Julius Evola (fragmenty) - ks. Curzio Nitoglia
Julius Evola (fragmenty) - ks. Curzio Nitoglia
Wstęp
Zapoznałem się z interesującym studium Marca Fraquellego o Juliusu Evoli (1) zatytułowanym Il filosofo proibito (Zakazany myśliciel). Autor na trzystu stronach z mnóstwem przypisów streszcza evoliańską filozofię. Postaram się wskazać najważniejsze, moim zdaniem, punkty tejże filozofii, uzupełniając wywód wiadomościami zaczerpniętymi z innych prac.
Superidealizm
Evola jest zazwyczaj opisywany jako mistrz „ponadnaturalnej godności człowieka”; godność ta nie stanowi jednak wolnego i darmowego Boskiego daru, lecz bierze swój początek w „Ja absolutnym” czy też w koncepcji filozoficznej nazywanej idealizmem magicznym. W rzeczy samej Evola, uważający się za „człowieka tradycji”, sytuuje się na stanowisku idealistycznym wynikającym z nowożytnego immanentyzmu, mimo że sam uważał, iż korzysta z idealizmu klasycznego, wywodząc z niego najdalsze i najradykalniejsze wnioski praktyczne dzięki stosowaniu magii i pseudoezoterycznych duchowości Wschodu.
Niżej wykażę, że idealizm magiczny ma wpływ na wszystkie wybory duchowe i polityczne Evoli. Nie da się więc oddzielić Evoli jako myśliciela politycznego od Evoli jako zwolennika magii. Nie da się przyjąć jego koncepcji politycznych, odrzucając jednocześnie jego zainteresowania magiczne.
Evola pragnie „zrealizować idealizm” (2). Oznacza to, że tam, gdzie Hegel, Fichte czy Schelling ograniczają się do dyskusji czy spekulacji o podmiocie, który myśląc tworzy przedmioty pozaumysłowe, Evola chce osiągnąć pewność, że „Ja” naprawdę kreuje rzeczywistość. Naturalnie używa w tym celu ars regia, magii, jako kamienia filozoficznego i alchemicznego, dzięki któremu człowiek może stać się Bogiem i stwarzać świat. Ezoteryzm reprezentuje szczytowe osiągnięcie „superidealistycznej” zasady filozoficznej, a pełna immanentyzmu i na wskroś „nowoczesna” myśl Evoli stanowi istotę wszelkich prac „zakazanego myśliciela” (3). Wszystkie jego dzieła skupiają się na urzeczywistnieniu „Ja absolutnego”, czyli władcy Wszechświata! „Evola, głównie dzięki wpływowi nauk ezoterycznych i mądrościowych, może przekraczać to, co «ludzkie», nie tylko w teorii poznania, lecz także w praktyce” (4). „(…) co więcej, sam Evola nieustannie zaprzeczał możliwości zdefiniowania «Ja absolutnego», jeśli należałoby się ograniczyć wyłącznie do kategorii występujących w spekulatywnej myśli Zachodu”(5).
---------------------------------------------------------
(1) M. Fraquelli, Il filosofo proibito, Milano 1994.
(2) Zob. Teoria dell’Individuo assoluto, Torino 1927, s. IV–V.
(3) Saggi sull’Idealismo magico, Atanòr, Roma, 1925. Fenomenologia dell’Individuo assoluto, Torino 1930.
(4) M. Fraquelli, op. cit., s. 43.
(5) M. Fraquelli, op. cit., s. 48.
Wiemy, że istnieje tylko jedna prawdziwa Tradycja – ta, którą Pan Bóg ustnie przekazał Adamowi, a która doszła do nas przez patriarchów i proroków. Udoskonalił ją i uczynił uniwersalną Chrystus Pan, a następnie przekazał swym Apostołom, aby za pośrednictwem Magisterium Kościoła docierała do wszystkich ludzi aż do końca świata. Ta prawdziwa Tradycja twierdzi, zgodnie ze zdrowym rozsądkiem i realizmem filozoficznym, że istnieje transcendentny Bóg, który dobrowolnie stworzył świat skończony, przygodny i zależny od swego Stwórcy. Ludzki zaś rozum w celu sięgnięcia do prawdy musi się nagiąć do rzeczywistości – rzeczywistości, która nie zależy od człowieka, ale od Boga.
Ta prawdziwa Tradycja sprzeciwia się tradycji pasożytniczej, fałszywej, nazywanej gnozą, której początki można znaleźć w żydowskiej kabale (6). Najgłówniejszym inspiratorem tej fałszywej tradycji jest Lucyfer. To on pierwszy wydał okrzyk „Non serviam! – Nie będę służyć!”, chcąc sam z siebie być najwyższym celem oraz odrzucając służbę i podporządkowanie się transcendentnemu Bogu. Autentyczne Boskie Objawienie uczy nas, że dążenie do „idealizmu magicznego” doprowadziło Lucyfera do wiecznego potępienia. Odtąd nie przestaje on kusić ludzi, by zechcieli naśladować jego złośliwe zabiegi. To właśnie Lucyfer podsunął Ewie myśl o zjedzeniu zakazanego owocu, aby dzięki temu osiągnęła boskość („Eritis sicut dii – Będziecie jako bogowie”)(7). (…)
Wschodnia gnoza ponad idealizmem magicznym (a nie przeciw niemu)
„U Evoli nastąpił zdecydowany zwrot ku światu starożytnych tradycji duchowych, nauk (…) i ezoterycznej inicjacji (…) nie było to zerwanie, lecz naturalny rozwój jego «idealizmu magicznego».
Indywidualny Absolut zdał sobie sprawę, że świat jest jego stworzeniem. (…) Evola sięga zatem po wschodnią tradycję mądrości (…) w poszukiwaniu technik, (…) które pozwolą wcielić w życie jego magiczne czyny”[8] .
W 1925 roku Evola publikuje esej o tantryzmie, L’uomo come potenza (Człowiek jak moc). „W skrócie – tantra odrzuca rozróżnienie między człowiekiem a Bogiem. Ziemia i cały Wszechświat są stworzeniami człowieka, który utożsamia się z absolutną i boską Zasadą”(9).
Pod koniec lat 20. XX wieku Evola spotyka Artura Reghiniego, masona rytu szkockiego, który „nie tylko zaznajamia go z tradycją rzymską (…), ale odgrywa kluczową rolę w definitywnym tradycjonalistycznym przełomie, umożliwiając Evoli kontakt z Renè Guènonem, «niezrównanym mistrzem», którego dzieło (…) nadaje prawdziwy sens (…) temu, co Evola dotychczas dowiedział się o magii i ezoteryzmie”(10) .
----------------------------------------------------------------------
(6) Zob. P. L. B. Drach, De l’harmonie entre l’Eglise et la Sinagogue, Paris 1844.
(7) Zob. V. Barbiellini Amidei, La Tradizione contraffatta, [w:] „Adveniat Regnum”, R. IX, nr 3–4, 1971, s. 7.
[8] M. Fraquelli, op. cit., s. 50.
(9) M. Fraquelli, op. cit., s. 51. Por. także: M. Blondet, Gli Adelfi della dissoluzione, Milano 1994.
(10) M. Fraquelli, op. cit., s. 53–54.
