Kalendarium historyczne: rocznica rozpoczęcia przez bolszewików natarcia przeciwko siłom polskim na Ukrainie. Był to element szerokiej ofensywy na całym froncie.

Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się kulisom rozpoczęcia tej operacji.

Pierwsze walki z Armią Czerwoną miały miejsce już w lutym 1919 roku w Mostach na Białorusi. Sowieci cofali się przed wojskiem Piłsudskiego, wyraźnie grając na czas w celu rozbicia innych przeciwników. Do końca roku Polacy zajęli Pińsk, Nowogródek, Wilno i Dyneburg, dochodząc aż do Berezyny.

Sukcesy komunistów w walce z białymi spowodowały, że Polacy zaprzestali walk z Ukraińcami i zjednoczyli z nimi siły przeciwko wspólnemu wrogowi. 21 kwietnia 1920 roku podpisano układ polityczny, na mocy którego rząd polski uznał suwerenność URL ze stolicą w Kijowie, w zamian za wspólną walkę z bolszewikami. Był to element realizacji koncepcji federacyjnej Piłsudskiego.

25 kwietnia ruszyła wielka ofensywa połączonych wojsk polsko – ukraińskich, zakończona 7 maja, kiedy to oddziały generała Edwarda Śmigłego – Rydza zdobyły Kijów. Celem operacji było nie tylko odbicie Ukrainy, ale także sprowokowanie Armii Czerwonej do decydującej batalii. Plan powiódł się, lecz nie przewidziano skali sowieckiej odpowiedzi, w tym umiejętności naczelnego wodza Michaiła Tuchaczewskiego oraz ataku z flanki doświadczonej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego.

Wspieraj Fundację Magna Polonia!

30 zł 50 zł 100 zł Inna kwota

Formacje Armii Czerwonej przeszły do szeroko zakrojonych działań zaczepnych już 14 maja 1920 na obszarach litewsko-białoruskich (tzw. pierwsza ofensywa Tuchaczewskiego) i wyparły wojska polskie aż nad jezioro Narocz, ale zostały powstrzymane i w połowie czerwca 1920 roku wycofały się na poprzednie pozycje.

Drugie – i jak się wydaje właściwe – uderzenie Armii Czerwonej nastąpiło 29 maja 1920 roku na Ukrainie. Było tak potężne, że 5 czerwca 1920 roku doprowadziło do przerwania frontu polskiego przez armię konną Siemiona Budionnego. Polacy rozpoczęli generalny odwrót spod Kijowa. Front zaczął się chwiać, co pozwoliło Tuchaczewskiemu na skuteczne wznowienie natarcia na Białorusi 4 lipca 1920 roku.

Na przełomie lipca i sierpnia 1920 roku wojska Frontu Zachodniego (cztery armie i dwie grupy operacyjne) pokonały pod dowództwem Tuchaczewskiego wojska polskie Frontu Północno-Wschodniego, dowodzonego przez gen. Szeptyckiego (dwie armie), i po przełamaniu ich obrony na linii Bugu oraz Narwi ruszyły nad dolną Wisłę, a także na Warszawę.

Nad Polakami zawisła wizja utraty dopiero co wywalczonej niepodległości…

Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.