STATUT DROGI NEOKATECHUMENALNEJ-Prof. Juan Ignacio Arrieta
Prof. Juan Ignacio Arrieta: Profesor zwyczajny Prawa Kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża (Rzym), Sędzia Kościelnego Trybunału Państwa Watykańskiego, Konsultor różnych dykasterii Kurii Rzymskiej.
STATUT
DROGI NEOKATECHUMENALNEJ
Refleksje kanoniczne Prof. Juan Ignacio Arrieta
Dekretem Papieskiej Rady do Spraw Świeckich z dnia 29 czerwca br. został zatwierdzony Statut Drogi Neokatechumenalnej. W ten sposób zamyka się interesujący proces refleksji instytucjonalnej nad rzeczywistością życia Drogi. Został on doprowadzony do końca dzięki zachęcie i błogosławieństwu Jego Świątobliwości Jana Pawła II, który od pewnego czasu zapraszał do zakończenia pracy, aby Droga Neokatechumenalna otrzymała w prawie Kościoła wyraz prawny zgodny z rzeczywistością apostolską jaką reprezentuje.
Jak pamiętamy, to właśnie Papież w ubiegłym roku listem z dnia 5 kwietnia skierowanym do Kard. Jamesa Stafforda, Przewodniczącego Papieskiej Rady do Spraw Świeckich, powierzył tej Dykasterii Kurii Rzymskiej misję doprowadzenia do końca procesu prawnego zatwierdzenia Statutu Drogi, udzielając jej potrzebnej do tego kompetencji w odniesieniu do innych zainteresowanych Dykasterii Kurii.
Opracowanie Statutu Drogi zostało więc dokonane w ścisłym dialogu i współpracy między Papieską Radą do Spraw Świeckich a odpowiedzialnymi Drogi. Tekst ostateczny został więc zatwierdzony teraz przez tę Dykasterię, która w ten sposób wypełnia mandat Ojca Świętego. We wspomnianym liście Papież wyraził ponadto wolę, aby po zatwierdzeniu tego Statutu – chociaż w tym przypadku nie chodzi o jakieś międzynarodowe stowarzyszenie wiernych – Papieska Rada do Spraw Świeckich była tą Dykasterią pośród wszystkich organów Stolicy Świętej, która będzie nadal towarzyszyła działalności apostolskiej Drogi Neokatechumenalnej.
Tekst dokumentu zatwierdzonego ad experimentum na okres pięciu lat – podstawowa roztropność, jaką zwykle Stolica Święta zachowuje, gdy chodzi o nadanie struktury prawnej jakiejkolwiek instytucji – jasno ukazuje, że podstawowym zadaniem w tych latach opracowywania statutu, było odzwierciedlić w sposób uporządkowany i na piśmie, w terminologii prawnej i z pełną wiernością, konkretne doświadczenie życia chrześcijańskiego jakim jest Droga Neokatechumenalna, tak jak kształtowało się ono od lat „sześćdziesiątych” na pięciu kontynentach. Statut ten nie jest niczym więcej jak tylko syntetycznym wyrazem rzeczywistości, która już żyje w Kościele, jeszcze raz uobecniając fakt – nieunikniony zresztą w życiu Kościoła i wręcz niezbędny w wielu przypadkach – że życie poprzedza Prawo. Dlatego zatwierdzenie tego Statutu ze strony Papieskiej Rady do Spraw Świeckich, która działa w imieniu Ojca Świętego, jest przede wszystkim potwierdzeniem praxis apostolskiej, żywej i utrwalonej w ciągu tych lat.
Program formacji: nie stowarzyszenie
Statut Drogi Neokatechumenalnej, który został zatwierdzony, zawiera 35 artykułów zebranych w sześciu tytułach oraz rozporządzenie końcowe dotyczące procesu rewizji Statutu. Wyżej wymienione artykuły zasadniczo opisują główne treści katechez Drogi, sposoby i momenty przekazywania, organizację tych katechez na różnych etapach i relacje z władzą Kościoła w każdym miejscu. Zbiorowi normatywnemu towarzyszy ponad sto przypisów, z odniesieniem przede wszystkim do tekstów Pisma Świętego, Ojców Kościoła lub Magisterium. Teksty te w tych latach miały fundamentalne znaczenie dla ujęcia różnych aspektów tego doświadczenia życia chrześcijańskiego. Stąd przypisy te, w dialogu z tekstem, nabierają szczególnej wartości dla adekwatnej interpretacji sensu artykułów należących do korpusu Statutu.