Evola i Guènon
Guènon jest tematem mojego osobnego artykułu. Tu wypada nadmienić, że myśl Evoli nie jest tylko prostą pochodną myśli Guènona. Różnice między nimi są dosyć wyraźne, nawet na gruncie monizmu (panteizm Guènona kontra immanentyzm Evoli). Podobieństwa między systemami obu „wielkich wtajemniczonych” są jednak zasadnicze i silniejsze niż różnice, które można podsumować następująco:
a. U Evoli prym wiedzie działanie, walka, „wojownik”. Guènon preferuje kontemplację, jego ideałem jest „kapłan”.
b. Evola uznaje, że Zachód ma swą własną tradycję, utożsamianą z Rzymem. Guènon uważa, że jedynym depozytariuszem tradycji jest Wschód.
c. Evola uważa „Kościół katolicki za symbol degeneracji dokonującej się według wzoru semickiego, który przyczynił się do poniżenia Tradycji i średniowiecznego imperium gibelińskiego”(11) . Guènon uznaje Kościół katolicki za jedyny ośrodek egzoteryczny (sic!), wokół którego może nastąpić odrodzenie tradycji ezoterycznej na Zachodzie.
d. Evola optuje za prymatem władzy doczesnej nad duchowną. Guènon przyznaje pierwszeństwo ideałowi pontyfikalno-monastycznemu(12) .
Evola i Liga Północna
Choć to brzmi jak żart, to wcale nim nie jest. Tak, Evola uwiecznił i wyidealizował pogańskiego i w istocie antychrześcijańskiego „heroicznego” ducha zachodniej tradycji, który nie może być dziełem katolickich ludów latyńskich, lecz musi pochodzić od Germanów. Dla Evoli tradycja zachodnia jest nordycką tradycją wojowników zmagającą się z fałszywą tradycją Południa, zdominowaną przez ducha religijnego i kapłańskiego. Dlatego właśnie Evola znalazł w faszyzmie, a jeszcze bardziej w nazizmie, możliwość restauracji tradycji drogą odbudowy wartości nordyckich, pogańskich i gibelińskich. W ideologii Ligi Północnej jest niewątpliwie obecny element evoliański, który godzi Fryderyka Barbarossę z… Albertem da Giussano! Nie może nas to dziwić, gdyż sprzeczności są chlebem powszednim idealizmu.
Evola, antychrześcijanin i „antychryst”
Zdaniem Evoli prawdziwa tradycja jest antychrześcijańska. Chrześcijaństwo to „praprzyczyna degeneracji współczesnego świata, siła niszcząca par excellence, która zmiotła wszelkie tradycyjne zasady”(13).
Według Evoli chrześcijaństwo w głównej mierze odpowiada za upadek Cesarstwa Rzymskiego, a na dodatek jest religią słabeuszy i niewolników. Jeśli dla Guènona chrześcijaństwo stanowi egzoteryczny substytut wtajemniczenia i tradycji pierwotnej, dla Evoli sytuuje się ono na przeciwnym biegunie. (Z tego powodu koncepcje Evoli są być może mniej niebezpieczne, choć rzecz jasna nie mniej złe, ponieważ błąd z domieszką prawdy jest bardziej niebezpieczny i zwodniczy niż błąd całkiem ewidentny). Chrześcijaństwo zdaniem Evoli wykazuje związki z profetycznym i mesjanistycznym elementem semickim, oznaczającym „pełen zamieszania i ruchliwego podniecenia pęd ku nadprzyrodzoności”, który wypiera każdą heroiczną oznakę tradycji nordyckiej. Chrześcijaństwo zawiera również objawienie powszechne, to znaczy dostępne dla wszystkich, podczas gdy prawdziwa tradycja jest ezoteryczna, czyli skierowana do ograniczonej liczby wtajemniczonych. Główne motywy chrześcijaństwa, jak przebłaganie, uwielbienie, grzeszność, niegodność, ograniczenie – odnoszą się do duchowości Południa; to nie przypadek, że Kościół jest Matką, a Pośredniczką wszelkich łask jest Madonna. W praktyce chrześcijaństwo wywołuje demaskulinizację typową dla społeczeństw lunarnych i kapłańskich; jest rodzajem „białej herezji”. Chrześcijaństwo sprzeciwia się ideałowi rycerskiemu, gibelińskiemu, znajdującemu najwyższe urzeczywistnienie w postaci Fryderyka II Hohenstaufa.
-------------------------------------------------------------------
(11) M. Fraquelli, op. cit., s. 56.
(12) P. D. Vona, Evola, Guènon, De Giorgio, Borzano 1993.
(13) M. Fraquelli, op. cit., s. 62.
„Włoski satanista”
„Revue Internationale des Sociètès Secrètes” (Międzynarodowy Przegląd Tajnych Towarzystw, dalej w skrócie RISS), wydawany przez ks. Ernesta Jouina, w ślad za wychodzącym w Fiesole czasopismem „Fede e Ragione” (Wiara i Rozum) wystąpił przeciwko neopogaństwu Evoli. RISS ostro zaatakował artykuł Evoli pt. Il Fascismo come volontà d’Impero e il Cristianesimo (Faszyzm jako wola Imperium a chrystianizm) opublikowany w piśmie „La Critica Fascista” wydawanym przez Giuseppe Bottai. Prestiżowy francuski magazyn powtórzył zarzuty podniesione przez „Fede e Ragione”, że artykuł Evoli stanowi „piramidalne wręcz bluźnierstwo”(14) . Głosi on „całkowitą niezgodność imperialistycznej koncepcji życia z jakąkolwiek formą chrześcijaństwa”, wspiera ideę ponownego ustanowienia władzy państwowej jako bytu absolutnego, nietolerancyjnego względem Kościoła, który próbuje kosztem państwa zbudować swój własny autorytet; przeciwnie, państwo musi się stać jedynym prawdziwym Kościołem i jedyną prawdziwą religią. Zdaniem RISS Evola, wychodząc od „judeokształtnego” synkretyzmu, posuwa się o wiele dalej w nienawiści względem Kościoła. Evola jest magiem, tantrystą, superteozofem, L’uomo come potenza uznano za „dzieło satanistyczne”, w którym „J. Evola twierdzi, iż nauczy człowieka, co to znaczy być Bogiem”. RISS opisuje metodę wykładaną przez Evolę i określa ją mianem „czystej demonologii”. Celem Evoli jest „absolutna wolność udzielona człowiekowi, by mógł czynić wszystko, nawet zło, jeśli tylko jest przekonany, że pozostaje zjednoczony z bóstwem i przenika boską istotę”. Już Luter radził: „Pecca fortiter sed crede fortius – Mocno grzesz, a jeszcze mocniej wierz”. Jednym słowem, Evola jest czynnikiem rozkładu. RISS konkluduje słowami: „[Evola] to agent prowokator piekła, ariergarda masonerii i sekt, które prześladują Kościół z nieprzejednaną wrogością”.
A. Tarannes wraca do tej kwestii 1 lutego 1929 roku(15). Podsumowując liczne artykuły opublikowane w numerze 16 „Fede e Ragione” z 1928 roku, twierdzi, że „teorie dziwacznego włoskiego satanisty [Evoli] są manifestacją ducha judeomasońskiego (…). Evola mógłby doskonale być agentem specjalnym kabalistycznej masonerii(16), wchodząc w rolę starodawnego węża i utożsamiając się z kusicielem opisanym w Księdze Rodzaju (…). Istotnie, Evola uważa, że najpierw należy skosztować owocu zakazanego, doświadczyć grzechu, aby można było znaleźć nań antidotum. Gdy szatan obiecuje człowiekowi, że stanie się «bogiem», również wymaga odeń depozytu – doświadczenia grzechu. Warunkiem sine qua non, aby stać się jak Bóg, jest doświadczenie szatańskie, czyli grzech podniesiony do rangi nauki”.
