Historia dyskryminacji
Przełom XIX i XX - równouprawnienie praw kobietRuch uznawał, że kobiety są tak samo racjonalne jak mężczyźni, a dyskryminacja spowodowana jest tylko brakiem praw i wykształcenia. Po przyznaniu praw w USA w 1920 problemy jednak nie znikły. Z praw korzystała jedynie klasa średnia, dlatego sufrażystki zwróciły się w stronę socjalizmu i praw dla klasy robotniczej. Na podstawie nauki Engelsa twierdzono:
- przyczyną jest patriarchat w rodzinach
- dominacja seksualna mężczyzn spowodowana modelem rodziny
- matki wychowują synów jako przyszłych dziedziców
- słaba pozycja sugeruje kobietom wybieranie roli "kur domowych"
- robotnicy - własność
- gospodyni - niezależność
- matki - aborcja, śluby cywilne, rozwody
Lata 60. i 70. XX wieku - równouprawnienie kulturowe
Rozpoczęło się po opublikowaniu raportu UNESCO o ciągłej dyskryminacji kobiet w wielu krajach. Istniało prawne równouprawnienie, a problem, wg feministek, polegał na przywiązaniu do wzorców płci. Męską dominację upatrywano przede wszystkim w rodzinie. Modne stało się słowo "seksistowski", oznaczające zabarwienie przekazu męską dominacją seksualną. Modyfikowany język stał się charakterystyczny w wypowiedziach o Bogu "On/Ona". Pojawiają się takie kierunki naukowe, jak "etyka troski", feministyczna sztuka, moralność, religia...
Od poł. lat 90. XX wieku - równouprawnienie indywidualnych moralności
Krytyka wzorców płci. Kobiece ciało, charakter powinny być takie, jak chce dana osoba. Kobiecość powinna pozostać niezdefiniowana jako konstrukcja kulturowa. Z pojęciami kształtowanymi przez tradycję i kulturę należy walczyć.
- anty-esencjalizm - walka z wzorcami, kobieta jest taka, jak chce być
- anty-ekskluzywizm - tolerancja dla innych ras, przekonań, opcji seksualnych
- Walka o wolny wybór (aborcja, lesbijstwo itp.)
- Duma z bycia kobietą z wyboru - edukacja młodego pokolenia
- Kreowanie siostrzanej wspólnoty osób uznających się za autentyczne kobiety
Fenizm skrajny walczy z samymi kobietami- wizja kobiety, która naśladuje mężczyznę w funkcjach społecznych, zachowaniach
- niszczenie kobiet "nie wyzwolonych", czyli matek, żon, gospodyń domowych
- jednocześnie obojętność na komercjalizację kobiety i jej ciała (prostytucja, pornografia)
- walka z małżeństwem i rodziną, a także z religią, szczególnie katolicką
Stanowisko feminizmu i tego efekty
Problem |
Feministki |
Efekt |
| Aborcja | Nie walczą o aborcję, ale o "wolność wyboru macierzyństwa". Nie chodzi o wolny seks bez stresu, ale możliwość podejmowania decyzji w obliczu ciężkich decyzji. | Walka o aborcję, antykoncepcję, dewiacje homoseksualne oraz walka ze wszystkimi zjawiskami sprzeciwiającymi się, a przede wszystkim walka z Kościołem katolickim. Szerokie kampanie na temat "samotnego macierzyństwa" - np. w USA ostatnio 25% dzieci rodzone jest przez samotne matki. Należy jednak podkreślić, że istnieją grupy, np. "Feministki w obronie życia", które sprzeciwiają się aborcji. |
| Prawo do pracy | Kobieta od wieków pracująca w kuchni ma prawo pracować a nie być przywiązana do garów. | Feministki przestają traktować czynności domowe jako prace, podczas gdy zaistniały już tendencje ustawodawcze do zakwalifikowania tego jako formy regularnej pracy. Poświęcenie i odpowiedzialność kobiet, będące nieraz podporą rodziny i klasyfikowane tego jako uleganie woli mężczyzn, przyczynia się do rozbijania rodzin i dewaluacji funkcji małżeństwa, wychowania w rodzinie. |
