Prof. Andrzej Nowak. Spór o Polskę - Sejm Czteroletni

Polska, Rzeczpospolita, ojczyzna, patriotyzm, naród - o znaczenie tych słów spierali się uczestnicy życia kulturowo-politycznego I Rzeczpospolitej także w ostatnich dekadach jej istnienia, między pierwszym (1772 rok) a kolejnymi rozbiorami (1793 i 1795) dokonanymi przez Rosję, Austrię i Prusy. Czym był dla nich Sejm Czteroletni, zwany Wielkim (1788-1792), i uchwalona przez niego Konstytucja 3 maja (1791)? Konstytucja 3 maja i Sejm Czteroletni były kluczowymi wydarzeniami końca XVIII wieku w Polsce. Dlaczego w ogóle mogły zaistnieć? - Z jednej strony była to wielka polityka międzynarodowa, której Polska nie była podmiotem, lecz przedmiotem. Wydarzenia w innych stolicach sprawiły, że pojawiło się takie okienko możliwości - mówił w Programie 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak. - Z drugiej strony tę szansę wykorzystania tego okienka stworzyła przemiana polityczna wewnątrz RP, wynikająca z oddziaływania przez kilkanaście lat zreformowanych szkół, oddziaływania szoku po I rozbiorze i potrzeby naprawy Rzeczpospolitej wobec jej udowodnionej wcześniej bezsilności - opowiadał historyk. Jak na Sejm Czteroletni zareagowała Europa, w której wybuchła rewolucja francuska? Czym była Polska dla trzech imperiów: Rosji, Austrii i Prus? Czy przedmurzem imperatorowej Katarzyny II, czy niebezpiecznym przyczółkiem postępu manifestowanego przez insurekcję? - prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski"), Spory o Polskę w czasach Sejmu Czteroletniego (Historia żywa/Jedynka)