W pismach Evoli można znaleźć „nienawiść do Boga, nienawiść wściekłą, kipiącą, zaprawdę szatańską. Nienawiść przeciw Ojcu, (…) nienawiść przeciw Słowu Wcielonemu, szczególną nienawiść krzyża Chrystusowego”(17). To prawda, przyznaje Tarannes, że Evola zdecydowanie zaprzecza, iż jest satanistą; uważa nawet szatana za księżowską bajkę na użytek dzieci i starych bab. Nie, Evola nie wierzy w diabła, „lecz mówi jak człowiek opętany, być może nieświadoma ofiara tego, którego istnieniu przeczy”[18] . Tarannes uważa, że u podłoża pracy Imperialismo pagano (Imperializm pogański) leży talmudyczny, ziemski mesjanizm – ten sam mesjanizm, który Evola krytykował jako semickie źródło chrześcijaństwa!
Najważniejszym spośród 12 artykułów z pisma „Fede e Ragione” wydaje się bez wątpienia pierwszy opublikowany tekst(19). Autor przedstawia tam zasady, z których wyciąga wnioski w kolejnych artykułach. Pisze, że po grzechu pierworodnym i wykorzystaniu kamuflażu węża w Raju szatan nie może liczyć na żadne nowe przebranie. „Tylko w Edenie mógł pozostać w ukryciu, doskonale naśladując postać węża. (…) Odtąd stał się wytrwałym kusicielem, łatwo jednak rozpoznawalnym pod każdą maską”(20) .
Autor Imperialismo pagano jest jednak „najsłabszym narzędziem, jakiego szatan kiedykolwiek używał na świecie, czego dowodem jest ekstremalna i często absurdalna wrogość”(21) wspomnianego dzieła.
Szatan zwykł powstrzymywać się od jawnego bluźnierstwa. Podwija swój ogon, aby pozostać nierozpoznanym i tym łatwiej ukąsić nieostrożnego przechodnia. Tymczasem „ogon wyciągnięty na całą długość jest u gadów oznaką słabości”. Wiedza, jak należy skrywać czarci ogon – tak jak to czynił Guènon – stanowi sztukę dostępną jedynie dla najwyższych spośród wtajemniczonych. Nie wygląda na to, by w Imperialismo pagano Evola wykazał biegłość w tej sztuce. To, co „w Edenie było jedynie śladem kusiciela, subtelną trucizną schowaną w fałdach ciekawej oferty, niebezpieczną, lecz doskonale ukrytą insynuacją, miało się pod piórem tego autora stać niezgrabnym, topornym, wulgarnym i bezpośrednim oskarżeniem przeciwko Bogu, pozbawionym jednak w ten sposób wszelkiej skuteczności”(22) .
-----------------------------------------------------------------
(14) Por. A. Tarannes, Un sataniste italien, J. Evola, [w:] „Revue Internationale des Sociètès secrètes”, nr 4, 1 kwietnia 1928, s. 124, 129.
(15) Por. A. Tarannes, Le „fasciste” Evola et la mission transcendente de l’Eglise, [w:] „Revue Internationale des Sociètès secrètes”, nr 2, 1 lutego 1929, s. 43–68.
(16) Ibidem, s. 44–45.
(17) Ibidem, pag. s.
[18] Ibidem, s. 51.
(19) Minimus, Risposta a Satana, [w:] „Fede e Ragione”, 15 kwietnia 1928, nr 16, s. 121–123.
(20) Ibidem, s. 121.
(21) Zob. przypis 239.
(22) Ibidem, s. 122.
System polityczny Evoli
Niewątpliwie istnieją pewne pozytywne elementy w politycznych koncepcjach Evoli. Na przykład krytyka „liberalnego liberalizmu”(23) jako filozofii ekonomii, która ma tendencję do umniejszania ludzkich ideałów, przypisując większe znaczenie walorom fizycznym, materialnym i mechanicznym i czyniąc je celem, mimo że mają być jedynie środkami (Kościół uczy jednak, że nie należy nimi pogardzać).
Socjalizm nie jest jednak żadną alternatywą dla skrajnego kapitalizmu, ponieważ oba systemy mają te same kulturowe korzenie: pożądanie bogactw, czyli kult złota. W rzeczy samej, skrajnie liberalny kapitalizm może jedynie przyspieszyć postęp socjalizmu, który wymaga, by wyzyskiwani i wyzyskiwacze podsycali wzajemną nienawiść. Socjalizm używa też proletariatu jako siły, która inicjuje permanentną i powszechną rewolucję. Na dodatek zarówno kapitalizm, jak i socjalizm spełniają marzenia talmudystów, którzy chcą się stać jedynymi władcami świata. I rzeczywiście, kapitalizm koncentruje bogactwo w rękach niewielu rodów żydowskiego pochodzenia lub inspirowanych przez masonerię. Z drugiej strony socjalizm wywłaszcza gojów, przekazując ich własność w ręce jedynego posiadacza (państwa), rządzonego przeważnie przez Żydów. W ten sposób talmudyści rzeczywiście stają się władcami świata.
W tej kwestii Evola wykazuje doskonałą intuicję, mówiąc o dwóch kapitalizmach: liberalnym (indywidualnym) i socjalistycznym (państwowym). Oba prowadzą do tych samych celów: umasowienia i depersonalizacji. Należy jednak odnotować, że w tej teorii korzysta z pracy La guerre occulte (Ukryta wojna) autorstwa dwóch katolickich kontrrewolucjonistów, de Poncinsa i Małyńskiego(24) . Zdaniem Evoli liberalna koncepcja prosperity i dobrobytu nie różni się zbytnio od marksistowskiej utopii, opartej na przyziemnym mesjanizmie, dokładniej mówiąc inspirowanym przez Talmud. W obu przypadkach wartości duchowe padają ofiarą wartości ekonomicznych, sztucznie podsyca się też rozrost materialnych potrzeb człowieka, który staje się niewolnikiem mamony i czcicielem złotego cielca. Epoka liberalno-socjalistyczna cechuje się więc prymatem produkcji, konsumpcji i chaotycznego wzburzenia nad potrzebami ducha. Błąd Evoli nawet w tym obszarze to grzech przesadnego elitaryzmu, który w duchu gnostyckim gardzi rzeczywistością materialną jako czymś z natury złym. Kościół, przeciwnie, uczy nas wyznaczać właściwe priorytety, czynić sobie poddanymi rzeczy ziemskie i nie żywić do nich pogardy, a z samych siebie nie robić półbogów. (…)
Zastrzeżenia i odpowiedzi na nie
Można argumentować, że istnieje mało znany Evola „słuszny politycznie i kontrrewolucyjny”(25), i aby się o tym przekonać, trzeba poznać przegląd jego pism politycznych z lat 1933–1970(26) .
Jednakże zapoznając się ze wskazaną, mało znaną kolekcją dzieł włoskiego myśliciela, musimy stwierdzić, że również tam niemało jest błędów i dwuznaczności. Na przykład zdaniem Evoli zło wynika przeważnie z „odwrócenia i rozkładu wyższego porządku”. Włoski baron przytacza na potwierdzenie tej tezy przykład oświecenia, które stanowiło właśnie nadużycie czegoś, co z początku było dobre. Na początku istniała więc sekta Iluminatów, która była wówczas czymś całkiem innym, niż upolityczniony fenomen racjonalistycznego oświecenia. Oświeceni bowiem, zdaniem Evoli, należą do „tradycji pierwotnej”, odnoszącej się do „duchowego oświecenia”, „(…) rodzaju wiedzy łączącej się od starożytności ze specyficznymi odmianami arystokratycznych tradycji (…), nie zaś z czymś pospolitym (…), co obecnie uważa się za oświecenie”.
Naturalnie, kontynuuje autor, „jest to również prawda w przypadku wielu symboli, rytuałów czy też stopni masońskich. (…) Mamy tu do czynienia z elementami często nawiązującymi do dawnych Różokrzyżowców, templariuszy (…) można rzec, że do świata, który jest najskrajniejszą antytezą ideologii właściwej sektom masońskim”(27) . W skrócie, nurt masonerii spekulatywnej stanowi degenerację czegoś, co z początku było doskonałe – masonerii operatywnej.