| Równouprawnienie | Procentowy udział kobiet w zawodach, związkach, partiach, parlamentach. Feministkom chodzi o możliwość pracy kobiet tam gdzie one same chcą. | Nagminne stosowanie statystyk bez korelacji z praktyką życia, walka o prawo kobiet do wszystkich zajęć męskich np. do bycia kapłanami. Mniej słychać o prawie do wykonywania takich męskich prac jak prace fizyczne, śmieciarstwo, kanalarstwo, kominiarstwo. Zasady w ustawodawstwie wprowadzają absurdalne przepisy wykazywania się ilością procentów zatrudnionych kobiet, a co za tym idzie, do obniżania sprawności zakładu (w przypadku zawodów typowo męskich). |
| Dyskryminacja | Wszechobecny seksizm, system patriarchalny są wg feministek przyczyną dysykryminacji kobiet w mentalności społecznej. | Walka z wszelkimi przejawami męskich form np. w języku potocznym, stosowanie dziwolągów typu: lekarka, chirurgiczka, adwokatka, hydrauliczka, pedagożka, członkinia, tłumaczenie Biblii na wersję bezpłciową (mówiąc o Bogu stosowanie formy "on/ona"), walka nawet z wyrażeniami "no-mans-land" (ziemia niczyja). Feministki uważają, że pozbycie się tych form, spowoduje zanik preferowania mężczyzn w mentalności ludzi. |
| Dewiacje | Walka z przejawami preferencji seksualnych. Wiele feministek jest lesbijkami. Feministki walczą też o prawa gejów. | Wprowadzanie liberalnych przepisów zezwalających na zakładanie "rodzin" przez osoby jednej płci, wychowywanie dzieci, dziedziczenie. Postępujący proces zlewania się wizerunku płci i co za tym idzie problemy z osobowością u wielu osób silnie ocierających się o kręgi feministyczne. |
| Ucisk | Jeszcze do niedawna feminizm grupował kobiety pod hasłem ucisku przez mężczyzn | Takie stanowisko było na szkodę samemu feminizmowi, który nie potrafił pogodzić do końca wizerunku kobiety uciśnionej z kobietą odpowiedzialną za los swój i innych. Kobieta uciskana nie dostrzega, że ktoś może być bardziej uciskany, więc nie zajmuje się problemami społecznymi. Z tych powodów obecnie postępowa emancypantka mówi o sobie np. "anarchoindywidualistka" albo "feministka indywidualistka". |
| Indywidualizm | To pojęcie wiąże się z najnowszym rodzajem ruchów feministycznych i nie ma zbyt wiele wspólnego z indywidualnym charakterem. Dotyczy raczej sposobu obrony swoich racji, dzięki takiej postawie można mieć spokojnie bezsensowne stanowisko w jakiejś sprawie i nie przejmować się logicznymi argumentami. | Ruchy feministyczne dotąd kojarzone z lewicą i ew. antykościołem teraz działają wespół z ruchami anarchistycznymi i ruchami jawnie lesbijskimi. |
Feminizm w Polsce
obecnie wzoruje się wyłącznie na wzorcach amerykańsich, a ponieważ nie jest związany z całkiem zresztą ciekawą tradycja przedwojenna, nie znajduje dużego społecznego poparcia. Jedynie w kręgach kosmopolitek, kobiet wyzwolonych spod "jarzma" narodu znajduje duże zainteresowanie. Istnieje jednak część feminizmu polskiego, która złą sytuaję w rodzinie upatruje w zbyt małej roli ojca, a walkę o równouprawnienie prowadzą na tych polach, gdzie jest to rzeczywiście dużym problemem i gdzie mężczyźni traktują parlament często jako arenę.
Feminizm katolicki
Należy rozróżnićskrajny feminizm od takich jego form, które w pełni zgadzają się z katolicką nauką społeczną. Kobieta odgrywa bardzo ważną rolę w dziejach i w życiu.
Zjawiska pozytywne Istnieją głosy zajmujące się sprawami poważniejszymi niż tylko obrona ucisnionych gospodyn domowych: "Kiedy uzmysłowimy sobie, że kobiety traktowane są jak własność, tym bardziej powinnyśmy jako kobiety przeciwstawić się traktowaniu dzieci jako własności, którą można dysponować według własnej woli" (Cady Stanton - amerykańska emancypantka).
