V.R.S.
12500

Święty Pius V

Przyszły papież i święty Pius V urodził się 17 stycznia Roku Pańskiego 1504 w miasteczku Bosco Marengo, w księstwie Mediolanu. Był to dzień świętego Antoniego Opata, Ojca Pustyni, stąd też, jak podają niektóre źródła, takie imię chłopczyk otrzymał na chrzcie. Pochodził ze zubożałej rodziny Ghisleri i w dzieciństwie musiał pracować jako pastuszek. W roku 1518 wstąpił do konwentu dominikanów w Vogherze. W roku 1521 w konwencie Vigevano, w Lombardii złożył śluby zakonne. Przyjął imię zakonne Michele (Michał). W roku 1528, w Genui otrzymał święcenia kapłańskie. Został potem przeorem zgromadzenia w Vigevano, po czym przeorem w Soncino i Albie, ponownie w Vigevano, wreszcie trafił do klasztoru w Wenecji. Zasłynął jako pobożny, surowy, ale sprawiedliwy przełożony oraz ceniony spowiednik.

Jako syn duchowy św. Dominika podążał drogą zwalczania herezji. W roku 1542 mianowano go wikariuszem trybunału inkwizycyjnego w tym mieście, zaś w roku 1550 – inkwizytorem diecezjalnym Como (tzw. Rzymską Inkwizycję papież Paweł III powołał w roku 1543). Tu wszedł w spór z miejscową kapitułą (w tym czasie był wakat na stanowisku biskupa) dotyczący skonfiskowanych przez niego heretyckich druków. Kapituła przychyliła się do skargi kupca, które je rozprowadzał, w odpowiedzi ojciec Michele obłożył kupca i jego sojuszników ekskomuniką. Jego działania zostały zaaprobowane – do Rzymu wezwano członków kapituły, jednak tymczasem w Como ojca Michele spotkał gniew podburzonego tłumu, a jeden z członków kapituły nastawił przeciwko inkwizytorowi gubernatora Mediolanu – Ferdynanda de Gonzagę. Pod koniec 1550 roku wobec sytuacji w Como ojciec Michele musiał udać do Rzymu. Stąd został posłany ponownie na północ – do Coire, gdzie jeden z kanoników wykazywał tendencje heretyckie, a wkrótce potem do Bergamo, gdzie miał się zająć miejscowym prawnikiem Giorgio Medulaco, który rozpowszechniał protestanckie książki. Gdy jego przyjaciele pomogli uciec mu z aresztu, ojciec Michele ogłosił na głównym placu miasta ich ekskomunikę, tak iż ugięli się i… odprowadzili zatrzymanego z powrotem do więzienia. W Bergamo inkwizytor zbierał również dowody herezji miejscowego biskupa Vittoro Soranzo. Biskup ów, jak ujawnił ojciec Michele, gromadził heretyckie księgi. Proces biskupa przebiegł dość sprawnie – został on uznany winnym, czasowo uwięziony w Rzymie i złożony z urzędu.

W czerwcu roku 1551 papież Juliusz III mianował ojca Michele komisarzem generalnym Świętego Oficjum. Inkwizytor znalazł uznanie m.in. w oczach kardynała Giovanniego Carafy, który w roku 1555, po krótkim pontyfikacie Marcellusa II, został papieżem jako Paweł IV. Ojciec Michele przyczynił się do nawrócenia m.in. Sykstusa – sieneńczyka żydowskiego pochodzenia, który przeszedł na wiarę katolicką, ale wkrótce popadł w herezję, głosząc samodzielne nauki oparte na hebrajskim tekście Biblii, wskutek czego został wtrącony do więzienia. Po spotkaniu z ojcem Michele Sykstus wyrzekł się herezji i wstąpił do zakonu dominikanów. W tymże okresie ojciec Michele poznał również przyszłego papieża Sykstusa VI – młodego franciszkanina Felice Perettiego. We wrześniu 1556 ojciec Michele został biskupem Sutri e Nepi, w marcu roku 1557 otrzymał, również z rąk papieża Pawła IV, kardynalski kapelusz, zaś w grudniu 1558 mianowano go najwyższym inkwizytorem. W roku 1560 już jako kardynał Alessandrino, które to miano przyjął od miasta w pobliżu rodzinnego Bosco, został z nominacji papieża Piusa IV biskupem Mondovi w północnej Italii. Po drodze do nowej diecezji leczył zdrowie w łaźniach Lukki, z honorami przyjęli go też senat Genui i książę Sabaudii. Funkcję pasterza Mondovi pełnił aż do wyboru na papieża w styczniu roku 1566. Nie zawahał się przemówić odważnie przed Piusem IV, gdy ten rozważał nadanie godności kardynała trzynastoletniemu Ferdynandowi Medyceuszowi, przeciwstawiał się również planom zniesienia celibatu popieranym przez cesarza Maksymiliana II. W roku 1564 został mianowany na świeżo utworzony urząd sekretarza Świętego Oficjum. Jako kardynał nie chodził w purpurze, lecz białym dominikańskim habicie. Na krótko popadł w niełaskę, gdy oponował przeciwko przyznaniu godności legata Avignonu Karolowi de Bourbon, jako sprzymierzeńcowi hugenotów.

