KOŚCIÓŁ - LUD BOŻY
CIAŁO CHRYSTUSA, ŚWIĄTYNIA DUCHA ŚWIĘTEGO
I. Kościół - Lud Boży
781 ,, W każdym czasie i w każdym narodzie miły jest Bogu, ktokolwiek się Go lęka i postępuje sprawiedliwie; podobało się jednak Bogu uświęcać i zbawiać ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem wszelkiej wzajemnej między nimi więzi, lecz uczynić z nich lud, który by Go poznawałw prawdzie i zgodnie Mu służył; przeto wybrałsobie Bóg na lud naród izraelski, z którym zawarłprzymierze i który stopniowo pouczał... Wszystko to jednak wydarzyło się jako przygotowanie i jako typ owego przymierza nowego i doskonałego, które miało być zawarte w Chrystusie... Chrystus ustanowiłto Nowe Przymierze, to znaczy Nowy Testament, w swojej krwi, powołując spośród Żydów i pogan Lud, który nie wedle ciała, lecz dzięki Duchowi zróść się miały jedno".
Cechy charakterystyczne Ludu Bożego
782 Lud Boży posiada cechy charakterystyczne, które zdecydowanie odróżniają go od ugrupowan religijnych, etnicznych, politycznych czy kulturowych w historii:
- Jest on Ludem Bożym: Bóg nie jest własnością żadnego narodu. To On nabyłdla siebie lud tych, którzy kiedyś nie byli ludem: ,,wybrane plemię, królewskie kapłaństwo, naród święty" (1 P 2, 9);
- Członkiem tego ludu staje się człowiek nie przez narodzenie fizyczne, ale przez ,,narodzenie z wysoka", ,, z wody i z Ducha" (J 3, 3-5), to znaczy przez wiarę w Chrystusa i chrzest;
- Zwierzchnikiem i Głową tego ludu jest Jezus Chrystus (namaszczony, Mesjasz); ponieważ to samo namaszczenie, czyli Duch Święty, spływa z Głowy na ciało, dlatego jest on ,,Ludem mesjańskim";
- ,,Udziałem tego ludu jest godność i wolność synów Bożych, w których sercach Duch Święty mieszka jak w świątyni";
- ,,Jego prawem jest nowe przykazanie miłości, tak jak umiłowałnas sam Chrystus. Jest to ,,nowe" prawo Ducha Świętego (Rz 8; Ga 5, 25);
- Jest posłany, aby być solą ziemi i światłem świata. ,,Stanowi dla całego rodzaju ludzkiego potężny zalążek jedności, nadziei i zbawienia";
- ,,Jego celem jest Królestwo Boże, zapoczątkowane na ziemi przez samego Boga, mające rozszerzać się coraz dalej, aż na końcu wieków dopełnione zostanie również przez Boga".
Lud kapłański, prorocki i królewski
783 Jezus Chrystus jest Tym, którego Ojciec namaścił Duchem Świętym i którego ustanowił,,Kapłanem, Prorokiem i Królem". Cały Lud Boży uczestniczy w tych trzech funkcjach Chrystusa i ponosi odpowiedzialność za posłanie i służbę, jakie z nich wynikają.
784 Wchodząc do Ludu Bożego przez wiarę i chrzest, otrzymuje się uczestnictwo w szczególnym powołaniu tego ludu: w jego powołaniu kapłańskim.,,Chrystus Pan, kapłan wzięty spośród ludzi, nowy lud «uczynił królestwem i kapłanami Bogu i Ojcu swemu». Ochrzczeni bowiem poświęceni są przez odrodzenie i namaszczenie Duchem Świętym, jako dom duchowy i święte kapłaństwo".
785 ,,Swięty Lud Boży uczestniczy także w funkcji prorockiej Chrystusa". Dokonuje się na przede wszystkim przez nadprzyrodzony zmysłwiary, który jest zmysłem całego Ludu Bożego, świeckich i hierarchii, gdy ,,niezachwianie trwa przy wierze raz podanej świętym", gdy pogłębia jej rozumienie i staje się świadkiem Chrystusa pośród tego świata.
786 Wreszcie Lud Boży uczestniczy w królewskiej funkcji Chrystusa. Chrystus urzeczywistnia swoją królewskość, przyciągając do siebie wszystkich ludzi przez swoją śmierć i swoje zmartwychwstanie. Chrystus, Król i Pan wszechświata, stałsię sługą wszystkich, ,,nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć i dać swoje życie na okup za wielu" (Mt 20, 28). Dla chrześcijanina ,,slużyć Mu - znaczy panować", szczególnie ,, w ubogich i cierpiących", w których Kościół,,rozpoznaje obraz swego ubogiego i cierpiącego Założyciela". Lud Boży urzeczywistnia swoją ,,godność królewską", żyjąc zgodnie z tym powołaniem do służby z Chrystusem.