Kobiece intepretacje Pisma Świętegozyskują ostatnio większe uznanie w oczach Kościoła. Dostrzega się, że kobiety postrzegają Biblię bardziej intuicyjnie, podkreślają rolę osób słabszych w dziejach.
Bóg-Matka czy Bóg-Ojciec?
Przywykliśmy nazywać Boga Ojcem. Okazuje się jednak, że sama Biblia Bogu przypisuj cechy tak ojcowiskie, jak i matczyne. "Jak kogo pociesza własna matka, tak Ja was pocieszać będę" (Iz.66.13). Wielokrotnie przypisuje się Bogu "rachamim", czyli "matczyne serce".
Czy Biblia jest antyfeministyczna?
Kobiety w Biblii odgrywają niesłychanie istotne role. Jednak jest to coś więcej niż tylko rola. "Stworzył Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył. stworzył mężczyznę i niewiastę" (Rdz 1,27) Oznacza to, że ludzkość jest podobna Bogu jedynie jako współdziałanie dwóch równych pierwiastków: męskości i kobiecości. Jeszcze bardziej widać to w określeniu żebra Adama. Słowo "ti" oznacza zarówno żebro jak i kobietę - co świadczy o strukturalnej jedności dwóch elementów. Również hebrajskie terminy nazw płci "ish" i "isshah" to jakby "ten człowiek" i "ta człowieka"
Dlaczego kobieta nie może udzielać komunii?Już w XIIIw anonimowy dominikanim na wątpliwości czy może jest ona mniej godna odparł, że większa godność jest potrzebna do przyjmowania komunii niż do jej udzielania. Gdyby kobiety były mniej godne przede wszystkim były by odsunięte od spożywania Ciała Pańskiego. Święcenia są powołaniem o posługi a kobieta jest nie posługującą lecz towarzyszką. Taką widzimy Marię przy Chrystusie. Nawet papież jest zastępcą Chrystusa podczas gdy Maryja jest Pomocnicą i Towarzyszką Chrystusa, aż do wytrwania pod krzyżem gdy wszyscy uczniowie odeszli. Katolickie spojerznie na kobietę w Kościele jest więc podkreślaniem jej wyższej godności. (Na podstawie o. Jacek Salij OP "Wiara na co dzień", oraz "Mariale" nieznanego autora średniowicznego.
Feminizm chrześcijański
wywodzi się z samej esencji chrześcijaństwa, czyli walki o pełne człowieczeństwo. Dyskryminacja człowieka ze względu na płeć (każdą) jest grzechem. Feminizm katolicki różni się od innych ujęciem tego, co jest ową dyskryminacją. Kobieta w tym ujęciu jest dopełnieniem i pomocą mężczyźnie w takim samym stopniu, jak mężczyzna jest dopełnieniem i pomocą kobiecie. O ile mężczyźni często odpowiedzialni są za postęp techniczny, to kobiety w dużej mierze dokonują postępu społeczno-etycznego, który jest ważniejszy od technicznego.
"Dziękujemy ci, kobieto, za to, że jesteś kobietą! Zdolnością postrzegania, cechującą twą kobiecość, wzbogacasz właściwe zrozumienie świata i dajesz wkład w pełną prawdę o związkach między ludźmi". (Ojciec Święty Jan Paweł II)
Opnie i materiały
Agnieszka Lekka-Kowalik (KUL)
"Kolejne fale feminizmu są coraz radykalniejsze [...], a w ramach każdej z fal skrzydło radykalne jest mocniejsze, radykalniejsze i bardziej wpływowe, feminizm trzeciej fali nie jest już próbą naprawienia niesprawiedliwości, ale próbą zburzenia znanej nam cywilizacji i zbudowania innej, opartej o "przewartościowanie wszystkich wartości" (za Encyklopedią Białych Plam).
Wykorzystane materiały:
*** List do Kobiet A Ciascunda di voi Ojca Świętego Jana Pawła II na IV Światową Konferencję o kobiecie w Pekinie
*** Encyklopedia Białych Plam
*** o. Jacek Salij OP - "Wiara na co dzień" W drodze 1991