W tym Statucie Droga Neokatechumenalna nie jest rozważana ani jako stowarzyszenie, ani jako ruch czy też typ zrzeszenia osób ustanawiających między sobą jakiś rodzaj więzi formalnej, dla osiągnięcia określonych w Kościele celów. Kto zna Drogę ten wie dobrze, że nic z tego nie odpowiada rzeczywistości jej doświadczenia apostolskiego; a co więcej, kto jest dobrze poinformowany rozumie, że w tym konkretnym przypadku jakaś opcja kanoniczna typu stowarzyszeniowego zafałszowałaby podstawowe elementy Drogi, narażając istotne aspekty jej dynamizmu apostolskiego. Dlatego Statut ten zamiast wskazywać na jakąś figurę jurydyczną, już skodyfikowaną w prawie Kościoła, ogranicza się do przedstawienia prawnego ujęcia rzeczywistości przeżywanej na Drodze, naturalnie w kontekście postulatów i odpowiednich wymagań struktury Kościoła i jego porządku kanonicznego.
Jeśli więc pytamy, jaka jest konkretna forma prawna Drogi Neokatechumenalnej wynikająca z tego Statutu, to po uważnej lekturze tego dokumentu z całą prostotą należałoby odpowiedzieć, że to, co zawiera tekst, nie jest niczym innym niż „Drogą Neokatechumenalną”. Stwierdza to pierwszy artykuł Statutu, używając wyrażenia rzeczywiście definiującego, zastosowanego przez Papieża Jana Pawła II w liście z 30 sierpnia 1990 roku i opublikowanego w Acta Apostolicae Sedis(82 [1990] 1515): „Uznaję Drogę Neokatechumenalną – powiedział wówczas Papież i artykuł pierwszy to powtarza – za itinerarium formacji katolickiej ważnej dla społeczeństwa i czasów dzisiejszych”.
Istotnie, obecny Statut stanowi pewien rodzaj dyrektorium katechetycznego, w którym opisuje się program lub – jeśli wolimy – itinerarium integralnej formacji chrześcijanina. Ma ono naturę liturgiczno-katechetyczną, ponieważ opiera się przede wszystkim na osobistym doświadczeniu liturgicznym i na formacji katechetycznej wcielonej w życie chrześcijanina. Statut ponadto zawiera wszystkie podstawowe wskazania dotyczące organizowania, kierowania i prowadzenia tego konkretnego programu formacyjnego. Ten program formacyjny zostaje oddany do dyspozycji każdego biskupa diecezjalnego, mającego władzę, do której, według prawa kanonicznego (kan. 775 § 1 KPK), należy koordynowanie inicjatyw katechetycznych we własnej diecezji. Jednocześnie, jako gwarancję autentyczności programu i metody formacji oraz dla utrzymywania koniecznych kontaktów z władzą Kościoła na różnych poziomach, prowadzenie i koordynacja działalności Drogi są powierzone przez Stolicę Świętą Międzynarodowej Ekipie Odpowiedzialnej.
Z tego, co zostało powiedziane, można wywnioskować, że artykuły tego Statutu nie mają na celu nakreślać elementów formalnych – nowych praw i obowiązków, które w rzeczywistości nie istnieją – dla tych, którzy uczestniczą w itinerarium formacyjnym, chcą natomiast po prostu opisać treści, które muszą być przekazane i sposoby jakimi należy zaoferować tę formację. Nie da się zaprzeczyć temu, co oczywiste, a mianowicie, że także Droga Neokatechumenalna stanowi faktycznie zrzeszenie osób: wystarczy pomyśleć o powstawaniu małych wspólnot w parafiach, które w zasadzie utrzymują się w czasie. Należy jednak zauważyć, że to zjawisko w przypadku Drogi nie jest typu stowarzyszeniowego. To samo na przykład ma miejsce w takich strukturach formacyjnych, jak szkoła językowa, czy w szkole jakiegokolwiek innego rodzaju. W tych rzeczywistościach odtwarza się oczywiście system stabilnej relacji między uczniami, którzy z roku na rok przechodzą klasy. Nie oznacza to jednak, że uczniowie ustanawiają między sobą relacje o znaczeniu prawnym, pomimo intensywności jaką mogłaby mieć ta relacja ludzka. Z drugiej strony na przykład w tej szkole językowej trzeba iść za określonym programem nauczania i ci, którzy go prowadzą, nauczyciele i dyrekcja szkoły, muszą trzymać się uprzednio jasno określonej metodologii, akceptując obowiązki wynikające z pozycji formacji lub kierownictwa, którą każdy z nich zajmuje.
