Don Reto Nay
2182

Vacanzas cuortas e vacanzas eternas - da Sur Ignazi Pally p.m.

La baselgia parochiala da Ruschein

Quella contribuziun da Sur Ignazi Pally ei vegnida publicada ella Quotidiana in di suenter sia mort. El ei sco in plaid da cumiau ch'ins savess leger sco priedi duront sia sepultura.


da Sur Ignazi Pally p.m., Ruschein

Igl uost han biars muostgas da bandunar la lavur, la casa ed il vitg per guder las vacanzas. «Vacanzas» fuva pli baul in plaid nunenconuschent, surtut per ils purs che stuevan semudergiar e suar.

Ei descha da ruassar e trer flad per rimnar novas forzas e slontsch e semetter puspei alla lauvur. Il plaid vacanzas ei era enconuschents als scolars. Per quels eis ei «ina punt» che daventa en l'Italia schizun «in viaduct.» Ella naziun nua ch'il «sì suona» [q.v.d. nua che la glieut di «sì» per «gie»] schess il poet Dante. Las vacanzas dil meins d'uost senumnan leu «ferragosto» ni per latin «Feriae Augusti». Il ruaus digl imperatur Augustus fuva daventaus ina pausa obligatoria, era pervia dalla gronda steppadad.

Per vegnir encunter al pievelun che va en vacanzas, ston ins slargiar las autostradas, far novas gallarias, aschuntar trens supplementars che lubeschan dad ir pli spert encunter il sulegl e las palmas. Vacanzas cuortas ni liungas ston vegnir gudignadas ed observadas.

Mo ei dat aunc autras vacanzas, las vacanzas eternas. Cheu essan nus engrazieivels a sogn Augustin che dat ina interpretaziun geniala dil parvis e dil ruaus etern che mintga mortal vegn a guder in di leusi tier la gronda armada. El ha scret il tractat «Il marcau da Diu - De civitate Dei»: «Ibi vacabimus», leusi vegnin nus a far vacanzas, a veser e carezar, carezar e veser Diu. Era il sogn plevon d'Ars ha buca bandunau sia pleiv per ir en vacanzas, mobein per perdegar: «Per tgi che fa dil bien dat ei buca vacanzas».

Il tema dallas vacanzas eternas el Jerusalem celestial vegn presentaus a nus dumengia proxima cun la transfiguraziun da Jesus sil Tabor, nua ch'ils apostels han giu la visiun tarlischonta e splenduronta dalla gloria celestiala, in spitachel che tuna gleiti puspei cun la fiasta dall'Assumziun da Maria. Buca mo la visiun celestiala dil Tabor dalla quala nus vegnin a meditar dumengia proxima, ni la fiasta da Maria prida si en tschiel, ei in patratg che nus fagein mintga di, seigi da glieud giuvna ni veglia, da parents ni enconuschents che han bandunau nus per la perpetnadad.

Quei stuess animar nus da buca emblidar la finamira da nossa veta, igl essenzial ch'ils Latins han sintetisau els plaids fetg capeivels «patria nostra, paradisus est». Tschaffai dalla truscha da mintgadi, giavinai dalla queida da gudignar raps ed emplunar aczias, emblidein nus la finamira da nossa veta che ei il reginavel da tschiel.

Cun raschun admoneschan ils Franzos che nus essan «sco ina candeila exponida al vent che sestezza gleiti».

Lein conceder ina pausa da ruaus al tgierp ferton che nus sespruein da seminar e da spitgar las vacanzas eternas e seschar consolar dils plaids d'aur da sogn Augustin: «Cheu sin tiara sperein nus, leusi vegnin nus a guder, cheu stuein nus schemer, leusi vegnin nus a selegrar, l'oraziun varga, leusi vegnin nus ad enconuscher il laud, il bargelem vegn a vargar, ad el vegn il legherment a suandar.»

Possien pia la fiasta dalla transfiguraziun e da Nossadunna prida si en tschiel salvar en nus il desideri da tarmetter ordavon oraziuns, bunas ovras, sacrifecis e forsa alarmar per che nus possien fructificar pil reginavel da tschiel. Spitgond las vacanzas eternas, lein nus suandar il verset che sur Carli Fry veva scret sin sia casa a Mustér: «En nossa casa da Latis, nus preparein il sogn parvis.»
Harmonia celestiala
Quei ei in bi plaid da cumiau che sur Ignazi ha aunc drizzau a nus tuts.
Plaisch
fetg profunds patratgs.
jeu seregordel buca da priedis da sur Pally, mo da beinenqual admoniziun ella confessiun sacramentala nua ch'ins senteva fetg persunalmein la premura surnatirala dil car defunct.Daplü
fetg profunds patratgs.

jeu seregordel buca da priedis da sur Pally, mo da beinenqual admoniziun ella confessiun sacramentala nua ch'ins senteva fetg persunalmein la premura surnatirala dil car defunct.