Ta fałszywa koncepcja zwiodła już wielu ludzi, którzy wstąpili do masonerii, aby przywrócić i odbudować jej tradycyjnego ducha oraz walczyć z degeneracją masonerii spekulatywnej, lecz odkryli, że w rzeczywistości, być może niechcący, są marionetkami w rękach kogoś, kto z pewnością odnosi się do jakiejś tradycji, lecz jest to tradycja Węża, przewrotna kabała. Niestety, w Evoli znajdujemy bardzo wiele z kabalisty, a niezwykle mało z człowieka tradycji!
Kolejne zastrzeżenie zasadza się na próbie zminimalizowania antychrystianizmu Evoli, który miał dokonać (podobnie jak to uczynił Charles Maurras) ponownej, bardziej pozytywnej oceny Kościoła katolickiego w zestawieniu z pierwotnym chrześcijaństwem. Jeśli jednak ktoś przeczyta uważnie Rivolta contro il mondo moderno (Bunt przeciwko nowoczesnemu światu, jedno z najważniejszych dzieł Evoli napisane w 1934 roku) oraz wcześniejszy o sześć lat Imperialismo pagano, zda sobie łatwo sprawę, że rzeczy miały się całkiem inaczej. Antychrześcijański duch Imperialismo pagano nadal pozostał w twórczości Evoli, mimo że wyrażał się z nieco mniejszą gwałtownością. „Pojawienie się chrześcijaństwa oznaczało początek bezprecedensowego upadku. (…) Do tego wszystkiego dodał swej wagi wywrotowy wpływ chrześcijaństwa. (…) Tak więc obecność kilku tradycyjnych pierwiastków wewnątrz chrześcijaństwa, i ściślej, wewnątrz katolicyzmu, nie powinna powstrzymać nas od rozpoznania wywrotowego charakteru obu tych nurtów”[28] . Zauważmy, że autor uznaje, (…) iż zarówno chrześcijaństwo, jak i katolicyzm (który jest przecież w istocie chrześcijaństwem) to nurty wywrotowe.
Nauczanie o Mistycznym Ciele Chrystusa oznacza dla Evoli „dalszy regresywny i inwolucyjny wpływ, którego sam katolicyzm, mimo swej romanizacji, nie był ani zdolny, ani całkowicie chętny przezwyciężyć”(29) . A zatem katolicyzm zawsze pozostanie zjawiskiem szkodliwym i wstecznym.
Evola posuwa się nawet do bluźnierstwa, pisząc: „Podczas rozważania enigmatycznych świadectw dawanych przez starożytne symbole, nie można pominąć odnotowania roli, jaką w micie Jezusa odegrał motyw osła. Osioł nie tylko obecny był w scenie narodzenia Chrystusa, lecz to właśnie na ośle Dziewica i Boskie Dziecko uciekli do Egiptu; przede wszystkim, to na ośle jechał Jezus podczas swego triumfalnego wjazdu do Jeruzalem. Osioł był tradycyjnym symbolem podziemnej «mocy» rozkładu”(30) . Komentarz jest chyba zbędny.
Analizując zaś zjawisko średniowiecznego gibelinizmu, Evola pisze: „Nawet w swej rozwodnionej i zromanizowanej formie katolickiej wiara chrześcijańska reprezentuje przeszkodę”. I znowu: „Katolicyzm zawiera pewne wątki tradycyjne, ale należy jednoznacznie stwierdzić: to, co tradycyjne w katolicyzmie, jest mało chrześcijańskie, a to, co jest w nim chrześcijańskie, jest mało tradycyjne. (…) Katolicyzm zawsze ujawnia ducha cywilizacji lunarno-kapłańskiej”(31) . Tak więc „tradycjonalista” stwierdza, że Kościół jest… klerykalny. A zatem… kształćmy rycerzy.
Co więcej, ten sam Evola w wywiadzie przeprowadzonym przez Gianfranca De Turrisa (opublikowanym w numerze 11 „L’Italiano” z listopada 1971 roku) zaledwie cztery lata przed śmiercią utrzymuje, że jego idea tradycji „w istocie ma to samo znaczenie, jakie jej nadał Renè Guènon”(32) . Odnosząc się zaś do pewnych grup, które nazywały się tradycjonalistami, a potem nawróciły się na katolicyzm, Evola stwierdza bez wahania: „Uważam to za nieco przygnębiające. (…) Ktokolwiek uważa się za katolickiego tradycjonalistę, nie jest nawet w połowie tradycjonalistą (…). Jestem skłonny przyznać rację, (…) komuś, kto jest szczerym katolikiem, a drogą pewnych osobistych kompromisów odnajduje sens życia i poczucie bezpieczeństwa. Wydałby mi się problematyczny, gdyby nie pozostawał na swoim terenie i nie zachowywał się spokojnie. Rzecz ma się inaczej w przypadku kogoś, kto miał okazję otworzyć się na szersze horyzonty o charakterze nie tylko religijnym, lecz metafizycznym. W takim przypadku musielibyśmy mówić o cofnięciu się i porażce. (…) Tak energiczne ułożenie spraw na właściwym miejscu, jeśli są tego warte, wydaje się kuszące.
--------------------------------------------------------------
(23) Włoski neologizm „liberal-liberismo” trudno oddać inaczej niż „liberalny liberalizm”. Pojęcie to oznacza liberalizm zarówno w sferze światopoglądowej, jak i ekonomicznej.
(24) L. De Poncins, E. Malynski, La guerra occulta, Padova 1989.
(25) Por. J. Vaquiè, Lèon de Poncins est-il un disciple de R. Guènon et de J. Evola?, [w:] „Lecture et Tradition”, n. 157–158, marzec–kwiecień 1990, s. 35–42.
(26) J. Evola, Fenomenologia della sovversione, Borzano 1993.
(27) Ibidem, s. 28–29.
[28] J. Evola, Rivolta contro il mondo moderno, przekład za: „Zanik Zachodniej Tradycji”, portal tradycjonalizm.net [dostęp: 12 kwietnia 2014].
(29) Ibidem.
(30) Ibidem.
(31) J. Evola, Rivolta contro il mondo moderno, op. cit., s. 350–352.
(32) J. Evola, Orientamenti, Catania 1981, s. 30–32.
Konkluzja
Sądzę, że można bez obawy i najmniejszej przesady uznać, iż Evola nie jest człowiekiem Boskiej tradycji, lecz przewrotnej kabały. Tej właśnie lucyferiańskiej tradycji Evola nauczał i żył nią do końca swych dni. W 1953 roku wydał pracę Gli uomini e le rovine, w której wraca na gibelińskie stanowisko w sporze między sakralnym państwem a religią chrześcijańską. To właśnie Evola napisał: „Kto jest tradycyjny, będąc katolikiem w ortodoksyjnym i zwykłym znaczeniu, nie jest nawet w połowie tradycyjny”(33). Ostatnia jego książka, Cavalcare la tigre (1961), „oznacza powrót [Evoli] do jego pierwotnych poglądów, to znaczy tej, która zawiera silny impuls w kierunku radykalnej negacji świata i istniejących wartości”(34) . Wąż zjada własny ogon…
---------------------------------------------------------------
(33) R. Incardona, L’impegno per una ‘vera Destra’ nella vita e nell’opera di Julius Evola, Palermo 1994, s. 34.
(34) Ibidem.