W podobny sposób w itinerarium formacyjnym, które Droga Neokatechumenalna przedstawia, nie ustanawia się nowych relacji prawnych, różnych od tych, które każdy wierny chrześcijanin ma już z racji przynależności do Kościoła. Dlatego w tym Statucie nie znajdzie się wykazu praw i obowiązków dla tych, którzy korzystają z tej działalności. Jest tam natomiast wystarczająco dokładne wskazanie zadań, które mają wypełniać katechiści albo ci, którzy, z pełną wolnością, należą do różnych ekip odpowiedzialnych. Wszystko to, jak powiedziałem, jest ścisłą konsekwencją natury Drogi, która zupełnie nie odpowiada cechom charakterystycznym stowarzyszenia.
Struktura Statutu
Powiedziawszy powyższe, chcemy opisać syntetycznie treść zatwierdzonego teraz Statutu. Pierwszy tytuł opisuje „Naturę i realizację Drogi Neokatechumenalnej” i składa się z czterech artykułów, które zarysowują centralne aspekty organizacyjne Drogi, współbrzmiąc z tym, co Papież Jan Paweł II zawsze stwierdzał w odniesieniu do tożsamości tego doświadczenia chrześcijańskiego.
Pierwszy artykuł mówi, że Droga Neokatechumenalna składa się z zespołu dóbr duchowych – itinerarium katechetyczne, stałe wychowanie, służba katechezie, itd. – w służbie biskupom, jako sposób diecezjalnej realizacji wtajemniczenia chrześcijańskiego i stałego wychowania wiary, według wskazań Magisterium Kościoła, w duchu jedności i służby Ordynariuszowi miejsca i całemu Kościołowi. Formacja ta realizuje się w diecezjach pod kierownictwem Biskupa diecezjalnego i, oczywiście, także z prowadzeniem międzynarodowej Ekipy odpowiedzialnej za Drogę, którą Stolica Święta wskazała jako gwaranta tożsamości tej formacji wobec Kościoła.
Drugi tytuł, „Neokatechumenat, czyli katechumenat pochrzcielny”, stanowi, ze swoimi 17 artykułami podzielonymi na cztery rozdziały, oś centralną, na której opiera się Statut, i przedstawia syntetycznie i dokładnie istotne treści katechetyczne, elementy formacyjne i rytm czasowy, w którym przekazuje się tę formację. W tym tytule opisuje się zasadnicze elementy neokatechumenatu – adresaci, realizacja w parafiach, itd. – początek itinerarium formacyjnego, jego rozwój przez Słowo, Liturgię i Wspólnotę oraz ogólny opis trzech oddzielnych faz, przewidzianych w itinerarium formacyjnym.
Z grup artykułów tego drugiego tytułu należy wspomnieć o odniesieniu do „Wtajemniczenia i formacji do powołania kapłańskiego”, gdzie znajdujemy wzmiankę o seminariach diecezjalnych „Redemptoris Mater”, pomocną w zrozumieniu ich istotnych zarysów oraz ich relacji z Drogą Neakatechumenalną. Artykuł 18 zaczyna się cytatem fragmentu Dyrektorium ogólnego o katechizacji (n.86), w którym wspomina się o tym, że Droga, jak każde itinerarium katechetyczne, jest także „środkiem, by wzbudzać powołania do kapłaństwa i do szczególnej konsekracji Bogu w różnych formach życia zakonnego i apostolskiego oraz zapalać w sercu poszczególnych osób specjalne powołanie misyjne”. W tym właśnie kontekście apostolskim powstaje relacja między Drogą a seminariami „Redemptoris Mater”: seminaria te są erygowane z woli zainteresowanych nimi odnośnych biskupów diecezjalnych, w porozumieniu z odpowiedzialnymi za Drogę i według norm zatwierdzonych przez właściwego biskupa diecezjalnego, zgodnie z obowiązującym Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis. Chodzi zatem o seminaria diecezjalne dla formacji kandydatów do kapłaństwa, którzy będą inkardynowani później w służbie odpowiednich diecezji. Jedyną ich cechą szczególną jest fakt, że udział w Drodze Neokatechumenalnej stanowi specyficzny element ich iter formacyjnego. Jest oczywiste więc, że takie seminaria muszą pozostać na marginesie tego Statutu. Do nich muszą być w pełni zastosowane powszechne normy dotyczące formacji kandydatów do kapłaństwa oraz inkardynacji kleru diecezjalnego.
