Wybrani rzemieślnicy

(Wj 31, 1-11)

I rzekł JHWH do Mojżesza: «Oto wybrałem Besaleela, syna Uriego, syna Chura z pokolenia Judy. I napełniłem go duchem Bożym, mądrością i rozumem, i umiejętnością wykonywania wszelkiego rodzaju prac, pomysłowością w pracach w złocie, w srebrze, w brązie i w rzeźbieniu kamieni do oprawy, i w rzeźbieniu drewna oraz wykonywaniu różnych dzieł. A dodam mu Oholiaba, syna Achisamaka z pokolenia Dana. Napełniłem umysły wszystkich rękodzielników mądrością, aby mogli wykonać to, co ci rozkazałem: Namiot Spotkania, Arkę Świadectwa, przebłagalnię, która jest na niej, i wszystkie sprzęty przybytku, i stół oraz wszystkie jego naczynia, świecznik z najczystszego złota i wszystkie należące do niego przybory, ołtarz kadzenia, ołtarz całopalenia ze wszystkimi jego przyborami, kadź i jej podstawę, święte szaty z drogocennej tkaniny dla Aarona kapłana i szaty dla jego synów, do sprawowania czynności kapłańskich, i olej do namaszczania, i kadzidło wonne do przybytku. Wszystko to winni uczynić zgodnie z tym, jak ci przykazałem». (Wj 31, 1-11)

Do tej pory w naszej lekturze Księgi Wyjścia mogło nam się wydawać, że Bóg ceni sobie przede wszystkim przywódców takich jak Mojżesz i Jozue, lub kapłanów w osobie Aarona i jego synów. Niniejszy ustęp wysuwa na pierwszy plan nową postać, która jest zwykłym rzemieślnikiem, a jednak jest na tyle ważna, że jego genealogia będzie również podana w Księdze Kronik (1 Kn 2, 19-20). Akcent położony jest tu na osobiste zaangażowanie się Boga w wybranie odpowiednich rzemieślników.

Besaleel, którego imię znaczy „w cieniu Boga”, należy do pokolenia Judy, ale co ważniejsze został napełniony „duchem Bożym”, po czym dowiadujemy się, że duch Boży to „duch mądrości, rozumu i umiejętności”. Rzemieślnik jest więc osobą obdarzoną mądrością (czyli umiejętnością wyboru), rozumem (czyli umiejętnością uważnego patrzenia i rozumienia), wreszcie samą umiejętnością (czyli zdolnością wprowadzania myśli w życie dzięki zręcznej pracy manualnej). Besaleel jest wszechstronnym rzemieślnikiem, zna się na metalurgii, biżuterii, stolarstwie i obróbce kamienia. Może liczyć na pomoc Oholiaba z pokolenia Dana, o którym niczego więcej nie wiemy i który być może reprezentuje wielu innych bezimiennych artystów i rzemieślników pracujących przy realizacji planu Bożego i ofiarujących swoje talenty dla JHWH.

Bessaleel, Oholiab i wszyscy pomocnicy są rzemieślnikami zamieszkani przez Bożą Mądrość, która nie polega nie wymyślaniu wzniosłych sentencji, ale na umiejętności słuchania i rozpoznawania natchnienia pochodzącego od Ducha Bożego. Mądrość biblijna jest bliższa zręczności, umiejętności i wirtuozerii. Znajdziemy ją u króla Salomona nie za to, że zredagował biblijne księgi mądrościowe, ale dlatego że umiał zastosować swoją wiedzę do rządzenia dla zaradzenia konkretnym wezwaniom swojego królestwa.

Budowa sanktuarium mieści się w Bożych planach całego stworzenia. Prowadzi je do doskonałości i pełni. Na miano mędrca zasługuje tylko ten, kto rozpoznaje swoje miejsce w tym Bożym dziele stworzenia i wyraża chęć współpracy z Bogiem w jego urzeczywistnianiu, poprzez posłuszeństwo i udział w liturgii. Bóg wybrał osobiście wykonawców prac i obdarzył ich wszystkimi potrzebnymi do tego talentami. Jedynie czego Bóg oczekuje to dobrego wykorzystania tych uzdolnień i wiernego wypełnienia przekazanych instrukcji. Wykonawcy nie są jednak bezwolnymi niewolnikami, ale wybranymi i uzdolnionymi przez Boga artystami.

Na zakończenie, proponuję wysłuchać inną wersję tych samych wydarzeń, z rozdziału 35.

Wówczas Mojżesz przemówił do Izraelitów: «Oto JHWH powołał imiennie Besaleela, syna Uriego, syna Chura z pokolenia Judy, i napełnił go duchem Bożym, mądrością, rozumem, wiedzą i znajomością wszelkiego rzemiosła, by obmyślił plany robót w złocie, w srebrze, w brązie, oraz prac nad przystosowaniem kamieni do ozdoby i nad obróbką drewna potrzebnego do wykonania wszelkich zamierzonych dzieł. Dał mu też zdolność pouczania innych, jak i Oholiabowi, synowi Achisamaka z pokolenia Dana. Napełnił ich mądrością umysłu do wykonania wszelkich prac, zarówno kamieniarskich, jak i tkackich, oraz barwienia fioletowej i czerwonej purpury, karmazynu, bisioru, a wreszcie zwyczajnych prac tkackich, tak że mogli sporządzić wszelkie przedmioty, a zarazem obmyślać ich plany. (Wj 35, 30-35)

Besaleel, Oholiab i wszyscy biegli mężczyźni, którym JHWH dał mądrość, rozum do poznania, jak wykonać wszelkie prace do służby w przybytku, wykonają je zgodnie ze wszystkim, co JHWH nakazał». (Wj 36, 1)