Wszystkim odrodzonym w Chrystusie znak krzyża nadaje królewską godność, namaszczenie zaś Duchem Świętym konsekruje ich na kapłanów. Wszyscy zatem chrześcijanie napełnieni Duchem i mądrością powinni być świadomi, że oprócz szczególnych zadań urzędu chierarchii przysługuje im godność królewska oraz udziału funkcji kapłańskiej. Cóż jest bowiem bardziej królewskiego niż to, że dusza potrafi kierować swoim ciałem w poddaniu Bogu? Cóż jest bardziej kapłańskiego, jak poświecić Panu czyste sumienie i składać na ołtarzu serca nieskalane ofiary pobożności?
II. Kościół- ciało Chrystusa
Kościół jest komunią z Jezusem
787 Od początku Jezus włączył swoich uczniów do swojego życiał; objawił im tajemnicę Królestwa; dałim udziału swoim posłaniu, w swojej radości i w swoich cierpieniach. Jezus mówi o jeszcze głębszej komunii między Nim i tymi, którzy pójdą za Nim: ,,Wytrwajcie we Mnie, a Ja będę trwał w was. Ja jestem krzewem winnym, wy - latoroślami" (J 15, 4-5). Zapowiada także tajemniczą i rzeczywistą komunię między swoim i naszym ciałem: ,,Kto spożywa moje ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim" (J 6, 56).
788 Kiedy uczniowie Jezusa zostali pozbawieni Jego widzialnej obecności, Jezus nie zostawił ich jednak sierotami. Obiecałpozostać z nimi aż do końca czasów i posłałim swego Ducha. Komunia z Jezusem stała się przez to w jakiś sposób jeszcze bardziej intensywna. ,,Udzielając bowiem Ducha swego, braci swoich, powołanych ze wszystkich narodów, ustanowiłw sposób mistyczny jako ciało swoje".
789 Porównanie Kościoła do ciała wyjaśnia wewnętrzną więź między Kościołem i Chrystusem. Kościółnie jest tylko jakimś zgromadzeniem wokółChrystusa, lecz jest on zjednoczony w Nim, w Jego Ciele. Należy szczególnie podkreślić trzy aspekty Kościoła jako Ciała Chrystusa: jedność wszystkich członków między sobą dzięki ich zjednoczeniu z Chrystusem; Chrystus jako Głowa Ciała; Kościół jako Oblubienica Chrystusa.
,,Jedno ciało"
790 Wierzący, którzy odpowiadają na Słowo Boże i stają się członkami Ciała Chrystusa - zostają ściśle zjednoczeni z Chrystusem: ,, W ciele tym życie Chrystusowe rozlewa się na wierzących, którzy przez sakramenty jednoczą się w sposób tajemny i rzeczywisty z umęczonym i uwielbionym Chrystusem". Jest to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do chrztu, przez który jednoczymy się ze śmiercią i zmartwychwstaniem Chrystusa, oraz do Eucharystii, przez którą ,,uczestnicząc w sposób rzeczywisty w Ciele Pańskim, wznosimy się do wspólnoty z Nim i nawzajem ze sobą.
791 Jedność ciała nie eliminuje różnorodności członków. ,,W budowaniu Ciała Chrystusa bierze udział różnorodność członków i funkcji. Jeden jest Duch, który na pożytek Kościoła rozdzieła różne swoje dary na miarę swych bogactw i potrzeb posługiania". Jedność Ciała Mistycznego rodzi i pobudza wśród wiernych miłość: ,,Stąd, jeśli jeden członek cierpi, wespółz nim cierpią wszystkie członki; a jeśli jeden członek czci doznaje, wszystkie członki wespółz nim się radują". Jedność Ciała Mistycznego przezwycięża w końcu wszystkie podziały: ,,Bo wy wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przyodzialiście się w Chrystusa. Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego i nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie" (Ga 3, 27-28).
