Świadkowie historii: Tadeusz Kocaj - Rzeź na Podolu i zdobycie Berlina

Tadeusz Kocaj urodził się 11 marca 1922 r. w Berezowicy Małej na Podolu, w rejonie zbaraskim obwodu tarnopolskiego. Jest synem Heleny i Józefa Kocajów. Jego siostra mając 6 lat zginęła podczas okupacji pod kołami niemieckiego samochodu, a brat zmarł po wojnie na gruźlicę. Pan Tadeusz cudem uniknął zsyłki na Sybir, a mając niespełna 22 lata przeżył rzeź dokonaną - w nocy z 22 na 23 lutego 1944 roku - na mieszkańcach jego wioski przez ukraińskich nacjonalistów z UPA. Wówczas okrutnie zamordowanych zostało 131 Polaków mieszkających w Berezowicy Małej. Rok później został wcielony do Samodzielnego Batalionu Łączności w 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Ze swoją jednostką przeszedł długi szlak bojowy z Kiwerc aż do Berlina. Widział, jak dogorywa Powstanie Warszawskie i umiera stolica Polski. W wywiadzie opowiada o tym jakie decyzje podejmowali Rosjanie stacjonujący po drugiej strony Wisły w chwili gdy Polacy biorący udział w powstaniu wykrwawiali się i oczekiwali pomocy militarnej. Wspomina też moment wyzwolenia Warszawy w styczniu 1945 r. przez Armię Czerwoną i 1. Armię Wojska Polskiego. Opowiada o wkroczeniu 5 maja 1945 r. do Berlina i jego kapitulacji, a także o sytuacji polskich żołnierzy po zakończeniu drugiej wojny światowej. Przywołuje w pamięci także kilkanaście lat życia jego rodziny w komunistycznej Polsce oraz wyjazd do Stanów Zjednoczonych. Do Nowego Jorku przyleciał 16 października 1960 roku, wraz z żoną Adelą i synem Krzysztofem. Był bardzo zaangażowany w działalność najstarszej polskiej parafii na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych - kościoła św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie - i obecnie jest tam najstarszym parafianinem. ****** Materiał zrealizowano w ramach polonijnego projektu "Świadkowie historii" przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku, a także Dariusza Knapika i firmy Victoria Consulting & Development, Polish National Alliance of St. Joseph Society Lodge 1684, St. Michael's Community Center of Cohoes, Harriety i Waltera Brzozowskich, Marii i Bogdana Głowackich oraz Janiny i Mariana Wierciochów. Specjalne podziękowania dla Andrzeja Cierkosza z Pol-And.TV za pomoc przy nagraniu rozmowy. Realizacja i montaż - Wojciech Maślanka. Zdjęcia - Wojciech Maślanka, Janusz Szlechta, Andrzej Cierkosz, Dariusz Wójcik, Alina i Ireneusz Skrzypczakowie, Wikipedia oraz archiwum Tadeusza Kocaja. Nowy Jork 2022

Świadkowie historii: Tadeusz Kocaj - Rzeź na Podolu i zdobycie Berlina