Źródło oryginału: www.doncurzionitoglia.com/juliusevola.htm
Tłumaczył: WS
Ks. Curzio Nitoglia - ksiądz współpracujący z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X. Inne artykuły tego księdza dostępne tu:
rzymskikatolik.blox.pl/…/x-Curzio-Nitgol…
rzymskikatolik.blox.pl/…/x-Curzio-Nitgol…
Wstęp
Zapoznałem się z interesującym studium Marca Fraquellego o Juliusu Evoli (1) zatytułowanym Il filosofo proibito (Zakazany myśliciel). Autor na trzystu stronach z mnóstwem przypisów streszcza evoliańską filozofię. Postaram się wskazać najważniejsze, moim zdaniem, punkty tejże filozofii, uzupełniając wywód wiadomościami zaczerpniętymi z innych prac.
Superidealizm
Evola jest zazwyczaj opisywany jako mistrz „ponadnaturalnej godności człowieka”; godność ta nie stanowi jednak wolnego i darmowego Boskiego daru, lecz bierze swój początek w „Ja absolutnym” czy też w koncepcji filozoficznej nazywanej idealizmem magicznym. W rzeczy samej Evola, uważający się za „człowieka tradycji”, sytuuje się na stanowisku idealistycznym wynikającym z nowożytnego immanentyzmu, mimo że sam uważał, iż korzysta z idealizmu klasycznego, wywodząc z niego najdalsze i najradykalniejsze wnioski praktyczne dzięki stosowaniu magii i pseudoezoterycznych duchowości Wschodu.
Niżej wykażę, że idealizm magiczny ma wpływ na wszystkie wybory duchowe i polityczne Evoli. Nie da się więc oddzielić Evoli jako myśliciela politycznego od Evoli jako zwolennika magii. Nie da się przyjąć jego koncepcji politycznych, odrzucając jednocześnie jego zainteresowania magiczne.
Evola pragnie „zrealizować idealizm” (2). Oznacza to, że tam, gdzie Hegel, Fichte czy Schelling ograniczają się do dyskusji czy spekulacji o podmiocie, który myśląc tworzy przedmioty pozaumysłowe, Evola chce osiągnąć pewność, że „Ja” naprawdę kreuje rzeczywistość. Naturalnie używa w tym celu ars regia, magii, jako kamienia filozoficznego i alchemicznego, dzięki któremu człowiek może stać się Bogiem i stwarzać świat. Ezoteryzm reprezentuje szczytowe osiągnięcie „superidealistycznej” zasady filozoficznej, a pełna immanentyzmu i na wskroś „nowoczesna” myśl Evoli stanowi istotę wszelkich prac „zakazanego myśliciela” (3). Wszystkie jego dzieła skupiają się na urzeczywistnieniu „Ja absolutnego”, czyli władcy Wszechświata! „Evola, głównie dzięki wpływowi nauk ezoterycznych i mądrościowych, może przekraczać to, co «ludzkie», nie tylko w teorii poznania, lecz także w praktyce” (4). „(…) co więcej, sam Evola nieustannie zaprzeczał możliwości zdefiniowania «Ja absolutnego», jeśli należałoby się ograniczyć wyłącznie do kategorii występujących w spekulatywnej myśli Zachodu”(5).
---------------------------------------------------------
(1) M. Fraquelli, Il filosofo proibito, Milano 1994.
(2) Zob. Teoria dell’Individuo assoluto, Torino 1927, s. IV–V.
(3) Saggi sull’Idealismo magico, Atanòr, Roma, 1925. Fenomenologia dell’Individuo assoluto, Torino 1930.
(4) M. Fraquelli, op. cit., s. 43.
(5) M. Fraquelli, op. cit., s. 48.
Wiemy, że istnieje tylko jedna prawdziwa Tradycja – ta, którą Pan Bóg ustnie przekazał Adamowi, a która doszła do nas przez patriarchów i proroków. Udoskonalił ją i uczynił uniwersalną Chrystus Pan, a następnie przekazał swym Apostołom, aby za pośrednictwem Magisterium Kościoła docierała do wszystkich ludzi aż do końca świata. Ta prawdziwa Tradycja twierdzi, zgodnie ze zdrowym rozsądkiem i realizmem filozoficznym, że istnieje transcendentny Bóg, który dobrowolnie stworzył świat skończony, przygodny i zależny od swego Stwórcy. Ludzki zaś rozum w celu sięgnięcia do prawdy musi się nagiąć do rzeczywistości – rzeczywistości, która nie zależy od człowieka, ale od Boga.
Ta prawdziwa Tradycja sprzeciwia się tradycji pasożytniczej, fałszywej, nazywanej gnozą, której początki można znaleźć w żydowskiej kabale (6). Najgłówniejszym inspiratorem tej fałszywej tradycji jest Lucyfer. To on pierwszy wydał okrzyk „Non serviam! – Nie będę służyć!”, chcąc sam z siebie być najwyższym celem oraz odrzucając służbę i podporządkowanie się transcendentnemu Bogu. Autentyczne Boskie Objawienie uczy nas, że dążenie do „idealizmu magicznego” doprowadziło Lucyfera do wiecznego potępienia. Odtąd nie przestaje on kusić ludzi, by zechcieli naśladować jego złośliwe zabiegi. To właśnie Lucyfer podsunął Ewie myśl o zjedzeniu zakazanego owocu, aby dzięki temu osiągnęła boskość („Eritis sicut dii – Będziecie jako bogowie”)(7). (…)
Wschodnia gnoza ponad idealizmem magicznym (a nie przeciw niemu)
„U Evoli nastąpił zdecydowany zwrot ku światu starożytnych tradycji duchowych, nauk (…) i ezoterycznej inicjacji (…) nie było to zerwanie, lecz naturalny rozwój jego «idealizmu magicznego».
Indywidualny Absolut zdał sobie sprawę, że świat jest jego stworzeniem. (…) Evola sięga zatem po wschodnią tradycję mądrości (…) w poszukiwaniu technik, (…) które pozwolą wcielić w życie jego magiczne czyny”[8] .
W 1925 roku Evola publikuje esej o tantryzmie, L’uomo come potenza (Człowiek jak moc). „W skrócie – tantra odrzuca rozróżnienie między człowiekiem a Bogiem. Ziemia i cały Wszechświat są stworzeniami człowieka, który utożsamia się z absolutną i boską Zasadą”(9).
Pod koniec lat 20. XX wieku Evola spotyka Artura Reghiniego, masona rytu szkockiego, który „nie tylko zaznajamia go z tradycją rzymską (…), ale odgrywa kluczową rolę w definitywnym tradycjonalistycznym przełomie, umożliwiając Evoli kontakt z Renè Guènonem, «niezrównanym mistrzem», którego dzieło (…) nadaje prawdziwy sens (…) temu, co Evola dotychczas dowiedział się o magii i ezoteryzmie”(10) .
----------------------------------------------------------------------
(6) Zob. P. L. B. Drach, De l’harmonie entre l’Eglise et la Sinagogue, Paris 1844.
(7) Zob. V. Barbiellini Amidei, La Tradizione contraffatta, [w:] „Adveniat Regnum”, R. IX, nr 3–4, 1971, s. 7.
[8] M. Fraquelli, op. cit., s. 50.
(9) M. Fraquelli, op. cit., s. 51. Por. także: M. Blondet, Gli Adelfi della dissoluzione, Milano 1994.
(10) M. Fraquelli, op. cit., s. 53–54.
