(Nie mogę, nie powinienem, nie chcę – ks. del Bufalo w odpowiedzi na żądanie podporządkowania się Napoleonowi Bonaparte)
Apostołem Rzymu był oczywiście święty Piotr. Potem mieszkańców Rzymu na nowo nawracał po rozprężeniu rewolucji protestanckiej i zamęcie wojen włoskich św. Filip Nereusz. Po raz kolejny Rzym znalazł się w potrzebie nawracania, po tym jak przeszedł przez niego walec oświeceniowo-rewolucyjno-napoleoński na przełomie XVIII i XIX wieku w czym niestety i polscy rewolucjoniści (co upamiętniono w obecnym hymnie RP) mieli udział. Kacpra Melchiora Baltazara del Bufalo, czyli mówiąc krótko po włosku – Gaspare del Bufalo zdążył kanonizować w roku 1954 Pius XII. Być może w nowej, posoborowej rzeczywistości – spotkań z Rotary, B’nai B’rith International i innych “braterskich” inicjatyw “Młot na Karbonariuszy” (wł. Il Martello dei Carbonari) nie miałby szans na kanonizację.
Kacper Melchior Baltazar del Bufalo urodził się w roku 1786, roku niesławnego synodu w Pistoi, na trzy lata przed uruchomieniem “wielkiej rewolucji francuskiej“, jak wiemy aktywnie wspieranej przez polskich jakobinów i żyrondystów. Urodził się w samo święto Objawienia Pańskiego, stąd też nadane mu imiona Trzech Mędrców. Chrzest Św. przyjął nazajutrz. Jego ojcem był Antonio del Bufalo – szef kuchni arystokratycznej rodziny Altieri, która posiadała swój pałac obok sławnego rzymskiego kościoła Il Gesu a jego matką Annunziata Quartieroni. Z powodu jego słabego zdrowia w niemowlęctwie już 6 sierpnia roku 1787 pobożna matka uzyskała dla niego Bierzmowanie. Ponieważ cierpiał na nieuleczalną chorobę oczu i groziła mu ślepota rodzice modlili się do wielkiego misjonarza XVI wieku – św. Franciszka Ksawerego o uzdrowienie syna. W roku 1788 Kacper został uleczony, stąd też jego późniejsza decyzja o drodze kapłańskiej i nabożność do Apostoła Indii, choć zniesienie przez Klemensa XIV Towarzystwa Jezusowego uniemożliwiło mu wybór edukacji jezuickiej. Już w dzieciństwie cechował się odrazą wobec grzechów, także tych powszednich. W roku 1792 odbył po raz pierwszy Sakrament Pokuty. W roku 1793, roku ścięcia Ludwika XVI, młody Kacper podjął naukę w szkole przy S. Nicola dei Cesariai.
W wieku 12 lat wstąpił do Kolegium Rzymskiego (1797), w tym samym roku przyjął w miejscowej kaplicy Pierwszą Komunię Świętą, 12 kwietnia roku 1800 otrzymał pierwszą tonsurę a w tym samym roku i roku następnym niższe święcenia. Był to dla Kościoła bardzo trudny okres – na wiosnę roku 1796 armia francuska pod wodzą Napoleona Bonaparte najechała na Półwysep Apeniński. Po prowokacji 28 grudnia 1797 roku, w której wyniku zamordowano podczas zamieszek francuskiego dowódcę Mathurina-Leonarda Duphota, wojska francuskie na początku roku 1798 podjęły marsz na Rzym i 10 lutego zajęły miasto, ogłaszając powstanie w Mieście Następców Św. Piotra rewolucyjnej republiki. Zażądano od Papieża Piusa VI zrzeczenia się jego praw do Rzymu – po odmowie “obywatel francuski” Braschi został uwięziony i 20 lutego wywieziony do Sieny a potem przez kolejne miasta włoskie i francuskie, mimo ciężkiej choroby papieża (Napoleon traktował go jako zakładnika wobec postępów wojsk koalicji antyfrancuskiej), do twierdzy Valence we Francji, gdzie zmarł kilka tygodni po przywiedzeniu na miejsce uwięzienia 29 sierpnia roku 1799. Rewolucjoniści odnotowali że zmarł “Pius VI i ostatni” i odmówili pochówku ciała, które Napoleon kazał zabalsamować i zachować jako kartę przetargową w układach z katolikami. Dopiero 24 grudnia 1801 roku papieskie ciało wyprawiono do Rzymu, gdzie 19 lutego 1802 roku wybrany na wygnaniu, w Wenecji (14 marca 1800 r.) Pius VII wyprawił swojemu poprzednikowi katolicki pogrzeb.