Konklawe rozpoczęte po śmierci Piusa IV w grudniu roku 1565 pozostawało pod znakiem wpływów św. Karola Boromeusza i zakończyło się 7 stycznia kolejnego roku. 17 stycznia roku 1566 to jest w dniu papieskich urodzin, w bazylice laterańskiej odbyła się koronacja Piusa V. Wstępował na tron Piotrowy w burzliwym momencie dziejów. Cztery miesiące wcześniej zakończyło się trwające od maja 1565 roku oblężenie Malty przez flotę sułtana tureckiego Sulejmana zwanego Wspaniałym. Było ono wyrazem woli padyszacha zmiażdżenia zakonu joannitów, którzy wcześniej zaciekle opierali się islamowi na Rodos. Napaść na Maltę się nie udała, ale Wysoka Porta szykowała kolejne kroki zaczepne. Źle działo się również w świecie chrześcijańskim – cała północ stała w ogniu herezji protestanckich, których wpływy sięgały aż do Italii, zaś na marzec roku 1566 cesarz Maksymilian II zwołał sejm Rzeszy do Augsburga aby na nim przedyskutować uproszczenie prawideł wiary chrześcijańskiej. Pius V niezwłocznie zareagował, wysyłając na sejm byłego legata papieskiego w Polsce kardynała Giovanniego Francesco Commendone. W Niderlandach rozpoczynała się rewolucja protestancka, miejscowi księża mieli konkubiny i nie w smak im były reformy świeżo zakończonego soboru w Trydencie.

Jak piszą biografowie Piusa V jego wybór nie wywołał wśród zwykłych mieszkańców Rzymu entuzjazmu – był bowiem kojarzony z surowym Pawłem IV. I rzeczywiście już jako papież Pius V występował przeciwko upadkowi obyczajów w Rzymie – niemoralności kapłanów, nepotyzmowi, nierządowi (kazał prostytutkom nawrócić się i wyjść na mąż lub iść precz), hazardowi (zakazał walk byków), nadmiernym rozrywkom (zmienił trasę karnawałowej gonitwy koni, która wcześniej przebiegała przez plac św. Piotra), rzezimieszkom na gościńcach. Jednak równocześnie ukazywał miłosierne oblicze – odwiedzał chorych w szpitalach, wspomagał jałmużną biednych, osobiście przyjmował skargi ubogich, w tym także zarzuty wobec urzędników papieskich, często rozstrzygając je na korzyść pokrzywdzonych. Zamiast wydawać pieniądze na huczną koronację przeznaczał je na cele dobroczynne. Dokonał również redukcji szeregu niepotrzebnych stanowisk.Dbał o szkoły, lecznice i przytułki oraz infrastrukturę w miastach (fortyfikacje i urządzenia publiczne). Wspierał odnowę muzyki sakralnej – w tym słynnego Palestrinę, czyniąc go kierownikiem chóru papieskiego. Pozbył się również antycznych, pogańskich rzeźb z Watykanu – przekazując je do galerii na Kapitolu. Pius V bał o zachowanie skromności w otoczeniu, choć nie żałował pieniędzy na wystrój rzymskich bazylik. Wspierał misje w nowo odkrytych lądach oraz powstawanie szkół jezuickich w różnych krajach Europy. Opowiadano o niespodziewanych nawróceniach pod jego wpływem – Angliku, który przybył do Rzymu i widząc procesję Bożego Ciała, w czasie której papież szedł pieszo, przedarł się do niego i na kolanach wyznał swe błędy, wracając do prawdziwej wiary, protestanckim księciu Rzeszy, który pod wpływem żarliwości papieża nawrócił się wraz z rodziną.