Trzeci tytuł rozważa współpracę w odnowie życia parafii dzięki wspólnotom, które zakończyły itinerarium proponowane przez Drogę i które od tego momentu wchodzą w proces stałego wychowania wiary. Czwarty tytuł poświęcony jest w sposób szczególny katechumenatowi chrzcielnemu oraz specjalnej trosce, której wymagają katechumeni i neofici.
Piąty i szósty tytuł Statutu pogłębiają jeszcze aspekty organizacyjne i sposoby służby katechezie. Tytuł piąty: „Sposób służenia katechezie” zajmuje się przede wszystkim podmiotami, które w diecezji powinny brać udział w działaniu Drogi. Najpierw mówi o Biskupie diecezjalnym, do którego należy udzielanie pozwolenia na realizację Drogi w diecezji, czuwanie, aby Droga rozwijała się według wymagań Prawa, przewodniczenie najważniejszym rytom itinerarium neokatechumenalnego, troska o rozsądną ciągłość duszpasterską w parafiach, w których istnieje Droga, itd. Dalej tekst zajmuje się zadaniem proboszczów i prezbiterów, którzy sprawują pieczę pasterską nad tymi, którzy idą Drogą Neokatechumenalną. Zwykle nie są to kapłani uformowani w seminariach „Redemptoris Mater”. Następnie tekst mówi o katechistach i ich formacji, o wędrownych – katechistach i prezbiterach – którzy ofiarują się w odpowiedzi na wezwanie odległych diecezji oraz o rodzinach w misji, które na prośbę biskupów osiedlają się w regionach zdechrystianizowanych lub tam, gdzie jest konieczność realizowania implantatio Ecclesiae.
Na zakończenie tytuł szósty zawiera dwa artykuły odnoszące się do aktualnego składu „Międzynarodowej Ekipy Odpowiedzialnej za Drogę” i do przyszłego zastępstwa członków ekipy przez wybór. Jak wiadomo, obecnie ekipa odpowiedzialna składa się z inicjatorów Drogi, Kiko Argüello i Carmén Hernández, a także ks. Mario Pezzi, prezbitera z diecezjalnego kleru rzymskiego. Norma przewiduje, że w przyszłości, po śmierci inicjatorów, kolegium kilkudziesięciu osób wybierze tych, którzy po zatwierdzeniu przez Stolicę Świętą powinni przyjąć te funkcje na okres siedmiu lat.
Istnieje również norma, artykuł 4, która rozważa wymiar ekonomiczny tej działalności apostolskiej. W tym artykule ustala się ogólną zasadę, że Droga neokatechumenalna nie posiada własnego mienia i że realizuje się w diecezji poprzez posługi pełnione bezpłatnie; wychodząc naprzeciw różnym potrzebom, we wspólnotach zbiera się spontaniczne kolekty. Jedyny wyjątek od tej reguły stanowi ewentualność, gdy trzeba podtrzymywać pojawiające się inicjatywy apostolskie większego wymiaru. Dla sprostania tym potrzebom Biskup diecezjalny bezpośrednio zainteresowany, na prośbę Międzynarodowej Ekipy Odpowiedzialnej, rozważy celowość erygowania autonomicznej fundacji diecezjalnej posiadającej osobowość prawną, kierującej się własnymi statutami.
Byłaby to synteza zawartości Statutu, który zatwierdzony został teraz dekretem Papieskiej Rady do spraw Świeckich. Dekret i Statut są zatem dokumentami teraz opublikowanymi.
Jest więc oczywiste to, co już powiedział Papież we wcześniej wspomnianym liście do Kard. Stafforda: zatwierdzenie tego Statutu ustanawia jasną i pewną regułę życia dla Drogi Neokatechumenalnej i stanowi dla niej i ogółu wiernych chrześcijan moment głębokiej radości i żywej wdzięczności Bogu i Kościołowi. Ten tekst stanowi „nowy punkt wyjścia – zakończył Papież nawiązując do numeru 30 Adhortacji Apostolskiej Christifideles laici – który jest widzialnym znakiem dojrzałej tożsamości kościelnej”.
Prof. Juan Ignacio Arrieta: Profesor zwyczajny Prawa Kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża (Rzym), Sędzia Kościelnego Trybunału Państwa Watykańskiego, Konsultor różnych dykasterii Kurii Rzymskiej.
