Polski węgiel nie spełnia nowych wymagań dotyczących ograniczenia poziomu zawartości siarki, które planuje wprowadzić Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Ministerstwo Przemysłu ostrzega przed możliwym brakiem węgla na wschodniej ścianie Polski, co może wywołać panikę wśród mieszkańców i podnieść ceny surowca. Nastroje w branży są minorowe, a transformacja energetyczna napotyka na poważne przeszkody.

Walka o Jakość Węgla: Ministerstwo Klimatu kontra Ministerstwo Przemysłu
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało wprowadzenie surowszych norm dotyczących jakości węgla komunalnego. Projekt rozporządzenia, który trafił pod konsultacje w kwietniu, zakłada ograniczenie zawartości siarki do poziomu 1,2%. Ministerstwo Przemysłu, powołane do życia w 2024 roku i kierowane przez Marzenę Czarnecką, wyraziło swoje zaniepokojenie tymi zmianami.
Według Ministerstwa Przemysłu, wejście w życie nowych regulacji 1 września 2024 roku spowoduje niedobór węgla na wschodniej ścianie Polski już w najbliższym sezonie grzewczym. Węgiel lepszej jakości jest tam rzadkością, a region ten jest statystycznie najmniej zamożnym obszarem kraju, gdzie używa się starych kotłów węglowych.

„W sezonie 2022/2023 zapotrzebowanie na węgiel przewyższyło modele prognozowe Ministerstwa Klimatu, co oznacza, że wprowadzenie nowych norm jakości węgla może spowodować wycofanie znaczących wolumenów węgla grubego z polskich kopalń, co wywoła panikę wśród odbiorców oraz znaczny wzrost ceny węgla,” pisze Ministerstwo Przemysłu w swojej opinii.
Lubelski Węgiel Bogdanka S.A., producent węgla o wyższej zawartości siarki (1,5-1,7%), również wyraził swoje obawy. Wprowadzenie nowych norm ograniczających zawartość siarki do 1,2% spowoduje, że ich produkt nie będzie nadawał się do obrotu, co z kolei doprowadzi do niedoboru węgla na wschodniej ścianie Polski.
„Import węgla spowoduje dalsze pogorszenie sytuacji finansowej i technicznej kopalń, a nie przełoży się na poprawę jakości powietrza, ponieważ w krótkim czasie źródła ogrzewania nie zostaną wymienione, gdyż emisja zależy przede wszystkim od sprawności kotła,” argumentuje Ministerstwo Przemysłu.

Ministerstwo Klimatu Odpowiada
Minister Klimatu i Środowiska, Krzysztof Bolesta, odpowiedział na zarzuty podczas posiedzenia sejmowej komisji stałej ds. transformacji energetycznej. Zaproponował wydłużenie terminów wejścia w życie nowych regulacji, przesuwając datę z 1 września 2024 roku na 1 grudnia 2024 roku.
Ponadto, zaproponowano złagodzenie parametrów dotyczących zawartości siarki, popiołu i wilgoci oraz wartości opałowej paliw stałych. Dla paliw z przeróbki termicznej węgla brunatnego, termin obowiązywania nowych norm przesunięto na 30 czerwca 2027 roku, a dla węgla kamiennego sortymentu kostka, orzech, groszek na 30 czerwca 2031 roku.
Pomimo tych propozycji, wiceprezes Lubelskiego Węgla Bogdanka, Sławomir Krenczyk, nadal wyrażał obawy. Na posiedzeniu sejmowej komisji ocenił, że nawet kompromisowa wersja rozporządzenia oznacza wyeliminowanie całego sortymentu grubego węgla, co dotyczy około 200 tys. ton.

Poważne Konsekwencje dla Rynku
Wprowadzenie surowszych norm jakości węgla może mieć poważne konsekwencje dla rynku. Można spodziewać się, że wycofanie węgla grubego z polskich kopalń spowoduje wzrost importu węgla przez firmy prywatne. To z kolei może prowadzić do dalszego pogorszenia sytuacji finansowej polskich kopalń.
„Importowany węgiel nie zawsze spełnia nasze normy, a jego transport wiąże się z dodatkowymi kosztami, które przełożą się na cenę końcową dla konsumenta,” dodaje Krenczyk. „To oznacza, że mieszkańcy wschodniej Polski, gdzie węgiel jest podstawowym źródłem ogrzewania, mogą stanąć przed wyborem między wyższymi kosztami ogrzewania a chłodniejszymi domami.”

Wpływ na Jakość Powietrza
Ministerstwo Klimatu argumentuje, że wprowadzenie nowych norm jakościowych poprawi jakość powietrza. „Spalanie węgla o niższej zawartości siarki znacząco zmniejszy emisję szkodliwych substancji do atmosfery,” mówi Bolesta. „To krok w stronę zdrowszego środowiska i lepszej jakości życia dla wszystkich obywateli.”
Jednak Ministerstwo Przemysłu wskazuje, że w krótkim czasie zmiana ta nie przyniesie oczekiwanych efektów, ponieważ źródła ogrzewania nie zostaną natychmiast wymienione. „Emisja zależy przede wszystkim od sprawności kotła. Stare, niesprawne piece emitują znacznie więcej zanieczyszczeń, niezależnie od jakości spalanych w nich paliw,” argumentuje Czarnecka.

Społeczne i Ekonomiczne Skutki
Spór między Ministerstwem Klimatu i Środowiska a Ministerstwem Przemysłu oraz reakcje branży węglowej pokazują, jak skomplikowane są próby poprawy jakości powietrza poprzez regulacje dotyczące jakości węgla. Wprowadzenie surowszych norm może prowadzić do niedoborów węgla i wzrostu cen, co szczególnie dotknie mniej zamożne regiony Polski.
„To nie jest tylko kwestia ekologii, ale także sprawiedliwości społecznej,” podkreśla ekspert ds. polityki energetycznej, dr Michał Wysocki. „Mieszkańcy wschodniej Polski są mniej zamożni i często korzystają z tańszych, ale mniej ekologicznych rozwiązań grzewczych. Narzucanie im kosztownych zmian może spotkać się z silnym oporem społecznym.”

Wnioski i Przyszłość Polityki Energetycznej
Przyszłość polityki energetycznej w Polsce stoi przed wieloma wyzwaniami. Transformacja w kierunku bardziej ekologicznych źródeł energii jest nieunikniona, ale musi być realizowana z uwzględnieniem lokalnych warunków i możliwości ekonomicznych mieszkańców.
Współpraca między różnymi ministerstwami oraz szeroko zakrojone konsultacje społeczne mogą pomóc w wypracowaniu kompromisowych rozwiązań, które będą akceptowalne zarówno dla rządu, branży węglowej, jak i społeczeństwa.
„Transformacja energetyczna to proces, który wymaga czasu i zaangażowania wszystkich stron. Ważne jest, aby podejmować decyzje oparte na solidnych analizach i wsłuchiwać się w głosy różnych grup interesu,” konkluduje dr Wysocki.

Węgielzakaz palenia