CNOTY CHRZEŚCIJAŃSKIE
CNOTY
W etyce chrześcijańskiej cnotą nazywana jest trwała zdolność do czynienia dobra etycznego, które określone jest przez prawo naturalne, Dekalog i przesłanie ewangeliczne Kazania na górze.
Cnoty ludzkie to trwałe dyspozycje umysłu i woli:
* regulują nasze czyny;
* porządkują nasze uczucia;
* kierują naszym postępowaniem zgodnie z rozumem i wiarą.
Chrześcijańska teologia moralna dzieli cnoty na
NADPRZYRODZONE i PRZYRODZONE.
CNOTY NADPRZYRODZONE . Cnoty nadprzyrodzone są wzbudzane w chrześcijaninie przez łaskę Są nimi TRZY CNOTY TEOLOGALNE.
CNOTY PRZYRODZONE. Cnoty naturalnego pochodzenia,przyrodzone-
to CZTERY CNOTY KARDYNALNE oraz cnoty pochodzące od nich, tradycyjnie zwane ich córkami.
Wyróżnia się także zdolności moralne chrześcijanina, które ocenia się jako przekraczające normalną sprawność moralną osoby wierzącej, cnoty te, to CNOTY HEROICZNE
TRZY CNOTY TEOLOGALNE; czyli cnoty Boskie
w teologii chrześcijańskiej oznaczające cnoty wlane przez Boga:
To cnota
WIARY,
NADZIEI
I M IŁOŚCI.
Wymienia je św. Paweł m.in. w 1 Liście do Koryntian na zakończenie hymnu o miłości: „Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy Boga] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany. Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość.” (1 Kor 13,12-13)
Według Tomasza z Akwinu bezpośrednim przedmiotem, ku któremu zwracają chrześcijanina cnoty teologiczne jest cel ostateczny życia, czyli Królestwo Boże.
Cnota Nadziei wprowadza ów cel, jako oczekiwany w nadziei, w wolę człowieka.
Podobnie i Miłość sprawia, że wola człowieka kocha królestwo Boże, o tyle o ile jest już obecne. Natomiast Wiara zaś sprawia, że człowiek poznaje je swym intelektem.
Cnoty teologalne mają charakter nadprzyrodzony, czyli pochodzą z daru łaski Bożej, przyjętej przez osobę wierzącą.
Dotyczą uczestnictwa w życiu Boga samego poprzez Kościół - mistyczne Ciało Chrystusa.
Cnót tych człowiek nie jest w stanie otrzymać w wyniku dziedziczenia, wychowania, czy też swojego działania.
John MacQuarrrie zauważył, że nie są one cnotami w zwykłym znaczeniu, gdyż otwierają w ludzkim poszukiwaniu życia cnotliwego, dobrego zupełnie nowy wymiar.
Poprzez cnoty teologalne aspiracje człowieka, proporcjonalne zazwyczaj do jego naturalnych zdolności, zostają pochwycone i doskonalone przez łaskę Boga
Tradycyjna etyka scholastyczna oraz współczesna teologia moralna, oprócz cnót teologalnych, widzi w chrześcijaninie także cnoty naturalne:
intelektualne i moralne, m.in.
CZTERY CNOTY KARDYNALNE
ROZTROPNOŚĆ,
UMIARKOWANIE,
MĘSTWO,
SPRAWIEDLIWOŚĆ.
Wszystkie powyższe cnoty są jednak u chrześcijanina zakorzenione w cnotach teologicznych, dzięki którym dostosowywane są do uczestnictwa w Bożej naturze (por. 1P 1,4)
CNOTY HEROICZNE[
Powyższe cnoty, gdy przekraczają pod względem doskonałości normalne ludzkie postawy moralne miłości Boga i bliźniego, są tradycyjnie określane mianem cnót heroicznych.
Termin ten został przyswojony przez chrześcijańską teologię moralną w średniowieczu z myśli greckiej. Albert Wielki (1193/1205?-1280) i jego uczeń Tomasz z Akwinu (1225-1274) zaczerpnęli go od Arystotelesa, który po raz pierwszy użył go w dziele Etyka nikomachejska. Filozof grecki mówi tam o nadludzkiej cnocie, a także o cnocie moralnej w skali heroicznej albo boskiej
Już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, Ojcowie Kościoła,
m.in. Klemens Aleksandryjski (155-212),
Orygenes (185-254),
Cyprian z Kartaginy (200-258) i inni,
podkreślali w swych pismach nadzwyczajność cnoty męczenników.
Kiedy w wyniku edyktu Konstantyna w 313 r. ustały prześladowania, przedmiotem zainteresowania w chrześcijaństwie stał się niezwykły poziom moralny świętych wyznawców ((łac.) Confessores).