Roma - Benedetto XVI invia 230 nuove famiglie del Cammino Neocatecumenale
Visualizza tutti i video
STATUT
DROGI NEOKATECHUMENALNEJ
Refleksje kanoniczne Prof. Juan Ignacio Arrieta
Dekretem Papieskiej Rady do Spraw Świeckich z dnia 29 czerwca br. został zatwierdzony Statut Drogi Neokatechumenalnej. W ten sposób zamyka się interesujący proces refleksji instytucjonalnej nad rzeczywistością życia Drogi. Został on doprowadzony do końca dzięki zachęcie i błogosławieństwu Jego Świątobliwości Jana Pawła II, który od pewnego czasu zapraszał do zakończenia pracy, aby Droga Neokatechumenalna otrzymała w prawie Kościoła wyraz prawny zgodny z rzeczywistością apostolską jaką reprezentuje.
Jak pamiętamy, to właśnie Papież w ubiegłym roku listem z dnia 5 kwietnia skierowanym do Kard. Jamesa Stafforda, Przewodniczącego Papieskiej Rady do Spraw Świeckich, powierzył tej Dykasterii Kurii Rzymskiej misję doprowadzenia do końca procesu prawnego zatwierdzenia Statutu Drogi, udzielając jej potrzebnej do tego kompetencji w odniesieniu do innych zainteresowanych Dykasterii Kurii.
Opracowanie Statutu Drogi zostało więc dokonane w ścisłym dialogu i współpracy między Papieską Radą do Spraw Świeckich a odpowiedzialnymi Drogi. Tekst ostateczny został więc zatwierdzony teraz przez tę Dykasterię, która w ten sposób wypełnia mandat Ojca Świętego. We wspomnianym liście Papież wyraził ponadto wolę, aby po zatwierdzeniu tego Statutu – chociaż w tym przypadku nie chodzi o jakieś międzynarodowe stowarzyszenie wiernych – Papieska Rada do Spraw Świeckich była tą Dykasterią pośród wszystkich organów Stolicy Świętej, która będzie nadal towarzyszyła działalności apostolskiej Drogi Neokatechumenalnej.
Tekst dokumentu zatwierdzonego ad experimentum na okres pięciu lat – podstawowa roztropność, jaką zwykle Stolica Święta zachowuje, gdy chodzi o nadanie struktury prawnej jakiejkolwiek instytucji – jasno ukazuje, że podstawowym zadaniem w tych latach opracowywania statutu, było odzwierciedlić w sposób uporządkowany i na piśmie, w terminologii prawnej i z pełną wiernością, konkretne doświadczenie życia chrześcijańskiego jakim jest Droga Neokatechumenalna, tak jak kształtowało się ono od lat „sześćdziesiątych” na pięciu kontynentach. Statut ten nie jest niczym więcej jak tylko syntetycznym wyrazem rzeczywistości, która już żyje w Kościele, jeszcze raz uobecniając fakt – nieunikniony zresztą w życiu Kościoła i wręcz niezbędny w wielu przypadkach – że życie poprzedza Prawo. Dlatego zatwierdzenie tego Statutu ze strony Papieskiej Rady do Spraw Świeckich, która działa w imieniu Ojca Świętego, jest przede wszystkim potwierdzeniem praxis apostolskiej, żywej i utrwalonej w ciągu tych lat.
Program formacji: nie stowarzyszenie
Statut Drogi Neokatechumenalnej, który został zatwierdzony, zawiera 35 artykułów zebranych w sześciu tytułach oraz rozporządzenie końcowe dotyczące procesu rewizji Statutu. Wyżej wymienione artykuły zasadniczo opisują główne treści katechez Drogi, sposoby i momenty przekazywania, organizację tych katechez na różnych etapach i relacje z władzą Kościoła w każdym miejscu. Zbiorowi normatywnemu towarzyszy ponad sto przypisów, z odniesieniem przede wszystkim do tekstów Pisma Świętego, Ojców Kościoła lub Magisterium. Teksty te w tych latach miały fundamentalne znaczenie dla ujęcia różnych aspektów tego doświadczenia życia chrześcijańskiego. Stąd przypisy te, w dialogu z tekstem, nabierają szczególnej wartości dla adekwatnej interpretacji sensu artykułów należących do korpusu Statutu.
