ABC Judaizmu.pl Kalendarz Żydowski.

Kalendarz stanowi system rachuby dni i dłuższych okresów czasu (tydzień, miesiąc, rok). System ten opiera się na dwóch zjawiskach astronomicznych: cyklu zmian pór roku, związanych z obiegiem Ziemi wokół Słońca, oraz zmianami faz Księżyca. Kalendarze służą po to, aby pewne dane czasowe, wedle których organizacja działalności gospodarczej, zwłaszcza rolniczej (orka, nawożenie, siew, sianokosy, żniwa itd.), jak również odpowiednie obrzędy różnych wyznań religijnych, można było unormować i ustalić w precyzyjny sposób. Odpowiedni do różnych zasad rozwoju kulturalnego jest także podział czasowy, oraz punkt wyjścia do obliczania poszczególnych jego części. Stsownie do tego, kalendarze różnych narodów i religii są zróżnicowane. My w naszej pracy przyjrzymy się kalendarzowi żydowskiemu.

Kalendarz żydowski jest kalendarzem księżycowo-słonecznym. Doba zaczyna się wraz z nadejściem nocy i kończy się wieczorem dnia następnego. Ukazanie się księżyca w nowiu oznaczało początek miesiąca. Stąd jego nazwa "nów księżyca" (hebr. "chodesz"), podczas gdy dla roku używano nazwy "powtórzenie" (hebr. "szana"), która wywodzi się od nawrotów wegetacji roślin w przyrodzie. Ogólnie przyjęta doba ("jom") zaczyna się tu wraz z nadejściem ciemnej nocy. Doba dzieli się na 24 godziny, z których każda posiada 1080 części ("chalakim"), a odpowiednio każda z nich równa się 1/18 minuty lub 31/3 sekundy. Rok zaczyna się z wiosną, przypadającą w miesiącu "chodesz haawiw", a więc w miesiącu dojrzałości owoców. Toteż w miesiącu dwunastym wychodzono do sadów i na pola, aby sprawdzić, czy owoce i płody rolne są już dojrzałe. Istaniała wtedy uzasadniona nadzieja, że w następnym miesiącu zboże będzie miało dojrzałe kłosy. W ten sposób, następny miesiąc był pierwszym miesiącem kolejnego roku, który dzielono na 12 części. Jeśli jednak wiosna była spóźniona, wprowadzano wtedy trzynasty miesiąc i uznawano rok bieżący za przestępny. Tak postępowano w starożytności. Miesiące nie miały wówczas oddzielnych nazw, a rozróżniano je na podstawie liczb porządkowych. Dopiero podczas babilońskiej niewoli zaczęto używać obecnie stosowane hebrajskie nazwy miesięcy. Pierwszym dniem miesiąca był kolejny dzień po dniu, w którym sierp księżyca (półksiężyc) stał się widoczny po raz pierwszy. Dlatego trzydziestego dnia każdego miesiąca zbierała się specjalnie do tego celu powoływana Rada Kalendarzowa, a każdy, który zobaczył sierp księżyca, musiał z tej obserwacji złożyć stosowne sprawozdanie. Po złożeniu oświadczenia przez minimum dwóch wiarygodnych świadków, uświęcano nów księżyca, czyli uznawano ten trzydziesty dzień miesiąca za pierwszy dzień nowego miesiąca. Jeżeli jednak nikt nie złożył takiego oświadczenia, nastepny miesiąc zaczynał się dopiero dnia następnego (czyli trzydziestego pierwszego). Początek nowego miesiąca obwieszczano za pomocą sygnałów świetlnych (ogniowych) oraz specjalnych posłańców, którzy docierali nawet do oddalonych od Jerozolimy miejscowości. Później przyjęto zasadę od Żydów mieszkających w dalszej odległości od Jerozolimy, wedle której trzydziesty dzień miesiąca zawsze powinien być dniem nowiu księżyca ("rosz chodesz"). Musimy jednak zaznaczyć, że miesiące miały po 29 lub 30 dni, jednak nigdy 31 dni. Upływ miesięcy wyznaczają fazy księżyca, a święta przypadają zawsze na tę samą fazę. Miesiące trwają na przemian 29 i 30 dni. Ponadto już wówczas zarządzono, że okres trwania wszystkich żydowskich świąt, z wyjątkiem Jom Kippur, zostają przedłużone o jeden dzień. Wynikało to z niepewności przy ustalaniu początku nowego miesiąca.

Zauważmy występującą różnicę pomiędzy kalendarzem księżycowym a słonecznym - kalendarz księżycowy ma 354 dni w roku, natomiast kalendarz słoneczny ma 365 dni. Różnica między kalendarzem księżycowym a słonecznym wynosi pełne 210 dni co 19 lat. Wokół roku przestępnego wyniknęły pewne kontrowersje między przywódcami duchowymi kraju Izraela i przywódcą Żydów na wygnaniu w Babilonii. W II wieku n.e. przywódcą Żydów w kraju Izraela był Jehuda Hanasi. Jego autorytetowi nie chcieli podporządkować się przywódcy duchowi Żydów w Babilonii, Jechonija i Chananja. Postanowili oni sami ustalać lata przestępne i miesiące przestępne. Ta decyzja wywołała wielkie wzburzenie wśród Żydów. Z Jerozolimy wyruszyło do Babilonii dwóch posłańców - rabini R'Natan i R'Jicchak. Ostatecznie przywódcy babilońscy, pod silnym naciskiem społeczności żydowskiej, zmuszeni byli podporządkować się przywódcy w kraju Izraela