Pierwszy formalny proces kościelny, zmierzający do ustalenia stopnia doskonałości cnót osoby zmarłej w opinii świętości odbył się w 1482 r.
w odniesieniu do jednego z pierwszych franciszkanów, doktora Kościoła,
św. Bonawentury (1217-1274).
Badanie przeprowadzono według schematu trzech cnót teologalnych - wiary, nadziei i miłości - oraz czterech cnót kardynalnych.
Termin cnoty heroiczne stał się terminem technicznym używanym w procesach beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych w epoce odrodzenia.
Heroiczność cnót wskazuje na obecność działania łaski Boga w życiu świętego,
jest świadectwem jego poddania się pod kierownictwo Ducha Świętego (por. Rz 8,14) i współdziałania z Nim.
Czyny, których dokonywał były bardziej owocem działania Boga w nim,
niż jego własnych wysiłków.
Dlatego też heroiczność cnót jest podstawą do orzeczenia świętości danej osoby.
Przy orzekaniu heroiczności cnót bierze się pod uwagę następujące okoliczności:
* mają one być widoczne w czynach, które są wypełnieniem rad ewangelicznych, zawartych w nauczaniu Kazania na górze (por. Mt 5-7), a nie jedynie Dekalogu
* czyny dokonane w sposób heroiczny powinny być wystarczająco liczne, ujawniając się zazwyczaj wtedy, gdy sytuacja tego się domagała.
* heroiczność ma ujawniać się w różnych rodzajach cnót, gdyż cnoty są zależne od siebie.
* Osoba, jeśli jest święta, posiadła je wszystkie w stopniu doskonałym.
* Popełnianie grzechów powszednich, nawet dobrowolnie i po tym, jak osoba osiągnęła poziom cnót heroicznych, nie stanowi przeszkody do beatyfikacji - pod warunkiem, że osoba ta dokonała zadośćuczynienia i podjęła środki, by uniknąć ich w przyszłości.
* Cnoty heroiczne powinny przejawiać się w życiu danej osoby przez pewien okres.
Jednak wysoki stopień heroiczności cnót może zrekompensować krótki czas ich posiadania.
* Cnoty heroiczne niekoniecznie muszą iść w parze z kontemplacją wlaną, dlatego niedoświadczanie kontemplacji przez daną osobę, nie stanowi przeszkody w ich orzeczeniu.
* Takie charyzmaty, jak dar proroctwa, ekstaza czy wizje same z siebie nie są dostatecznym świadectwem heroiczności cnót.
Nie są nimi także cuda dokonywane za życia doczesnego przez daną osobę
W etyce chrześcijańskiej cnotą nazywana jest trwała zdolność do czynienia dobra etycznego, które określone jest przez prawo naturalne, Dekalog i przesłanie ewangeliczne Kazania na górze.
Cnoty ludzkie to trwałe dyspozycje umysłu i woli:
* regulują nasze czyny;
* porządkują nasze uczucia;
* kierują naszym postępowaniem zgodnie z rozumem i wiarą.
Chrześcijańska teologia moralna dzieli cnoty na
NADPRZYRODZONE i PRZYRODZONE.
CNOTY NADPRZYRODZONE . Cnoty nadprzyrodzone są wzbudzane w chrześcijaninie przez łaskę Są nimi TRZY CNOTY TEOLOGALNE.
CNOTY PRZYRODZONE. Cnoty naturalnego pochodzenia,przyrodzone-
to CZTERY CNOTY KARDYNALNE oraz cnoty pochodzące od nich, tradycyjnie zwane ich córkami.
Wyróżnia się także zdolności moralne chrześcijanina, które ocenia się jako przekraczające normalną sprawność moralną osoby wierzącej, cnoty te, to CNOTY HEROICZNE
TRZY CNOTY TEOLOGALNE; czyli cnoty Boskie
w teologii chrześcijańskiej oznaczające cnoty wlane przez Boga:
To cnota
WIARY,
NADZIEI
I M IŁOŚCI.
Wymienia je św. Paweł m.in. w 1 Liście do Koryntian na zakończenie hymnu o miłości: „Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy Boga] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany. Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość.” (1 Kor 13,12-13)
Według Tomasza z Akwinu bezpośrednim przedmiotem, ku któremu zwracają chrześcijanina cnoty teologiczne jest cel ostateczny życia, czyli Królestwo Boże.
Cnota Nadziei wprowadza ów cel, jako oczekiwany w nadziei, w wolę człowieka.
Podobnie i Miłość sprawia, że wola człowieka kocha królestwo Boże, o tyle o ile jest już obecne. Natomiast Wiara zaś sprawia, że człowiek poznaje je swym intelektem.
Cnoty teologalne mają charakter nadprzyrodzony, czyli pochodzą z daru łaski Bożej, przyjętej przez osobę wierzącą.
Dotyczą uczestnictwa w życiu Boga samego poprzez Kościół - mistyczne Ciało Chrystusa.