W tym Statucie Droga Neokatechumenalna nie jest rozważana ani jako stowarzyszenie, ani jako ruch czy też typ zrzeszenia osób ustanawiających między sobą jakiś rodzaj więzi formalnej, dla osiągnięcia określonych w Kościele celów. Kto zna Drogę ten wie dobrze, że nic z tego nie odpowiada rzeczywistości jej doświadczenia apostolskiego; a co więcej, kto jest dobrze poinformowany rozumie, że w tym konkretnym przypadku jakaś opcja kanoniczna typu stowarzyszeniowego zafałszowałaby podstawowe elementy Drogi, narażając istotne aspekty jej dynamizmu apostolskiego. Dlatego Statut ten zamiast wskazywać na jakąś figurę jurydyczną, już skodyfikowaną w prawie Kościoła, ogranicza się do przedstawienia prawnego ujęcia rzeczywistości przeżywanej na Drodze, naturalnie w kontekście postulatów i odpowiednich wymagań struktury Kościoła i jego porządku kanonicznego.
Jeśli więc pytamy, jaka jest konkretna forma prawna Drogi Neokatechumenalnej wynikająca z tego Statutu, to po uważnej lekturze tego dokumentu z całą prostotą należałoby odpowiedzieć, że to, co zawiera tekst, nie jest niczym innym niż „Drogą Neokatechumenalną”. Stwierdza to pierwszy artykuł Statutu, używając wyrażenia rzeczywiście definiującego, zastosowanego przez Papieża Jana Pawła II w liście z 30 sierpnia 1990 roku i opublikowanego w Acta Apostolicae Sedis(82 [1990] 1515): „Uznaję Drogę Neokatechumenalną – powiedział wówczas Papież i artykuł pierwszy to powtarza – za itinerarium formacji katolickiej ważnej dla społeczeństwa i czasów dzisiejszych”.
Istotnie, obecny Statut stanowi pewien rodzaj dyrektorium katechetycznego, w którym opisuje się program lub – jeśli wolimy – itinerarium integralnej formacji chrześcijanina. Ma ono naturę liturgiczno-katechetyczną, ponieważ opiera się przede wszystkim na osobistym doświadczeniu liturgicznym i na formacji katechetycznej wcielonej w życie chrześcijanina. Statut ponadto zawiera wszystkie podstawowe wskazania dotyczące organizowania, kierowania i prowadzenia tego konkretnego programu formacyjnego. Ten program formacyjny zostaje oddany do dyspozycji każdego biskupa diecezjalnego, mającego władzę, do której, według prawa kanonicznego (kan. 775 § 1 KPK), należy koordynowanie inicjatyw katechetycznych we własnej diecezji. Jednocześnie, jako gwarancję autentyczności programu i metody formacji oraz dla utrzymywania koniecznych kontaktów z władzą Kościoła na różnych poziomach, prowadzenie i koordynacja działalności Drogi są powierzone przez Stolicę Świętą Międzynarodowej Ekipie Odpowiedzialnej.
Z tego, co zostało powiedziane, można wywnioskować, że artykuły tego Statutu nie mają na celu nakreślać elementów formalnych – nowych praw i obowiązków, które w rzeczywistości nie istnieją – dla tych, którzy uczestniczą w itinerarium formacyjnym, chcą natomiast po prostu opisać treści, które muszą być przekazane i sposoby jakimi należy zaoferować tę formację. Nie da się zaprzeczyć temu, co oczywiste, a mianowicie, że także Droga Neokatechumenalna stanowi faktycznie zrzeszenie osób: wystarczy pomyśleć o powstawaniu małych wspólnot w parafiach, które w zasadzie utrzymują się w czasie. Należy jednak zauważyć, że to zjawisko w przypadku Drogi nie jest typu stowarzyszeniowego. To samo na przykład ma miejsce w takich strukturach formacyjnych, jak szkoła językowa, czy w szkole jakiegokolwiek innego rodzaju. W tych rzeczywistościach odtwarza się oczywiście system stabilnej relacji między uczniami, którzy z roku na rok przechodzą klasy. Nie oznacza to jednak, że uczniowie ustanawiają między sobą relacje o znaczeniu prawnym, pomimo intensywności jaką mogłaby mieć ta relacja ludzka. Z drugiej strony na przykład w tej szkole językowej trzeba iść za określonym programem nauczania i ci, którzy go prowadzą, nauczyciele i dyrekcja szkoły, muszą trzymać się uprzednio jasno określonej metodologii, akceptując obowiązki wynikające z pozycji formacji lub kierownictwa, którą każdy z nich zajmuje.
