Oviedo

Zabytki Oviedo i Królestwa Asturii^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Hiszpania
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, IV
Numer ref.	312
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1985; na 9. sesji
Dokonane zmiany	1998
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Oviedo
Herb	Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Asturia
Prowincja	Asturia
Alkad	Wenceslao López Martinez
Powierzchnia	186,65 km²
Wysokość	232 m n.p.m.
Populacja (2013); • liczba ludności; • gęstość	; 225 089; 1206 os./km²
Nr kierunkowy	98
Kod pocztowy	33001 – 33013
Tablice rejestracyjne	O
	Położenie na mapie Hiszpanii Oviedo
	Położenie na mapie Asturii Oviedo
	Położenie na mapie Europy Oviedo
	43°21′44,00″N 5°50′40,55″W/43,362222 -5,844597
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Oviedo (ast. Uviéu) – miasto w Hiszpanii, historyczna i współczesna stolica Asturii.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miasto zostało założone w 761 roku wokół klasztoru. Za panowania króla Alfonsa II zostało stolicą królestwa^[1]. Od 1608 siedziba uniwersytetu. W XIX wieku rozwój zagłębia węglowego.

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Obecnie jest ośrodkiem hutnictwa, a produkuje się tu również maszyny, szkło, chemikalia i naczynia. W mieście znajduje się stacja kolejowa Oviedo.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

katedra San Salvador zbudowana w latach 1388-1528 w stylu gotyku płomienistego. Wewnątrz kościoła znajduje się grobowiec króla Asturii Alfonsa II. Najstarszą częścią kościoła jest zachowany fragment świątyni z początku IX wieku zaadaptowany na dwupoziomową kryptę katedralną. Wewnątrz niej znajduje się m.in. krzyż niesiony w pierwszej bitwie rekonkwisty pod Covadongą (722) przez pierwszego króla Asturii Pelagiusza. Obok pałac biskupi z XVI-XVII wieku;
kościół San Tirso zbudowany w latach 812-842, który ze względu na liczne przebudowy poza triforium na wschodniej ścianie zatracił cechy budowli przedromańskiej;
dawny klasztor benedyktyński San Vincente z pięknie zachowanymi krużgankami, aktualnie mieści Muzeum Archeologiczne eksponujące głównie miejscowe znaleziska;
XVIII-wieczne pałace, w tym Velarde mieszczący Muzeum Sztuk Pięknych ze zbiorami regionalnego malarstwa;
pałac de la Rua z XIV wieku;
akwedukt z XVI wieku;
ratusz z XVII wieku;
dwukondygnacyjny przedromański kościół Santa María del Naranco położony na zboczu Monte Naranco (2 km na północ od centrum miasta) jest przebudowanym letnim pałacem króla Ramira I;
przedromański kościół San Miguel de Lillo zbudowany w czasie panowania króla Ordoña I^[2] położony w pobliżu kościoła Santa Maria del Naranco.

Katedra w Oviedo
Przedromański kościół Santa Maria del Naranco

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Znajduje się pomiędzy Atlantykiem (Zatoka Biskajska) a Górami Kantabryjskimi. Położone jest na Costa Verde, niedaleko największego miasta regionu – Gijón.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla Oviedo
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	12.0	12.7	14.9	15.7	18.2	20.9	22.8	23.3	22.1	18.7	14.6	12.4	17,4
Średnie dobowe temperatury [°C]	8.3	8.7	10.5	11.3	13.9	16.7	18.7	19.1	17.6	14.6	10.9	8.9	13,3
Średnie temperatury w nocy [°C]	4.6	4.7	6.1	6.8	9.5	12.4	14.5	14.8	13.1	10.4	7.2	5.3	9,1
Opady [mm]	84	81	78	100	82	57	45	56	66	98	115	98	960
Średnia liczba dni z opadami	10.7	10.3	10.4	12.2	12.1	8.3	7.3	7.8	7.9	11.3	12.3	11.7	122,3
Wilgotność [%]	76	75	74	76	78	79	79	80	78	79	79	77	78
Średnie usłonecznienie [h]	115	122	153	160	167	167	177	176	166	138	109	105	1756
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología^[3] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 336 m n.p.m., 26 km od morza, 1981–2010)

Osoby związane z Oviedo[edytuj | edytuj kod]

Z Oviedo pochodzi kierowca Formuły 1 Fernando Alonso.
W tym mieście urodził się także piosenkarz popowy Melendi.
Tutaj dzieje się fragment akcji filmu Vicky Cristina Barcelona w reżyserii Woody’ego Allena.
W Oviedo urodziła się Letycja, królowa Hiszpanii, żona króla Hiszpanii Filipa VI^[4].

