Ks. Stanisław Trzeciak - wspaniały Kapłan.
Życiorys[edytuj]
Stanisław Trzeciak (ur. 25 października 1873 w Rudnej Wielkiej, zm. 8 sierpnia 1944 w Warszawie) – polski duchowny katolicki, działacz społeczny, doktor teologii, profesor.
Pochodził z chłopskiej rodziny Jana i Katarzyny z Majcherów.
Ukończył gimnazjum w Rzeszowie, seminarium duchowne w Przemyślu, gdzie w 1898 otrzymał święcenia kapłańskie, studia teologiczne na Uniwersytecie we Fryburgu, w Wiedniu, w Rzymie, w Krakowie (doktorat z teologii) i w Jerozolimie. W latach 1903-1905 prowadził w Egipcie iPalestynie prace badawcze nad tamtejszą przyrodą, topografią krain Biblijnych, warunkami klimatycznymi i chorobami, zwłaszcza trądem, a także badał psychikę i kulturę narodów Bliskiego Wschodu. W latach 1906-1907 sekretarz konsystorza biskupiego w Przemyślu. Od 1907 do 1918 profesor Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej wPetersburgu. W 1912 został członkiem Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Archeologicznego. Badania nad zwalczaniem trądu prowadził również w Bergen, a ich wyniki opublikował na światowej wystawie higienicznej w Petersburgu. Był współredaktorem „Przeglądu Kościelnego” oraz współpracownikiem „Monumenta Judaica”. Jego publikacje opisywały badania nad problemami wierzeniowymi, kwestiami żydowskimi i kulturą narodów Bliskiego Wschodu, a rezultatem tej działalności były państwowe odznaczeniapolskie, rumuńskie, węgierskie, jugosłowiańskie i niemieckie[1].
W czasie I wojny światowej współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny. W czerwcu 1918 powrócił do kraju. Brał udział w obronie Lwowa. W 1921 zainicjował akcję mającą na celu pomoc dzieciom powracającym z Rosji.
2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[2].
W latach 1923-1928 proboszcz w parafii w Dębowcu (diecezja przemyska). Od 1928 rektor kościoła św. Jacka w Warszawie, następnie proboszcz parafii św. Antoniego. Był jednym z założycieli prometejskiej placówki – Instytutu Wschodniego w Warszawie. W latach 1926-1939 zasiadał w zarządzie tej placówki, był również wykładowcą funkcjonującej w murach Instytutu Szkoły Wschodoznawczej.
W latach 30. otrzymał z rąk Kanclerza Niemiec Hitlera odznaczenie Wielkiej Rzeszy, za za wyjątkowo humanitarną postawę w stosunku do jeńców niemieckich w czasie I wojny światowej[3][1]
Był zwolennikiem ograniczenia, a następnie całkowitego zakazu prawnego uboju rytualnego – szechity. Uważał, że rytualny ubój nie jest wymagany przez prawo Mojżeszowe, stanowi natomiast źródło znacznych dochodów dla gmin żydowskich i ekonomicznego wyzysku ludności chrześcijańskiej. Znaczny udział Żydów w branży mięsnej miał powodować, że 95–100% bydła było ubijane rytualnie, co biorąc pod uwagę fakt, że od jednego zwierzęcia gmina otrzymywała od kilku do 10 zł, powodowało znaczną podwyżkę ceny mięsa; przytaczane przez Trzeciaka dane świadczyły, że dochody z szechity stanowiły blisko 50% wszystkich dochodów żydowskich gmin wyznaniowych w II RP. Podczas debaty parlamentarnej Trzeciak został powołany przez komisję sejmową jako rzeczoznawca; jego ówczesne wystąpienie zostało opublikowane w broszurze Ubój rytualny czy mechaniczny? Opinia rzeczoznawcy wypowiedziana na posiedzeniu Komisji Administracji i Gospodarki Sejmu Polskiego 5 III 1936 (Warszawa 1936); ostatecznie 1 stycznia 1937 weszła w życie ustawa o zakazie powszechnego uboju rytualnego, ograniczająca stosowanie szechity tylko dla potrzeb religijnych.
Trzeciak był uważany przed wojną za czołowego teoretyka akcji antyżydowskiej w Polsce[4][5]. Napisał kilkadziesiąt prac naukowych, w tym wiele poświęconych kwestii żydowskiej. Uchodził za najlepszego wśród polskich duchownych katolickich znawcę Talmudu. Jego dorobek naukowy został w szerokim zakresie wykorzystany przez Feliksa Konecznego w powstałej w okresie wojny pracy Cywilizacja żydowska (Londyn 1974, wyd. pośmiertnie).
W październiku 1939 roku był członkiem NOR, w której wraz z Władysławem Studnickim tworzył frakcję umiarkowanych, przeciwnych faszyzującym politycznym koncepcjom Erazma Samborskiego i Andrzeja Świetlickiego oraz pronazistowskiemu eksterminacyjnemu antysemityzmowi S. Brochwicza, po Pogromie Wielkanocnym, zerwał z organizacją wszelkie kontakty.
Dalsza działalność księdza jest niejasna. Stanisław Podlewski w książce Przemarsz przez piekło utrzymuje, że ceniony przez okupantów ksiądz pomagał aresztowanym.