Pius V wspierał katolików w Europie, którzy znajdowali się pod prześladowaniami ze strony protestantów. Bullą Regnans in Excelsis z kwietnia 1570 ekskomunikował jako heretyczkę Elżbietę I Tudor, która po objęciu panowania rozpoczęła prześladowania katolików, tłumiąc bezwzględnie opozycję. W roku 1569 wybuchło krwawo zduszone powstanie na północy kraju – czara przelała się po podstępnym uwięzieniu Marii Stuart – królowej Szkotów (którą Elżbieta kazała ściąć 18 lat później). Odpowiedzią na papieską ekskomunikę ze strony Elżbiety było ściganie i sądzenie za zdradę stanu katolików, którzy uczestniczyli w prywatnych katolickich nabożeństwach. Papież podejmował także działania w rozdartej wewnętrznymi starciami Francji. Polegały one na odwołaniu siedmiu francuskich biskupów popierających hugenotów, wsparciu pieniężnym dla młodego króla Francji Karola IX (który w roku 1567 musiał uciekać ze swej rezydencji w Meaux do Paryża przed hugenotami). W marcu 1569 po zwycięskiej bitwie pod Jarnac, podczas której zginął dowódca protestancki książę Kondeusz, sytuacja na trochę się uspokoiła, lecz hugenoci nadal sprzeciwiali się wprowadzeniu we Francji trydenckich ustaleń. Papież przeciwstawiał się z kolei kompromisowi z heretykami z roku 1570, którego inicjatorem była królowa matka – Katarzyna Medycejska. Wskazywał, że pokój między katolikami a heretykami nie jest możliwy. Okazało się, że miał rację – na wiosnę roku 1572 francuscy hugenoci zorganizowali armię, która miała wspierać rewolucję w Niderlandach i w maju tego roku pod księciem Ludwikiem z Nassau wkroczyła do tego kraju, atakując miasta katolickie. Groziło to wplątaniem Francji do wojny z Hiszpanią. Ponadto, francuscy katolicy obawiali się rosnącego wpływu na młodego Karola protestanckiego dowódcy admirała de Coligny, który już wcześniej nieomal przekonał króla do interwencji w Niderlandach po protestanckiej stronie. Powyższe zdarzenia stanowiły ogniwa w łańcuchu wypadków prowadzących do Nocy św. Bartłomieja w sierpniu 1572 roku – krwawych rozruchów w Paryżu po zaplanowanym przez Katarzynę Medycejską weselu jej córki z protestanckim Henrykiem Nawarry.

Pius V przeciwstawiał się również protestanckim książętom Rzeszy. Nie lepiej sytuacja przedstawiała się w Polsce i na Litwie. Pius V pisał do króla Zygmunta Augusta napomnienia o szerzącej się w jego ziemiach herezji antytrinitarskiej – żądając usunięcia z urzędu biskupa Kijowa Mikołaja Paca, który przyjął kalwinizm (w roku 1572 usunięty z urzędu), a także wygnania szerzącego poglądy Socyna – byłego biskupa chorwackiego Kninu i węgierskiego Pecsu, uczestnika soboru trydenckiego, a obecnie posła cesarza Maksymiliana do Polski – Andrzeja Dudycza, który w Polsce zrzucił sutannę i ożenił się 9wyjechał z Polski dopiero za panowania Stefana Batorego i zmarł we Wrocławiu) oraz ponaglając o przyjęcie ustaleń trydenckich co nastąpiło dopiero na synodzie w Piotrkowie w roku 1577. W roku 1569 bullą Hebraeorum Gens nakazał usunięcie żydów z większości obszaru państwa papieskiego (poza Rzymem i Ankoną). W bulli owej wskazywał: “naród hebrajski jedyny niegdyś wybrany od Boga, natchniony Boskimi słowami, uczestniczący w niebieskich tajemnicach, o ile łaską i godnością przewyższał wszystkie inne narody, o tyle poźniej wskutek swojej niewierności wzgardzony i zaniedbany, zasłużył na odrzucenie, ponieważ przy nadejściu wypełnienia czasu wiarołomny i niewdzięczny odrzucił niegodziwie Zbawiciela swojego, skazując Go niewinnie na śmierć”. Co do stosunków papieża z poszczególnymi żydami biografowie papieża relacjonują, że jeszcze jako kardynał nakłaniał do nawrócenia szereg żydów, w tym rabina Eliasza Carcossiego, na co ten odpowiedział mu butnie: “zostanę chrześcijaninem, jak ty zostaniesz papieżem”. Pius V nie zapomniał o tym i po wyborze na papieża przypomniał rabinowi o tym zdarzeniu i przekonał go do przyjęcia chrztu, nadając mu imię Michele.