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ GonzaloG. Fernández GonzaloG., Los Reinos Cristianos de Asturias y León: The Christian Kingdoms of Asturias and León, „Carthaginensia”, 33 (63), 5 grudnia 2018, s. 223 [dostęp 2024-01-01] (hiszp.).
↑ Praca zbiorowa: Sztuka Romańska. red. Rolf Toman. Tandem Verlag GmBH, 2008, s. 179. ISBN 978-83-7512-972-4.
↑ Standard climate values. Oviedo – Agencia Estatal de Meteorología.
↑ Letizia Ortiz. Biografía [online], www.biografiasyvidas.com [dostęp 2024-02-18] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Przewodniki Wiedzy i Życia – Hiszpania. Warszawa: Wydawnictwo Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2005, s. 102. ISBN 83-7184-208-2.
Nowa encyklopedia powszechna. T. 4. Warszawa: PWN, 1996, s. 715. ISBN 83-01-11967-5.

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] GonzaloG. Fernández GonzaloG., Los Reinos Cristianos de Asturias y León: The Christian Kingdoms of Asturias and León, „Carthaginensia”, 33 (63), 5 grudnia 2018, s. 223 [dostęp 2024-01-01] (hiszp.).

[4] Praca zbiorowa: Sztuka Romańska. red. Rolf Toman. Tandem Verlag GmBH, 2008, s. 179. ISBN 978-83-7512-972-4.

[AEMET-2010-5] Standard climate values. Oviedo – Agencia Estatal de Meteorología.

[6] Letizia Ortiz. Biografía [online], www.biografiasyvidas.com [dostęp 2024-02-18] .

[:1-7] Wspólnie z Portugalią

[:2-8] Wspólnie ze Słowenią

[:3-9] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[:4-10] Wspólnie z Francją

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[A]

[B]

[C]

[D]

Kulturowe	Historyczne centrum Kordoby Alhambra, Generalife i Albaicín w Grenadzie Katedra w Burgos Klasztor i pałac Eskurial pod Madrytem Dzieła Gaudiego w Barcelonie: Park Güell, Pałac Güell, Casa Milà, Casa Vicens, fasada Narodzenia Pańskiego i krypta katedry Sagrada Família, Casa Batlló i krypta w Colonia Güell Jaskinia Altamira i paleolityczna sztuka jaskiniowa północnej Hiszpanii Stare miasto i akwedukt w Segowii Zabytki Oviedo i Królestwa Asturii Stare miasto w Santiago de Compostela Stare miasto w Ávili wraz z kościołami poza murami Zabytki w stylu mudejar w Aragonii Historyczne centrum Toledo Stare miasto w Cáceres Katedra, alkazar i Główne Archiwum Indii w Sewilli Stare miasto w Salamance Klasztor w Poblet Zespół archeologiczny w Méridzie Królewski klasztor Santa Maria de Guadalupe Szlak pielgrzymkowy do Santiago de Compostela Historyczne miasto warowne Cuenca Giełda Jedwabiu w Walencji Las Médulas Pałac Muzyki Katalońskiej i szpital św. Pawła w Barcelonie Klasztory Yuso i Suso w San Millán de la Cogolla Sztuka naskalna basenu Morza Śródziemnego na Półwyspie Iberyjskim Prehistoryczna sztuka naskalna w dolinie Côa i Siega Verde^[A] Uniwersytet i dzielnica zabytkowa w Alcalá de Henares San Cristóbal de La Laguna stanowisko archeologiczne Risco Caído Stanowisko archeologiczne Atapuerca Zespół katalońskich kościołów romańskich w Vall de Boí Zespół archeologiczny Tarraco Gaj palmowy w Elche Rzymskie mury obronne w Lugo Krajobraz kulturowy Aranjuezu Renesansowe zespoły zabytkowe Úbeda i Baeza Most Biskajski Wieża Herkulesa Krajobraz kulturowy Serra de Tramuntana Kopalnie rtęci w Almadén i Idrii^[B]
Przyrodnicze	Park Narodowy Garajonay Park Narodowy Doñana Park Narodowy Teide Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy^[C]
Kulturowe i przyrodnicze	Pireneje – Mont Perdu^[D] Ibiza – różnorodność biologiczna i kulturowa
Niematerialne	Misterium w Elche Patum de Berga Trybunały Irygacyjne śródziemnomorskiego wybrzeża Hiszpanii: Rada Mędrców w Murcji i Trybunał Wodny w Walencji Język gwizdów z wyspy La Gomera Pieśń Sybilli z Majorki Flamenco Castell Dieta śródziemnomorska Święto Matki Bożej Dobrego Zdrowia w Algemesí Święto dziedzińców w Kordowie Sokolnictwo