Cnót tych człowiek nie jest w stanie otrzymać w wyniku dziedziczenia, wychowania, czy też swojego działania.
John MacQuarrrie zauważył, że nie są one cnotami w zwykłym znaczeniu, gdyż otwierają w ludzkim poszukiwaniu życia cnotliwego, dobrego zupełnie nowy wymiar.
Poprzez cnoty teologalne aspiracje człowieka, proporcjonalne zazwyczaj do jego naturalnych zdolności, zostają pochwycone i doskonalone przez łaskę Boga
Tradycyjna etyka scholastyczna oraz współczesna teologia moralna, oprócz cnót teologalnych, widzi w chrześcijaninie także cnoty naturalne:
intelektualne i moralne, m.in.
CZTERY CNOTY KARDYNALNE
ROZTROPNOŚĆ,
UMIARKOWANIE,
MĘSTWO,
SPRAWIEDLIWOŚĆ.
Wszystkie powyższe cnoty są jednak u chrześcijanina zakorzenione w cnotach teologicznych, dzięki którym dostosowywane są do uczestnictwa w Bożej naturze (por. 1P 1,4)
CNOTY HEROICZNE[
Powyższe cnoty, gdy przekraczają pod względem doskonałości normalne ludzkie postawy moralne miłości Boga i bliźniego, są tradycyjnie określane mianem cnót heroicznych.
Termin ten został przyswojony przez chrześcijańską teologię moralną w średniowieczu z myśli greckiej. Albert Wielki (1193/1205?-1280) i jego uczeń Tomasz z Akwinu (1225-1274) zaczerpnęli go od Arystotelesa, który po raz pierwszy użył go w dziele Etyka nikomachejska. Filozof grecki mówi tam o nadludzkiej cnocie, a także o cnocie moralnej w skali heroicznej albo boskiej
Już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, Ojcowie Kościoła,
m.in. Klemens Aleksandryjski (155-212),
Orygenes (185-254),
Cyprian z Kartaginy (200-258) i inni,
podkreślali w swych pismach nadzwyczajność cnoty męczenników.
Kiedy w wyniku edyktu Konstantyna w 313 r. ustały prześladowania, przedmiotem zainteresowania w chrześcijaństwie stał się niezwykły poziom moralny świętych wyznawców ((łac.) Confessores).
Pierwszy formalny proces kościelny, zmierzający do ustalenia stopnia doskonałości cnót osoby zmarłej w opinii świętości odbył się w 1482 r.
w odniesieniu do jednego z pierwszych franciszkanów, doktora Kościoła,
św. Bonawentury (1217-1274).
Badanie przeprowadzono według schematu trzech cnót teologalnych - wiary, nadziei i miłości - oraz czterech cnót kardynalnych.
Termin cnoty heroiczne stał się terminem technicznym używanym w procesach beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych w epoce odrodzenia.
Heroiczność cnót wskazuje na obecność działania łaski Boga w życiu świętego,
jest świadectwem jego poddania się pod kierownictwo Ducha Świętego (por. Rz 8,14) i współdziałania z Nim.
Czyny, których dokonywał były bardziej owocem działania Boga w nim,
niż jego własnych wysiłków.
Dlatego też heroiczność cnót jest podstawą do orzeczenia świętości danej osoby.
Przy orzekaniu heroiczności cnót bierze się pod uwagę następujące okoliczności:
* mają one być widoczne w czynach, które są wypełnieniem rad ewangelicznych, zawartych w nauczaniu Kazania na górze (por. Mt 5-7), a nie jedynie Dekalogu
* czyny dokonane w sposób heroiczny powinny być wystarczająco liczne, ujawniając się zazwyczaj wtedy, gdy sytuacja tego się domagała.
* heroiczność ma ujawniać się w różnych rodzajach cnót, gdyż cnoty są zależne od siebie.
* Osoba, jeśli jest święta, posiadła je wszystkie w stopniu doskonałym.
* Popełnianie grzechów powszednich, nawet dobrowolnie i po tym, jak osoba osiągnęła poziom cnót heroicznych, nie stanowi przeszkody do beatyfikacji - pod warunkiem, że osoba ta dokonała zadośćuczynienia i podjęła środki, by uniknąć ich w przyszłości.
* Cnoty heroiczne powinny przejawiać się w życiu danej osoby przez pewien okres.
Jednak wysoki stopień heroiczności cnót może zrekompensować krótki czas ich posiadania.
* Cnoty heroiczne niekoniecznie muszą iść w parze z kontemplacją wlaną, dlatego niedoświadczanie kontemplacji przez daną osobę, nie stanowi przeszkody w ich orzeczeniu.
* Takie charyzmaty, jak dar proroctwa, ekstaza czy wizje same z siebie nie są dostatecznym świadectwem heroiczności cnót.
Nie są nimi także cuda dokonywane za życia doczesnego przez daną osobę