Ksiądz Roman poruszył bardzo ważną kwestię,jest ona kluczowa dla zrozumienia Cudu nad Wisłą.Rzeczywiście była to bitwa miedzy dwoma cywilizacjami,cywilizacja rzymska zwyciężyła nad rewolucyjnym chaosem idącym z Rosji.
Skąd jednak wzięła się w Rosji ta nienawiść do wszystkiego co polskie,przecież na poziomie relacji sąsiedzkich nic takiego wcześniej nie występowało,przecież spotykając się z Rosjanami o żadnej wrogości nie ma mowy,jedyne co stwierdzić można, że to ciężko doświadczony naród.Nasz znakomity pisarz Józef Ignacy Kraszewski już dawno temu wyjaśnił tę zagadkę w powieści "Na Wschodzie",opisując kolonizowanie Rosji przez przybyszów z Niemiec,którzy po cichu weszli w ten naród i opanowali wszystkie stopnie urzędowe w państwie.
"W ostatnich stu kilkudziesięciu leciech podbili Moskwę bez rozlewu krwi na wieki wieków.Dziś,gdyby chciała się wyzwolić,jest już dużo za późno.Pod rozmaitymi imionami od góry do dołu siedzą rozstawione czaty,a poczciwy brodacz,żegnający się przed Bohorodycą,ani się domyśla,że za kołnierzem ma anioła stróża,który każdego ruchu jego pilnuje.
Policjant jakiś francuski miał zwyczaj mawiać,gdy mu zbrodni jakiej przyczyn doszukiwać kazano:'Trzeba śledzić,w każdej na dnie znajdzie się kobieta'.Tu można rzec,że w każdej moskiewskiej robocie znajdzie się,dobrze poszukawszy,ów zatajony kolonista.
Dużo wprzód niźli Drang nach Osten sformułowanym został jako przykazanie narodowe,bez samowiedzy kierował robotą wiekową.Cała ta historia walki starej Rosji z Polską,podżeganej nieustannie,w której różne role przychodziło odegrywać elementom kolonizatorskim,tak doskonale posługuje interesom postępu na wschód i królowaniu na wschodzie,iż w niej trudno się nie domyślać roboty przyjacielskiej naszego znajomego."