Po wybuchu powstania warszawskiego w kościele św. Antoniego schroniło się wielu mieszkańców okolicznych domów, którzy liczyli, że szanowany przez Niemców proboszcz uchroni ich przed rzezią. W przekonaniu tym umacniał ich zresztą sam ks. Trzeciak. W dniu 7 sierpnia 1944 Niemcy po raz pierwszy pojawili się w kościele jednak proboszcz zdołał ich przekonać, aby pozostawili ludność w spokoju. Podlewski podaje, że ksiądz Trzeciak pokazał wówczas żołnierzom wysokie niemieckie odznaczenie (nadane mu jeszcze przed wojną) oraz jakieś papiery. Już następnego dnia Niemcy powrócili jednak, aby dokończyć wypędzanie mieszkańców ulicy Senatorskiej. Zgromadzonych w kościele uchodźców pognano na Wolę, a stamtąd do obozu w Pruszkowie. W trakcie marszu na Wolę zamordowano co najmniej 10 osób. Jedną z ofiar był ks. Trzeciak – zastrzelony przez szeregowego żołnierza[6][7].
Ks. dr Stanisław Trzeciak był autorem kilkudziesięciu prac naukowych poświęconych kwestii żydowskiej i masonerii. W swoich pracach przestrzegał przed skutkami komunizmu, jak również wcielanych, jego zdaniem, obecnie najbardziej zwyrodniałych i antyludzkich ideologii, jakimi są masoński liberalizm i naturalizm.
Trzeciak należał do badaczy przekonanych o autentyczności Protokołów mędrców Syjonu; jego stanowisko wynikało nie tyle z posiadania jakiegoś dowodu na ich autentyczność, ile z wniosków, jakie wyciągnął z analizy treści; był przekonany o istnieniu światowego spisku wpływowych środowisk żydowskich przeciwko cywilizacji łacińskiej i katolicyzmowi, którego celem miało być zdobycie władzy nad światem; oprócz moralnego deprawowania narodów i ich wyzysku materialnego, jednym z narzędzi urzeczywistnienia tego planu miał być komunizm i rewolucja bolszewicka w Rosji. W 1936 Trzeciak pisał: "Najskuteczniejszym środkiem do zagarnięcia władzy i majątków narodów rdzennych jest rewolucja, jak to widzimy z przebiegu wszystkich nowoczesnych przewrotów politycznych, gdzie żydzi przechodzili do znaczenia i majątków. Potwierdza to szczególniej zaś w Rosji, którą żydzi zniszczyli, zrabowali i ujarzmili, którą dotąd rządzą. Nic więc dziwnego, że całą siłą prą do wywołania rewolucji światowej. Ośrodkiem tych dążności jest obecnie Rosja, gdzie zaraz po jej opanowaniu zwrócili się do proletariatu całego świata ze znanym apelem: wsiem!, wsiem!, wsiem!, wzywając wszystkich proletariuszy do wywołania przewrotów politycznych. [...] Bolszewizm to nie choroba dusz, ale wielkie oszustwo żydowskie, a kto mówi o komunizmie, a nie mówi o żydach, ten nie ma wprost pojęcia co to jest komunizm, bo komunizm i judaizm to obecnie prawie równoznaczne pojęcia" (Program światowej polityki żydowskiej).
Trzeciak nie potępiał wszystkich Żydów, nie wszystkich też uważał za uzurpatorów dążących do dominacji nad światem; podkreślał, że oprócz żydowskich środowisk wywrotowych, są również uczciwi Żydzi, których działalność jest pożyteczna dla społeczeństwa nieżydowskiego, oraz lojalni wobec Polski ortodoksi prześladowani przez międzynarodowe kręgi żydowskie.
Niektóre źródła kościelne podają, że należał do krytyków polityki nazistowskich Niemiec. Twierdził m.in. iż ideologia narodowosocjalistyczna jest przesiąknięta duchem żydowskim, a rasizm jest koncepcją wprost zaczerpniętą z „ducha Talmudu”. Stanowisko to nie przeszkodziło Trzeciakowi wyrażać uznania dla niektórych rozwiązań zmierzających do usunięcia Żydów z Niemiec, jednak miało to miejsce w latach 30., czyli w okresie, gdy antysemicka polityka Adolfa Hitlera ograniczała się do mniej lub bardziej dotkliwych prześladowań i nie pokazała jeszcze światu swego ludobójczego oblicza. Jednocześnie współpracował z hitlerowskimInstytutem badania problemów żydowskich.
Trzeciak jest jednym z bohaterów książki Ronalda Modrasa pt. Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce w latach 1933-1939 napisanej w ramach grantu przyznanego autorowi przez Vidal Sassoon International Center for the Study of Antisemitism na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie[8]:
Wybrane publikacje
Wrażenia z podróży do Egiptu (Poznań 1904)
Literatura i religia u Żydów w czasach Chrystusa Pana (Warszawa 1911)
Rozwój naturalny Chrystianizmu z innych religii albo Teorye pana Andrzeja Niemojewskiego w świetle nauki (Petersburg 1912)
Talmud, bolszewizm i projekt prawa małżeńskiego w Polsce (Warszawa 1932)
Żyd jako obrońca ślubów cywilnych i rozwodów dla katolików (Warszawa 1932)
Mesjanizm a kwestia żydowska (Warszawa 1934)
Program światowej polityki żydowskiej/konspiracja i dekonspiracja (Warszawa 1936)
Talmud o gojach a kwestia żydowska w Polsce (Warszawa 1939), (Krzeszowice 2000) ISBN 83-88020-31-5
pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Trzeciak