,,Chrystus jest głową tego Ciała"
792 Chrystus ,, jest głową Ciała - Kościoła" (Kol 1, 18). On jest Zasadą stworzenia i odkupienia. Wywyższony w chwale Ojca, ,,aby sam zyskał pierwszeństwo we wszystkim" (Kol 1, 18), ma je przede wszystkim nad Kościołem, przez który rozciąga swoje Królestwo na wszystko:
793 Chrystus jednoczy nas ze swoją Paschą: Wszystkie członki powinny starać się upodobnić do Niego, ,,aż Chrystus (w nich) się ukszłałtuje" (Ga 4, 19). ,,Dlatego dopuszczeni jesteśmy do tajemnic Jego życia... Złączeni jesteśmy z Jego cierpieniami jak ciało z Głową, współcierpiąc z Nim, abyśmy też wespół z Nim byli uwielbieni".
794 Chrystus przyczynia się do naszego wzrostu: Abyśmy wzrastali ku Niemu, naszej Głowie, Chrystus rozdzieła w swoim Ciele, którym jest Kościół, dary i posługi, przez które pomagamy sobie wzajemnie na drodze zbawienia.
795 Chrystus i Kościół tworzą więc ,,całego Chrystusa" (Christus totus). Kościółstanowi jedno z Chrystusem. Święci mają bardzo żywą świadomość tej jedności: Cieszmy się więc i składajmy dziękczynienie nie tylko za to, że uczynił nas chrześcijanami, lecz samym Chrystusem. Czy rozumiecie, bracia, jakiej łaski udzielił nam Bóg, dając nam Chrystusa jako Głowę? Skoro bowiem On jest glową, my jesteśmy członkami; jesteśmy całym człowiekiem, On i my... Pelnia Chrystusa: Głowa i członki. Jaka to Głowa i jakie to członki? Chrystus i Kościół. Nasz Odkupiciel okazał się jedną i tą sama osobą co Kościół, który przyjął.Głowa i członki są jakby jedną i tą sama osobą mistyczną. Słowa św. Joanny d'Arc, skierowane do jej sędziów, streszczają wiarę świętych Doktorów i wyrażają właściwe odczucie wierzącego: ,,Uważam, że Jezus Chrystus i Kościół stanowią jedno, i nie należy robić z tego trudności".
Kościół jest Oblubienicą Chrystusa
796 Jedność Chrystusa i Kościoła, głowy i członków Ciała - zawiera także różnicę miedzy Chrystusem i Kościołem w relacji osobowej. Ten aspekt jest często wyrażany w obrazie oblubieńca i oblubienicy. Obraz Chrystusa jako Oblubieńca Kościoła został przygotowany przez proroków i zapowiedziany przez Jana Chrzciciela. Sam Pan wskazał na siebie jako na Oblubieńca. Apostoł przedstawia Kościół i każdego wiernego, członka jego Ciała, jako Oblubienicę ,,poślubioną" Chrystusowi Panu, by była z Nim jednym Duchem. Kościół jest niepokalaną Oblubienicą niepokalanego Baranka, którą Chrystus umiłował, dla której wydał się ,,aby ją uświecić" (Ef 5, 26), z którą związał się wiecznym przymierzem i nie przestaje troszczyć się o nią jak o własne ciało:
Oto, cały Chrystus, głowa i ciało, jeden utworzony z wielu... Czy mówi Głowa, czy mówią członki - zawsze mówi Chrystus. Mówi jako pełniacy rolę Głowy lub jako pełniący role ciała, zgodnie z tym, co jest napisane: ,,Będą dwoje jednym ciałem. Tajemnica to wielka, a ja mówię: w odniesieniu do Chrystusa i do Kościoła" (Ef 5, 31-32). Sam Pan powiedział w Ewangelii: ,, tak już nie są dwoje, lecz jedno ciało" (Mt 19, 6). Jak zobaczyliście, nie ma dwóch różnych osób, ale stanowią jedno w więzi małżeńskiej... Jako Głowa nazywany jest ,,Oblubieńcem", jako ciało jest nazywany ,,Oblubienicą".
III. Kościół - Œwiątynia Ducha Świętego
797 - ,,Czym jest nasz duch, to znaczy nasza dusza, dla członków ciała, tym jest Duch Święty dla członków Chrystusa, dla Ciała Chrystusa, którym jest Kościół". ,,Duch Chrystusa jest tą niewidzialną przyczyną, której należy przypisać utrzymywanie łączności wszystkich części Ciała między sobą i z ich wzniosłą Głową, ponieważ jest On cały w Ciele, cały w Głowie, cały w poszczególnych członkach". Duch Święty czyni Kościół ,,świątynią Boga żywego" (2 Kor 6, 16). Istotnie, samemu Kościołowi zostałpowierzony dar Boży. .. W nim zostało złożone zjednoczenie z Chrystusem, to znaczy Duch Święty, zadatek niezniszczalności, utwierdzenie naszej wiary i drabina wstępowania do Boga... Bowiem tam, gdzie jest Kościół, jest także duch Boży; a tam, gdzie jest Duch Boży, tam jest Kościółi wszelka łaska.
