DRABINA BENEDYKTYŃSKA - XI I XII STOPIEŃ POKORY.

DRABINA BENEDYKTYŃSKA - XI I XII STOPIEŃ POKORY.

Ostatni post z cyklu "drabiny" św. Benedykta, opata.

XI.

Jedenasty stopień pokory to mądrość w mówieniu.

Mówić mądrze nie oznacza być elokwentnym i używać trudnych słów. Można brzmieć wybitnie, a jednocześnie nie mieć nic mądrego do przekazania. Ci zaś, którzy posiedli prawdziwą mądrość np. Ojcowie Pustyni wyrażali się zwięzłymi, prostymi zdaniami, za którymi kryło się bogactwo treści.

Mowa mądra jest roztropna i umie czekać do odpowiedniej chwili. „Człowiek mądry milczeć będzie do chwili odpowiedniej, a chełpliwy i głupi ją lekceważy” (Syr 20,7). Roztropność to również unikanie wielomówstwa, czczej paplaniny. „Kto w mówieniu miarę przebiera, odrazę budzić będzie, a ten, co na wszystko sobie pozwala, popadnie w nienawiść” (Syr 20,8).

Mądrość zna właściwą kolejność. Zanim cokolwiek powiem, muszę przemyśleć, czy to słuszne, logiczne, zgodne z prawdą i pożyteczne. Kiedy przemyślę, to klęknę z tym do modlitwy i podejmę jeszcze duchowe rozeznanie. Dopiero wówczas będę gotów do mądrego mówienia.
Mierzymy się w życiu z takimi bardzo skomplikowanymi sprawami, które muszą być najpierw przemyślane i potem jeszcze przemodlone, gdyż nieroztropne słowo mogło w tej sprawie uczynić wiele szkody. „Bądź skory do słuchania, a odpowiadaj po namyśle” (Syr 5,11).

Co jeszcze o mądrym mówieniu powiedziałaby nam Mądrość Syracha?

1. „Jeśli znasz się na rzeczy, odpowiedz bliźniemu, a jeśli nie, rękę twą połóż na ustach!” (Syr 5,12). Jeśli w jakiejś sprawie brakuje Ci wiedzy, nie wypowiadaj się, tylko więcej słuchaj.

2. „Twardo stój przy swym przekonaniu i jedno miej tylko słowo! (Syr 5,10). Jest to ostrzeżenie przed dwujęzycznością, gdy dla jakiś korzyści człowiek jednemu powie coś innego, drugiemu coś innego, aby w oczach każdego dobrze wypaść.

3. „Bacz, abyś nie był nazwany oszczercą i nie czyń swym językiem zasadzek” (Syr 5,114a). W pełni zrozumiałe!

4. „Nie naradzaj się z głupim, bo nie potrafi rozmowy zachować w tajemnicy. Wobec obcego nie zdradzaj tajemnic, nie wiesz bowiem, co wymyśli. Nie otwieraj swego serca każdemu człowiekowi, abyś nie usunął od siebie szczęścia” (Syr 8,17-19). Nie każdemu należy się prawda, nie przed każdym trzeba otwierać serce i nie każdego trzeba dopuszczać blisko. Jednocześnie pamiętajmy, że żadna skrajność nie jest cnotą, a więc także przesadna nieufność nie jest dobra, bo pozbawia nas szansy na znalezienie pomocy.

5. „Nie oskarżaj, zanim dokładnie nie zbadasz, najpierw zastanów się, a dopiero potem udzielaj nagany” (Syr 11,7). „Zanim sąd wydasz, zbadaj siebie samego, a w godzinę obrachunku znajdziesz przebaczenie” (Syr 18,20). Jest to ostrzeżenie przed niesprawiedliwym osądem i oskarżeniem niewinnego.

6. „Nie odpowiadaj, zanim nie wysłuchasz, a w środek mów nie wpadaj!” (Syr 11,8). Nie przerywaj mówiącemu, wysłuchaj go spokojnie! Często niby kogoś słuchamy, ale już w głowie układamy odpowiedź dla niego i udowodnienie swoich racji. To pokazuje jakość naszego słuchania.