Evola i Guènon
Guènon jest tematem mojego osobnego artykułu. Tu wypada nadmienić, że myśl Evoli nie jest tylko prostą pochodną myśli Guènona. Różnice między nimi są dosyć wyraźne, nawet na gruncie monizmu (panteizm Guènona kontra immanentyzm Evoli). Podobieństwa między systemami obu „wielkich wtajemniczonych” są jednak zasadnicze i silniejsze niż różnice, które można podsumować następująco:
a. U Evoli prym wiedzie działanie, walka, „wojownik”. Guènon preferuje kontemplację, jego ideałem jest „kapłan”.
b. Evola uznaje, że Zachód ma swą własną tradycję, utożsamianą z Rzymem. Guènon uważa, że jedynym depozytariuszem tradycji jest Wschód.
c. Evola uważa „Kościół katolicki za symbol degeneracji dokonującej się według wzoru semickiego, który przyczynił się do poniżenia Tradycji i średniowiecznego imperium gibelińskiego”(11) . Guènon uznaje Kościół katolicki za jedyny ośrodek egzoteryczny (sic!), wokół którego może nastąpić odrodzenie tradycji ezoterycznej na Zachodzie.
d. Evola optuje za prymatem władzy doczesnej nad duchowną. Guènon przyznaje pierwszeństwo ideałowi pontyfikalno-monastycznemu(12) .
Evola i Liga Północna
Choć to brzmi jak żart, to wcale nim nie jest. Tak, Evola uwiecznił i wyidealizował pogańskiego i w istocie antychrześcijańskiego „heroicznego” ducha zachodniej tradycji, który nie może być dziełem katolickich ludów latyńskich, lecz musi pochodzić od Germanów. Dla Evoli tradycja zachodnia jest nordycką tradycją wojowników zmagającą się z fałszywą tradycją Południa, zdominowaną przez ducha religijnego i kapłańskiego. Dlatego właśnie Evola znalazł w faszyzmie, a jeszcze bardziej w nazizmie, możliwość restauracji tradycji drogą odbudowy wartości nordyckich, pogańskich i gibelińskich. W ideologii Ligi Północnej jest niewątpliwie obecny element evoliański, który godzi Fryderyka Barbarossę z… Albertem da Giussano! Nie może nas to dziwić, gdyż sprzeczności są chlebem powszednim idealizmu.
Evola, antychrześcijanin i „antychryst”
Zdaniem Evoli prawdziwa tradycja jest antychrześcijańska. Chrześcijaństwo to „praprzyczyna degeneracji współczesnego świata, siła niszcząca par excellence, która zmiotła wszelkie tradycyjne zasady”(13).
Według Evoli chrześcijaństwo w głównej mierze odpowiada za upadek Cesarstwa Rzymskiego, a na dodatek jest religią słabeuszy i niewolników. Jeśli dla Guènona chrześcijaństwo stanowi egzoteryczny substytut wtajemniczenia i tradycji pierwotnej, dla Evoli sytuuje się ono na przeciwnym biegunie. (Z tego powodu koncepcje Evoli są być może mniej niebezpieczne, choć rzecz jasna nie mniej złe, ponieważ błąd z domieszką prawdy jest bardziej niebezpieczny i zwodniczy niż błąd całkiem ewidentny). Chrześcijaństwo zdaniem Evoli wykazuje związki z profetycznym i mesjanistycznym elementem semickim, oznaczającym „pełen zamieszania i ruchliwego podniecenia pęd ku nadprzyrodzoności”, który wypiera każdą heroiczną oznakę tradycji nordyckiej. Chrześcijaństwo zawiera również objawienie powszechne, to znaczy dostępne dla wszystkich, podczas gdy prawdziwa tradycja jest ezoteryczna, czyli skierowana do ograniczonej liczby wtajemniczonych. Główne motywy chrześcijaństwa, jak przebłaganie, uwielbienie, grzeszność, niegodność, ograniczenie – odnoszą się do duchowości Południa; to nie przypadek, że Kościół jest Matką, a Pośredniczką wszelkich łask jest Madonna. W praktyce chrześcijaństwo wywołuje demaskulinizację typową dla społeczeństw lunarnych i kapłańskich; jest rodzajem „białej herezji”. Chrześcijaństwo sprzeciwia się ideałowi rycerskiemu, gibelińskiemu, znajdującemu najwyższe urzeczywistnienie w postaci Fryderyka II Hohenstaufa.
-------------------------------------------------------------------
(11) M. Fraquelli, op. cit., s. 56.
(12) P. D. Vona, Evola, Guènon, De Giorgio, Borzano 1993.
(13) M. Fraquelli, op. cit., s. 62.
„Włoski satanista”
„Revue Internationale des Sociètès Secrètes” (Międzynarodowy Przegląd Tajnych Towarzystw, dalej w skrócie RISS), wydawany przez ks. Ernesta Jouina, w ślad za wychodzącym w Fiesole czasopismem „Fede e Ragione” (Wiara i Rozum) wystąpił przeciwko neopogaństwu Evoli. RISS ostro zaatakował artykuł Evoli pt. Il Fascismo come volontà d’Impero e il Cristianesimo (Faszyzm jako wola Imperium a chrystianizm) opublikowany w piśmie „La Critica Fascista” wydawanym przez Giuseppe Bottai. Prestiżowy francuski magazyn powtórzył zarzuty podniesione przez „Fede e Ragione”, że artykuł Evoli stanowi „piramidalne wręcz bluźnierstwo”(14) . Głosi on „całkowitą niezgodność imperialistycznej koncepcji życia z jakąkolwiek formą chrześcijaństwa”, wspiera ideę ponownego ustanowienia władzy państwowej jako bytu absolutnego, nietolerancyjnego względem Kościoła, który próbuje kosztem państwa zbudować swój własny autorytet; przeciwnie, państwo musi się stać jedynym prawdziwym Kościołem i jedyną prawdziwą religią. Zdaniem RISS Evola, wychodząc od „judeokształtnego” synkretyzmu, posuwa się o wiele dalej w nienawiści względem Kościoła. Evola jest magiem, tantrystą, superteozofem, L’uomo come potenza uznano za „dzieło satanistyczne”, w którym „J. Evola twierdzi, iż nauczy człowieka, co to znaczy być Bogiem”. RISS opisuje metodę wykładaną przez Evolę i określa ją mianem „czystej demonologii”. Celem Evoli jest „absolutna wolność udzielona człowiekowi, by mógł czynić wszystko, nawet zło, jeśli tylko jest przekonany, że pozostaje zjednoczony z bóstwem i przenika boską istotę”. Już Luter radził: „Pecca fortiter sed crede fortius – Mocno grzesz, a jeszcze mocniej wierz”. Jednym słowem, Evola jest czynnikiem rozkładu. RISS konkluduje słowami: „[Evola] to agent prowokator piekła, ariergarda masonerii i sekt, które prześladują Kościół z nieprzejednaną wrogością”.
A. Tarannes wraca do tej kwestii 1 lutego 1929 roku(15). Podsumowując liczne artykuły opublikowane w numerze 16 „Fede e Ragione” z 1928 roku, twierdzi, że „teorie dziwacznego włoskiego satanisty [Evoli] są manifestacją ducha judeomasońskiego (…). Evola mógłby doskonale być agentem specjalnym kabalistycznej masonerii(16), wchodząc w rolę starodawnego węża i utożsamiając się z kusicielem opisanym w Księdze Rodzaju (…). Istotnie, Evola uważa, że najpierw należy skosztować owocu zakazanego, doświadczyć grzechu, aby można było znaleźć nań antidotum. Gdy szatan obiecuje człowiekowi, że stanie się «bogiem», również wymaga odeń depozytu – doświadczenia grzechu. Warunkiem sine qua non, aby stać się jak Bóg, jest doświadczenie szatańskie, czyli grzech podniesiony do rangi nauki”.
W pismach Evoli można znaleźć „nienawiść do Boga, nienawiść wściekłą, kipiącą, zaprawdę szatańską. Nienawiść przeciw Ojcu, (…) nienawiść przeciw Słowu Wcielonemu, szczególną nienawiść krzyża Chrystusowego”(17). To prawda, przyznaje Tarannes, że Evola zdecydowanie zaprzecza, iż jest satanistą; uważa nawet szatana za księżowską bajkę na użytek dzieci i starych bab. Nie, Evola nie wierzy w diabła, „lecz mówi jak człowiek opętany, być może nieświadoma ofiara tego, którego istnieniu przeczy”[18] . Tarannes uważa, że u podłoża pracy Imperialismo pagano (Imperializm pogański) leży talmudyczny, ziemski mesjanizm – ten sam mesjanizm, który Evola krytykował jako semickie źródło chrześcijaństwa!