W podobny sposób w itinerarium formacyjnym, które Droga Neokatechumenalna przedstawia, nie ustanawia się nowych relacji prawnych, różnych od tych, które każdy wierny chrześcijanin ma już z racji przynależności do Kościoła. Dlatego w tym Statucie nie znajdzie się wykazu praw i obowiązków dla tych, którzy korzystają z tej działalności. Jest tam natomiast wystarczająco dokładne wskazanie zadań, które mają wypełniać katechiści albo ci, którzy, z pełną wolnością, należą do różnych ekip odpowiedzialnych. Wszystko to, jak powiedziałem, jest ścisłą konsekwencją natury Drogi, która zupełnie nie odpowiada cechom charakterystycznym stowarzyszenia.
Struktura Statutu
Powiedziawszy powyższe, chcemy opisać syntetycznie treść zatwierdzonego teraz Statutu. Pierwszy tytuł opisuje „Naturę i realizację Drogi Neokatechumenalnej” i składa się z czterech artykułów, które zarysowują centralne aspekty organizacyjne Drogi, współbrzmiąc z tym, co Papież Jan Paweł II zawsze stwierdzał w odniesieniu do tożsamości tego doświadczenia chrześcijańskiego.
Pierwszy artykuł mówi, że Droga Neokatechumenalna składa się z zespołu dóbr duchowych – itinerarium katechetyczne, stałe wychowanie, służba katechezie, itd. – w służbie biskupom, jako sposób diecezjalnej realizacji wtajemniczenia chrześcijańskiego i stałego wychowania wiary, według wskazań Magisterium Kościoła, w duchu jedności i służby Ordynariuszowi miejsca i całemu Kościołowi. Formacja ta realizuje się w diecezjach pod kierownictwem Biskupa diecezjalnego i, oczywiście, także z prowadzeniem międzynarodowej Ekipy odpowiedzialnej za Drogę, którą Stolica Święta wskazała jako gwaranta tożsamości tej formacji wobec Kościoła.
Drugi tytuł, „Neokatechumenat, czyli katechumenat pochrzcielny”, stanowi, ze swoimi 17 artykułami podzielonymi na cztery rozdziały, oś centralną, na której opiera się Statut, i przedstawia syntetycznie i dokładnie istotne treści katechetyczne, elementy formacyjne i rytm czasowy, w którym przekazuje się tę formację. W tym tytule opisuje się zasadnicze elementy neokatechumenatu – adresaci, realizacja w parafiach, itd. – początek itinerarium formacyjnego, jego rozwój przez Słowo, Liturgię i Wspólnotę oraz ogólny opis trzech oddzielnych faz, przewidzianych w itinerarium formacyjnym.
Z grup artykułów tego drugiego tytułu należy wspomnieć o odniesieniu do „Wtajemniczenia i formacji do powołania kapłańskiego”, gdzie znajdujemy wzmiankę o seminariach diecezjalnych „Redemptoris Mater”, pomocną w zrozumieniu ich istotnych zarysów oraz ich relacji z Drogą Neakatechumenalną. Artykuł 18 zaczyna się cytatem fragmentu Dyrektorium ogólnego o katechizacji (n.86), w którym wspomina się o tym, że Droga, jak każde itinerarium katechetyczne, jest także „środkiem, by wzbudzać powołania do kapłaństwa i do szczególnej konsekracji Bogu w różnych formach życia zakonnego i apostolskiego oraz zapalać w sercu poszczególnych osób specjalne powołanie misyjne”. W tym właśnie kontekście apostolskim powstaje relacja między Drogą a seminariami „Redemptoris Mater”: seminaria te są erygowane z woli zainteresowanych nimi odnośnych biskupów diecezjalnych, w porozumieniu z odpowiedzialnymi za Drogę i według norm zatwierdzonych przez właściwego biskupa diecezjalnego, zgodnie z obowiązującym Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis. Chodzi zatem o seminaria diecezjalne dla formacji kandydatów do kapłaństwa, którzy będą inkardynowani później w służbie odpowiednich diecezji. Jedyną ich cechą szczególną jest fakt, że udział w Drodze Neokatechumenalnej stanowi specyficzny element ich iter formacyjnego. Jest oczywiste więc, że takie seminaria muszą pozostać na marginesie tego Statutu. Do nich muszą być w pełni zastosowane powszechne normy dotyczące formacji kandydatów do kapłaństwa oraz inkardynacji kleru diecezjalnego.