798 Duch Święty jest ,,Zasadą wszystkich żywotnych i rzeczywiście zbawczych działań w poszczególnych częściach Ciała". Na różne sposoby buduje On całe ciało w miłości: przez słowo Boże, które jest ,,władne zbudować" (Dz 20, 32); przez chrzest, przez który formuje ciało Chrystusa ; przez sakramenty, które dają wzrost i uzdrowienie członkom Chrystusa; przez ,,laskę daną Apostołom, która zajmuje pierwsze miejsce wśród Jego darów"; przez cnoty, które pozwalają działać zgodnie z dobrem, a wreszci przez wiele łask nadzwyczajnych (nazywanych ,,charyzmatami"), przez które czyli wiernych ,,zdatnymi i gotowymi do podejmowania rozmaitych dzieł lub funkcji mających na celu odnowę i dalszą pożyteczną rozbudową Kościoła".
Charyzmaty
799 Charyzmaty, zarówno nadzwyczajne, jak również proste i zwyczajne, są łaskami Ducha Świętego, bezpośrednio lub pośrednio służącymi Kościołowi; zostają udzielone w celu budowania Kościoła, dla dobra ludzi oraz ze względu na potrzeby świata.
800 Charyzmaty powinny być przyjmowane z wdzięcznością przez tego, kto je otrzymał, ale także przez wszystkich członków Kościoła. Są one rzeczywiście wspaniałym bogactwem łaski dla żywotności apostolskiej i dla świętości całego Ciała Chrystusa, pod warunkiem jednak, że chodzi o dary, które prawdziwie pochodzą od Ducha Świętego, i żeby były wykorzystywane w sposób w pełni zgodny z autentycznymi poruszeniami tego Ducha, to znaczy w miłości będącej prawdziwą miarą charyzmatów.
801 W tym sensie okazuje się zawsze konieczne rozeznawanie charyzmatów. Żaden charyzmat nie zwalnia z potrzeby odniesienia się do pasterzy Kościoła i od podporządkowania się tym, ,,którzy szczególnie powołani są, by nie gasić ducha, ale doświadczać wszystkiego i zachowywać to, co dobre", by wszystkie charyzmaty, w ich różnorodności i komplementarności, współdziałały dla ,,wspólnego dobra" (I Kor 12, 7)
W skrócie
802 Jezus Chrystus ,,wydał samego siebie za nas, aby odkupić nas od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud wybrany na własność" (Tt 2, 14).
803 ,, Wy... jesteście wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem narodem świętym, ludem Bogu na własność przeznaczonym" (1 P 2, 9).
804 Do Ludu Bożego wchodzi się przez wiarę i chrzest. ,,Do nowego Ludu Bożego powołani są wszyscy ludzie", aby w Chrystusie ,,tworzyli jedną rodzinę i jeden Lud Boży".
805 Kościół jest ciałem Chrystusa.. Przez Ducha Świętego i Jego działanie w sakramentach, przede wszystkim w Eucharystii, Chrystus, który umarłi zmartwychwstał, tworzy wspólnotę wierzących jako swoje Ciało.
806 W jedności tego Ciała istnieje różorodność członkow i funkcji. Wszystkie członki są złączone jedne z drugimi, a szczególnie z tym ludźmi, którzy cierpią, są ubodzy i prześladowani.
807 Kościół jest Ciałem, ktorego Chrystus jest głową: Kościółżyje dzięki Niemu, w Nim i dla Niego; Chrystus żyje z Kościołem i w Kościele.
808 Kościół jest Oblubienicą Chrystusa. Chrystus umiłował ją i samego siebie wydałza nią. Obmył ją swoją krwią. Uczynił z niepłodnej Matkę wszystkich dzieci Bożych.
809 Kościół jest świątynią Ducha Świętego. Duch jest jakby duszą Ciała Mistycznego, zasadą jego życia, jedności w różnorodności oraz bogactwa jego darów i charyzmatów.
810 Tak to cały Kościół okazuje się jako lud zjednoczony jednością Ojca i Syna, i Ducha Świętego".