7. „Zanim złożysz ślub, przygotuj siebie, a nie bądź jak człowiek, który Pana wystawia na próbę” (Syr 18,23). „Człowiek często przysięgający pomnaża bezprawia i rózga nie odejdzie od jego domu. Jeśliby wykroczył [mimo woli przeciw przysiędze], to grzech jego spadnie na niego, a jeśliby ją zlekceważył, zgrzeszy podwójnie, a jeśliby krzywoprzysięgał, nie będzie mu darowane i dom jego napełni się nieszczęściem” (Syr 23,11). Nie składaj przyrzeczeń, obietnic ani ślubów, których nie zamierzasz dotrzymać. Jeśli zaś je złożyłeś, weź odpowiedzialność za swe słowo.

8. "Nigdy nie powtarzaj słów zasłyszanych, a nic na tym nie stracisz. Nie mów ich ani przyjacielowi, ani wrogowi (...) Posłyszałeś słowo? Niech umrze z tobą! Nie obawiaj się - nie rozsadzi ciebie” (Syr 19,7-10). Nie plotkuj! Nie powtarzaj wszystkiego, coś się dowiedział – nie bój się, to nie rozsadzi Ciebie

9. „Lepszy jest mniej zdolny, ale bojący się Pana, niż bardzo mądry, co przekracza Prawo. Jest wybitna przemyślność, a jednak jest niegodziwa” (Syr 19,24-25a). Jest to ostrzeżenie przed fałszywą mądrością – może i piękną, lecz jadowitą i trującą.

10. „Kłamstwo jest złym nawykiem człowieka i jest ono stale na ustach ludzi źle wychowanych” (Syr 20,24). Bardzo proste.

11. „Na ustach głupich jest ich serce, w sercu mądrych są ich usta” (Syr 21,26). Głupi gada wszystko, co mu ślina na język przyniesie. Mądry czuwa nad swoją mową.

12. I jeszcze jedno z humorem... „Czym dla nóg starca wspinanie się po zboczu piaszczystym, tym żona gadatliwa dla spokojnego męża” (Syr 25,20).

Chciałem się z Wami podzielić takimi kilkoma wybranymi cytatami, aby nie mówić z własnej mądrości, lecz z mądrości Pisma Świętego.

XII.

Dwunasty stopień pokory to dawanie świadectwa pokory w swoim zachowaniu.

Dwunasty stopień to zachowywanie wszystkiego, o czym mówiliśmy wcześniej i dawanie temu świadectwa swoimi codziennymi czynami, słowami, postawami.
Jeżeli człowiek żyje w bliskości Boga, jest stabilny emocjonalnie, darzy miłością bliźniego i szanuje siebie, jego pokora będzie prawdziwa. Wszelka przesada i sztuczność jest utajoną pychą.

***

Ostatnie słowo.

„Reguła” jest wskazówką na drogach życia duchowego. Pokazuje, o co się troszczyć, o co zabiegać, ku czemu się skłaniać, a czego unikać.

Nikomu nie wolno badać samego siebie. Przypomina mi się anegdota zakonnika, który spotkał się z pewną „świątobliwą” niewiastą i w pewnym momencie ta rzuciła: „Ja już jestem na siódmym stopniu”. Zakonnik spojrzał na nią i zapytał: „Po coś tam wlazła?”.
Nie wolno również badać nam pokory innych, bo nie mamy do tego prawa. Jeśliby ktoś tak czynił, grzeszy niesprawiedliwym osądem.

Jak jest z tą drabiną? Jeden Pan Bóg wie. Myślę, że nawet gdyby ktoś osiągnął pewien stopień pokory, nie może czuć się zbyt pewnym, póki jest w drodze. Jednocześnie wiara każe mi ufać, że łaska w jednej chwili może podnieść człowieka z pierwszego stopnia pokory na ostatni dwunasty. Dopiero w niebie, kiedy już osiągniemy pełne poznanie, odbędzie się takie „całościowe podsumowanie” naszego ziemskiego życia, a wówczas poznamy i stopień naszej pokory.

Święty Benedykcie, módl się za nami.

Ks. Sławomir Wądołek.