Trzeci tytuł rozważa współpracę w odnowie życia parafii dzięki wspólnotom, które zakończyły itinerarium proponowane przez Drogę i które od tego momentu wchodzą w proces stałego wychowania wiary. Czwarty tytuł poświęcony jest w sposób szczególny katechumenatowi chrzcielnemu oraz specjalnej trosce, której wymagają katechumeni i neofici.
Piąty i szósty tytuł Statutu pogłębiają jeszcze aspekty organizacyjne i sposoby służby katechezie. Tytuł piąty: „Sposób służenia katechezie” zajmuje się przede wszystkim podmiotami, które w diecezji powinny brać udział w działaniu Drogi. Najpierw mówi o Biskupie diecezjalnym, do którego należy udzielanie pozwolenia na realizację Drogi w diecezji, czuwanie, aby Droga rozwijała się według wymagań Prawa, przewodniczenie najważniejszym rytom itinerarium neokatechumenalnego, troska o rozsądną ciągłość duszpasterską w parafiach, w których istnieje Droga, itd. Dalej tekst zajmuje się zadaniem proboszczów i prezbiterów, którzy sprawują pieczę pasterską nad tymi, którzy idą Drogą Neokatechumenalną. Zwykle nie są to kapłani uformowani w seminariach „Redemptoris Mater”. Następnie tekst mówi o katechistach i ich formacji, o wędrownych – katechistach i prezbiterach – którzy ofiarują się w odpowiedzi na wezwanie odległych diecezji oraz o rodzinach w misji, które na prośbę biskupów osiedlają się w regionach zdechrystianizowanych lub tam, gdzie jest konieczność realizowania implantatio Ecclesiae.
Na zakończenie tytuł szósty zawiera dwa artykuły odnoszące się do aktualnego składu „Międzynarodowej Ekipy Odpowiedzialnej za Drogę” i do przyszłego zastępstwa członków ekipy przez wybór. Jak wiadomo, obecnie ekipa odpowiedzialna składa się z inicjatorów Drogi, Kiko Argüello i Carmén Hernández, a także ks. Mario Pezzi, prezbitera z diecezjalnego kleru rzymskiego. Norma przewiduje, że w przyszłości, po śmierci inicjatorów, kolegium kilkudziesięciu osób wybierze tych, którzy po zatwierdzeniu przez Stolicę Świętą powinni przyjąć te funkcje na okres siedmiu lat.
Istnieje również norma, artykuł 4, która rozważa wymiar ekonomiczny tej działalności apostolskiej. W tym artykule ustala się ogólną zasadę, że Droga neokatechumenalna nie posiada własnego mienia i że realizuje się w diecezji poprzez posługi pełnione bezpłatnie; wychodząc naprzeciw różnym potrzebom, we wspólnotach zbiera się spontaniczne kolekty. Jedyny wyjątek od tej reguły stanowi ewentualność, gdy trzeba podtrzymywać pojawiające się inicjatywy apostolskie większego wymiaru. Dla sprostania tym potrzebom Biskup diecezjalny bezpośrednio zainteresowany, na prośbę Międzynarodowej Ekipy Odpowiedzialnej, rozważy celowość erygowania autonomicznej fundacji diecezjalnej posiadającej osobowość prawną, kierującej się własnymi statutami.
Byłaby to synteza zawartości Statutu, który zatwierdzony został teraz dekretem Papieskiej Rady do spraw Świeckich. Dekret i Statut są zatem dokumentami teraz opublikowanymi.
Jest więc oczywiste to, co już powiedział Papież we wcześniej wspomnianym liście do Kard. Stafforda: zatwierdzenie tego Statutu ustanawia jasną i pewną regułę życia dla Drogi Neokatechumenalnej i stanowi dla niej i ogółu wiernych chrześcijan moment głębokiej radości i żywej wdzięczności Bogu i Kościołowi. Ten tekst stanowi „nowy punkt wyjścia – zakończył Papież nawiązując do numeru 30 Adhortacji Apostolskiej Christifideles laici – który jest widzialnym znakiem dojrzałej tożsamości kościelnej”.
Prof. Juan Ignacio Arrieta: Profesor zwyczajny Prawa Kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża (Rzym), Sędzia Kościelnego Trybunału Państwa Watykańskiego, Konsultor różnych dykasterii Kurii Rzymskiej.
Roma - Benedetto XVI invia 230 nuove famiglie del Cammino Neocatecumenale
Visualizza tutti i video