Pius V dbał o realizację trydenckiej odnowy – w roku 1566 ukazał się tzw. Katechizm trydencki (Catechismus Romanus) – pierwsza tego typu publikacja, w której tworzeniu uczestniczył m.in. św. Karol Boromeusz, przetłumaczona wkrótce z łaciny na języki francuski, niemiecki i polski. W roku 1568 wydano Brewiarz rzymski. W roku 1567 papież potępił jansenistyczne tezy teologa z Leuven Michaela Baiusa. W tym samym roku papież ogłosił św Tomasza z Akwinu doktorem Kościoła, pod jego patronatem w roku 1570 wydano dzieła zebrane (opera omnia) Akwinaty w 17 tomach. W tymże roku ukazał się również sławny Mszał Piusa V (Missale Romanum) ujednolicający ryt rzymski. Nie wprowadzał on nowej Mszy, lecz kodyfikował mszę istniejącą (choć liturgia została wzbogacona m.in. przez dodanie Ostatniej Ewangelii – początku Ewangelii św. Jana). Dlatego nieścisłe jest określanie tradycyjnego rytu rzymskiego “Mszą trydencką”. W roku 1571 papież wprowadził obowiązek codziennego odmawiania Godzin kanonicznych. Nadał również ostateczny kształt modlitwie różańcowej. Sam żył ascetycznie, na okres karnawału zamykał się zwykle w klasztorze Santa Sabina, prowadził długie codzienne adoracje Najświętszego Sakramentu. Mówiono, że kiedy pewien duchowny napisał po wyborze Piusa V na papieża złośliwą uwagę na jego temat, papież wezwał go i powiedział, że kiedykolwiek zobaczy, iż papież źle czyni dał mu znać, aby mógł poprawić swój błąd. Inna relacja dotyczy ambasadora przysłanego do Rzymu przez księcia Sabaudii – Pius rozpoznał w delegacie jednego z tłumu, który w Como chciał wrzucić go do studni i poczynił aluzję do tego wydarzenia, zapewniając jednocześnie zmieszanego dyplomatę, że nie ma do niego żalu.

W odpowiedzi na tureckie uderzenie na wenecki Cypr w roku 1570 ze strony nowego sułtana Selima II, podczas którego zabito m.in. biskupa Nikozji, Pius V zainicjował Ligę Świętą przeciw islamowi, której flota pod patronatem Matki Boskiej – królowej Różańca Świętego, odniosła 7 października 1571 roku wielkie zwycięstwo pod Lepanto nad okrętami Ottomańskiego Imperium, po czym papież ustanowił święto Matki Boskiej Zwycięskiej oraz dodał do Litanii loretańskiej wezwanie “Auxilium Christianorum, ora pro nobis“. Podczas bitwy z tureckich okrętów uwolniono ponad 10 tysięcy chrześcijańskich galerników. Papież wspierał również zakon joannitów z Malty – m.in. posyłając pieniądze i swojego inżyniera Francesco Laparelli do pomocy przy pracach fortyfikacyjnych w Valeccie i odbudowie twierdzy św. Elma. Zmarł 1 maja roku 1572 w opinii świętości, w trakcie tworzenia kolejnego przymierza antytureckiego. W roku 1672, w 100-rocznicę śmierci papież Klemens X dokonał beatyfikacji Piusa V, zaś papież Klemens XI dnia 22 maja roku 1712 dokonał jego kanonizacji.


B. Letterini – św. Pius V (pocz. XVIII w.)

podobne tematy:

Św. Pius V: Consueverunt Romani Pontifices
Quo primum tempore a późniejsi papieże
14 lipca: 450-rocznica Quo primum tempore
Św. Pius V: De defectibus czyli czego należy unikać podczas Mszy

Boromeusz (1)

450-ta rocznica bitwy pod Lepanto: 7 października 1571 roku (1)
450-ta rocznica bitwy pod Lepanto (2)
450-lecie bitwy pod Lepanto (3)
V.R.S.
Pan @woj_tek udostępnia, no i pięknie, ale dziwna rzecz - jednocześnie blokuje.
woj_tek udostępnia to
1208
Posoborowe absurdy
Która Wspólnota Tradycyjna odprawia Mszę św. Piusa V? Czy to są Sedewekantysci?
starski
"Od pastuszka do pasterza", rozmowa o wielkim papieżu: OD PASTUSZKA DO PASTERZA! Św. Pius V – najwyższy inkwizytor! || Rozmowa PCh24