Najważniejszym spośród 12 artykułów z pisma „Fede e Ragione” wydaje się bez wątpienia pierwszy opublikowany tekst(19). Autor przedstawia tam zasady, z których wyciąga wnioski w kolejnych artykułach. Pisze, że po grzechu pierworodnym i wykorzystaniu kamuflażu węża w Raju szatan nie może liczyć na żadne nowe przebranie. „Tylko w Edenie mógł pozostać w ukryciu, doskonale naśladując postać węża. (…) Odtąd stał się wytrwałym kusicielem, łatwo jednak rozpoznawalnym pod każdą maską”(20) .
Autor Imperialismo pagano jest jednak „najsłabszym narzędziem, jakiego szatan kiedykolwiek używał na świecie, czego dowodem jest ekstremalna i często absurdalna wrogość”(21) wspomnianego dzieła.
Szatan zwykł powstrzymywać się od jawnego bluźnierstwa. Podwija swój ogon, aby pozostać nierozpoznanym i tym łatwiej ukąsić nieostrożnego przechodnia. Tymczasem „ogon wyciągnięty na całą długość jest u gadów oznaką słabości”. Wiedza, jak należy skrywać czarci ogon – tak jak to czynił Guènon – stanowi sztukę dostępną jedynie dla najwyższych spośród wtajemniczonych. Nie wygląda na to, by w Imperialismo pagano Evola wykazał biegłość w tej sztuce. To, co „w Edenie było jedynie śladem kusiciela, subtelną trucizną schowaną w fałdach ciekawej oferty, niebezpieczną, lecz doskonale ukrytą insynuacją, miało się pod piórem tego autora stać niezgrabnym, topornym, wulgarnym i bezpośrednim oskarżeniem przeciwko Bogu, pozbawionym jednak w ten sposób wszelkiej skuteczności”(22) .
-----------------------------------------------------------------
(14) Por. A. Tarannes, Un sataniste italien, J. Evola, [w:] „Revue Internationale des Sociètès secrètes”, nr 4, 1 kwietnia 1928, s. 124, 129.
(15) Por. A. Tarannes, Le „fasciste” Evola et la mission transcendente de l’Eglise, [w:] „Revue Internationale des Sociètès secrètes”, nr 2, 1 lutego 1929, s. 43–68.
(16) Ibidem, s. 44–45.
(17) Ibidem, pag. s.
[18] Ibidem, s. 51.
(19) Minimus, Risposta a Satana, [w:] „Fede e Ragione”, 15 kwietnia 1928, nr 16, s. 121–123.
(20) Ibidem, s. 121.
(21) Zob. przypis 239.
(22) Ibidem, s. 122.
System polityczny Evoli
Niewątpliwie istnieją pewne pozytywne elementy w politycznych koncepcjach Evoli. Na przykład krytyka „liberalnego liberalizmu”(23) jako filozofii ekonomii, która ma tendencję do umniejszania ludzkich ideałów, przypisując większe znaczenie walorom fizycznym, materialnym i mechanicznym i czyniąc je celem, mimo że mają być jedynie środkami (Kościół uczy jednak, że nie należy nimi pogardzać).
Socjalizm nie jest jednak żadną alternatywą dla skrajnego kapitalizmu, ponieważ oba systemy mają te same kulturowe korzenie: pożądanie bogactw, czyli kult złota. W rzeczy samej, skrajnie liberalny kapitalizm może jedynie przyspieszyć postęp socjalizmu, który wymaga, by wyzyskiwani i wyzyskiwacze podsycali wzajemną nienawiść. Socjalizm używa też proletariatu jako siły, która inicjuje permanentną i powszechną rewolucję. Na dodatek zarówno kapitalizm, jak i socjalizm spełniają marzenia talmudystów, którzy chcą się stać jedynymi władcami świata. I rzeczywiście, kapitalizm koncentruje bogactwo w rękach niewielu rodów żydowskiego pochodzenia lub inspirowanych przez masonerię. Z drugiej strony socjalizm wywłaszcza gojów, przekazując ich własność w ręce jedynego posiadacza (państwa), rządzonego przeważnie przez Żydów. W ten sposób talmudyści rzeczywiście stają się władcami świata.
W tej kwestii Evola wykazuje doskonałą intuicję, mówiąc o dwóch kapitalizmach: liberalnym (indywidualnym) i socjalistycznym (państwowym). Oba prowadzą do tych samych celów: umasowienia i depersonalizacji. Należy jednak odnotować, że w tej teorii korzysta z pracy La guerre occulte (Ukryta wojna) autorstwa dwóch katolickich kontrrewolucjonistów, de Poncinsa i Małyńskiego(24) . Zdaniem Evoli liberalna koncepcja prosperity i dobrobytu nie różni się zbytnio od marksistowskiej utopii, opartej na przyziemnym mesjanizmie, dokładniej mówiąc inspirowanym przez Talmud. W obu przypadkach wartości duchowe padają ofiarą wartości ekonomicznych, sztucznie podsyca się też rozrost materialnych potrzeb człowieka, który staje się niewolnikiem mamony i czcicielem złotego cielca. Epoka liberalno-socjalistyczna cechuje się więc prymatem produkcji, konsumpcji i chaotycznego wzburzenia nad potrzebami ducha. Błąd Evoli nawet w tym obszarze to grzech przesadnego elitaryzmu, który w duchu gnostyckim gardzi rzeczywistością materialną jako czymś z natury złym. Kościół, przeciwnie, uczy nas wyznaczać właściwe priorytety, czynić sobie poddanymi rzeczy ziemskie i nie żywić do nich pogardy, a z samych siebie nie robić półbogów. (…)
Zastrzeżenia i odpowiedzi na nie
Można argumentować, że istnieje mało znany Evola „słuszny politycznie i kontrrewolucyjny”(25), i aby się o tym przekonać, trzeba poznać przegląd jego pism politycznych z lat 1933–1970(26) .
Jednakże zapoznając się ze wskazaną, mało znaną kolekcją dzieł włoskiego myśliciela, musimy stwierdzić, że również tam niemało jest błędów i dwuznaczności. Na przykład zdaniem Evoli zło wynika przeważnie z „odwrócenia i rozkładu wyższego porządku”. Włoski baron przytacza na potwierdzenie tej tezy przykład oświecenia, które stanowiło właśnie nadużycie czegoś, co z początku było dobre. Na początku istniała więc sekta Iluminatów, która była wówczas czymś całkiem innym, niż upolityczniony fenomen racjonalistycznego oświecenia. Oświeceni bowiem, zdaniem Evoli, należą do „tradycji pierwotnej”, odnoszącej się do „duchowego oświecenia”, „(…) rodzaju wiedzy łączącej się od starożytności ze specyficznymi odmianami arystokratycznych tradycji (…), nie zaś z czymś pospolitym (…), co obecnie uważa się za oświecenie”.
Naturalnie, kontynuuje autor, „jest to również prawda w przypadku wielu symboli, rytuałów czy też stopni masońskich. (…) Mamy tu do czynienia z elementami często nawiązującymi do dawnych Różokrzyżowców, templariuszy (…) można rzec, że do świata, który jest najskrajniejszą antytezą ideologii właściwej sektom masońskim”(27) . W skrócie, nurt masonerii spekulatywnej stanowi degenerację czegoś, co z początku było doskonałe – masonerii operatywnej.
Ta fałszywa koncepcja zwiodła już wielu ludzi, którzy wstąpili do masonerii, aby przywrócić i odbudować jej tradycyjnego ducha oraz walczyć z degeneracją masonerii spekulatywnej, lecz odkryli, że w rzeczywistości, być może niechcący, są marionetkami w rękach kogoś, kto z pewnością odnosi się do jakiejś tradycji, lecz jest to tradycja Węża, przewrotna kabała. Niestety, w Evoli znajdujemy bardzo wiele z kabalisty, a niezwykle mało z człowieka tradycji!
Kolejne zastrzeżenie zasadza się na próbie zminimalizowania antychrystianizmu Evoli, który miał dokonać (podobnie jak to uczynił Charles Maurras) ponownej, bardziej pozytywnej oceny Kościoła katolickiego w zestawieniu z pierwotnym chrześcijaństwem. Jeśli jednak ktoś przeczyta uważnie Rivolta contro il mondo moderno (Bunt przeciwko nowoczesnemu światu, jedno z najważniejszych dzieł Evoli napisane w 1934 roku) oraz wcześniejszy o sześć lat Imperialismo pagano, zda sobie łatwo sprawę, że rzeczy miały się całkiem inaczej. Antychrześcijański duch Imperialismo pagano nadal pozostał w twórczości Evoli, mimo że wyrażał się z nieco mniejszą gwałtownością. „Pojawienie się chrześcijaństwa oznaczało początek bezprecedensowego upadku. (…) Do tego wszystkiego dodał swej wagi wywrotowy wpływ chrześcijaństwa. (…) Tak więc obecność kilku tradycyjnych pierwiastków wewnątrz chrześcijaństwa, i ściślej, wewnątrz katolicyzmu, nie powinna powstrzymać nas od rozpoznania wywrotowego charakteru obu tych nurtów”[28] . Zauważmy, że autor uznaje, (…) iż zarówno chrześcijaństwo, jak i katolicyzm (który jest przecież w istocie chrześcijaństwem) to nurty wywrotowe.
Nauczanie o Mistycznym Ciele Chrystusa oznacza dla Evoli „dalszy regresywny i inwolucyjny wpływ, którego sam katolicyzm, mimo swej romanizacji, nie był ani zdolny, ani całkowicie chętny przezwyciężyć”(29) . A zatem katolicyzm zawsze pozostanie zjawiskiem szkodliwym i wstecznym.
Evola posuwa się nawet do bluźnierstwa, pisząc: „Podczas rozważania enigmatycznych świadectw dawanych przez starożytne symbole, nie można pominąć odnotowania roli, jaką w micie Jezusa odegrał motyw osła. Osioł nie tylko obecny był w scenie narodzenia Chrystusa, lecz to właśnie na ośle Dziewica i Boskie Dziecko uciekli do Egiptu; przede wszystkim, to na ośle jechał Jezus podczas swego triumfalnego wjazdu do Jeruzalem. Osioł był tradycyjnym symbolem podziemnej «mocy» rozkładu”(30) . Komentarz jest chyba zbędny.
Analizując zaś zjawisko średniowiecznego gibelinizmu, Evola pisze: „Nawet w swej rozwodnionej i zromanizowanej formie katolickiej wiara chrześcijańska reprezentuje przeszkodę”. I znowu: „Katolicyzm zawiera pewne wątki tradycyjne, ale należy jednoznacznie stwierdzić: to, co tradycyjne w katolicyzmie, jest mało chrześcijańskie, a to, co jest w nim chrześcijańskie, jest mało tradycyjne. (…) Katolicyzm zawsze ujawnia ducha cywilizacji lunarno-kapłańskiej”(31) . Tak więc „tradycjonalista” stwierdza, że Kościół jest… klerykalny. A zatem… kształćmy rycerzy.
Co więcej, ten sam Evola w wywiadzie przeprowadzonym przez Gianfranca De Turrisa (opublikowanym w numerze 11 „L’Italiano” z listopada 1971 roku) zaledwie cztery lata przed śmiercią utrzymuje, że jego idea tradycji „w istocie ma to samo znaczenie, jakie jej nadał Renè Guènon”(32) . Odnosząc się zaś do pewnych grup, które nazywały się tradycjonalistami, a potem nawróciły się na katolicyzm, Evola stwierdza bez wahania: „Uważam to za nieco przygnębiające. (…) Ktokolwiek uważa się za katolickiego tradycjonalistę, nie jest nawet w połowie tradycjonalistą (…). Jestem skłonny przyznać rację, (…) komuś, kto jest szczerym katolikiem, a drogą pewnych osobistych kompromisów odnajduje sens życia i poczucie bezpieczeństwa. Wydałby mi się problematyczny, gdyby nie pozostawał na swoim terenie i nie zachowywał się spokojnie. Rzecz ma się inaczej w przypadku kogoś, kto miał okazję otworzyć się na szersze horyzonty o charakterze nie tylko religijnym, lecz metafizycznym. W takim przypadku musielibyśmy mówić o cofnięciu się i porażce. (…) Tak energiczne ułożenie spraw na właściwym miejscu, jeśli są tego warte, wydaje się kuszące.
--------------------------------------------------------------
(23) Włoski neologizm „liberal-liberismo” trudno oddać inaczej niż „liberalny liberalizm”. Pojęcie to oznacza liberalizm zarówno w sferze światopoglądowej, jak i ekonomicznej.
(24) L. De Poncins, E. Malynski, La guerra occulta, Padova 1989.
(25) Por. J. Vaquiè, Lèon de Poncins est-il un disciple de R. Guènon et de J. Evola?, [w:] „Lecture et Tradition”, n. 157–158, marzec–kwiecień 1990, s. 35–42.
(26) J. Evola, Fenomenologia della sovversione, Borzano 1993.
(27) Ibidem, s. 28–29.
[28] J. Evola, Rivolta contro il mondo moderno, przekład za: „Zanik Zachodniej Tradycji”, portal tradycjonalizm.net [dostęp: 12 kwietnia 2014].
(29) Ibidem.
(30) Ibidem.
(31) J. Evola, Rivolta contro il mondo moderno, op. cit., s. 350–352.
(32) J. Evola, Orientamenti, Catania 1981, s. 30–32.
Konkluzja
Sądzę, że można bez obawy i najmniejszej przesady uznać, iż Evola nie jest człowiekiem Boskiej tradycji, lecz przewrotnej kabały. Tej właśnie lucyferiańskiej tradycji Evola nauczał i żył nią do końca swych dni. W 1953 roku wydał pracę Gli uomini e le rovine, w której wraca na gibelińskie stanowisko w sporze między sakralnym państwem a religią chrześcijańską. To właśnie Evola napisał: „Kto jest tradycyjny, będąc katolikiem w ortodoksyjnym i zwykłym znaczeniu, nie jest nawet w połowie tradycyjny”(33). Ostatnia jego książka, Cavalcare la tigre (1961), „oznacza powrót [Evoli] do jego pierwotnych poglądów, to znaczy tej, która zawiera silny impuls w kierunku radykalnej negacji świata i istniejących wartości”(34) . Wąż zjada własny ogon…
---------------------------------------------------------------
(33) R. Incardona, L’impegno per una ‘vera Destra’ nella vita e nell’opera di Julius Evola, Palermo 1994, s. 34.
(34) Ibidem.
Źródło oryginału: www.doncurzionitoglia.com/juliusevola.htm
Tłumaczył: WS
Ks. Curzio Nitoglia - ksiądz współpracujący z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X. Inne artykuły tego księdza dostępne tu:
rzymskikatolik.blox.pl/…/x-Curzio-Nitgol…
rzymskikatolik.blox.pl/…/x-Curzio-Nitgol…