Już jako młodzieniec Kacper wykazywał się żarliwością, prowadząc katechizację m.in. przy kościele S. Orsola (1803), co zyskało mu miano “Małego Apostoła Rzymu”. W wieku 19 lat, 13 stycznia 1805 roku został wyznaczony na sekretarza nowo utworzonego stowarzyszenia katechetów przy oratorium Santa Maria del Pianto. W roku 1806, rok po zajęciu przez Napoleona Ankony i części Patrimonium Sancti Petri Kacper został wynaczony przewodniczącym pobożnego stowarzyszenia św. Galli zajmującego się katechizacją ubogich i dzieci. Okazywał głęboką pobożność i chrześcijańskiego ducha umartwienia. Podobnie jak św. Andrzej Bobola, z pomocą Bożą zwalczył swój gniewliwy i apodyktyczny temperament.
21 lutego 1807 roku ks. del Bufalo otrzymał w bazylice laterańskiej święcenia subdiakonatu, 24 listopada został kanonikiem koadiutorem bazyliki św. Marka a 12 marca następnego roku w bazylice laterańskiej uzyskał święcenia diakonatu oraz następnie godność kanonika u św. Marka. 31 lipca 1808 roku ks. Kacper otrzymał święcenia kapłańskie w diecezji rzymskiej. W kolejnym dniu powierzono mu wygłoszenie w samej Bazylice św. Piotra wykładu o Opatrzności Bożej a 2 sierpnia odprawił w bazylice św. Marka Mszę prymicyjną. 23 października współzałożył nocne oratorium Santa Maria in Vincis. 8 grudnia tegoż roku wraz z księdzem Albertinim założył przy kościele S. Nicola in Carcere stowarzyszenie Najdroższej Krwi, pracując z wielką gorliwością w ubogich dzielnicach Rzymu, podobnie jak św. Filip Nereusz ćwiećtysiąca lat wcześniej głosząc Wiarę Katolicką na placach, ulicach i targach.
W międzyczasie, znów doszło do starcia Wikariusza Chrystusa z rewolucją w wydaniu napoleońskim. 2 lutego 1808 roku po odmowie przez Piusa VII zgody na dyktat Bonapartego w sprawach kościelnych wojska francuskie generała Aleksandra de Miollisa zajęły Rzym. Przed rezydencją papieską na Kwirynale zdobywca kazał ustawić wymierzone w nią działa. 17 maja 1807 roku Bonaparte z austriackiego Schonbrunnu ogłosił likwidację Państwa św. Piotra a Rzym uznał za drugą stolicę swego imperium. W odpowiedzi 19 czerwca 1809 roku papież Pius VII ogłosił publicznie bullę z ekskomuniką gwałcicieli Patrimoni Sancti Petri, w tym Napoleona. 6 lipca 1809 roku, między 2 a 3 w nocy żołdacy francuscy na rozkaz Napoleona wdarli się do Pałacu Papieskiego na Kwirynale i po godzinie starć z Gwardią Szwajcarską pojmali papieża Piusa VII. W sierpniu przewieziono więźnia rewolucji do Sawony koło Genui. Latem roku 1811 Napoleon próbował dwukrotnie wymusić ustępstwa na biskupach francuskich podczas zwołanego synodu, lecz bezskutecznie. W czerwcu 1812 roku słabujący Pius VII został przewieziony do cesarskiej rezydencji Fontaineblau, gdzie był poddawany dalszym represjom i presji ze strony Bonapartego. Tymczasem, w Rzymie, trzy miesiące po tym jak ks. Gaspar otrzymał (13 luty 1810) jurysdykcję do sprawowania Spowiedzi Św., francuskie władze w Rzymie zażądały od wszystkich księży złożenia przysięgi na wierność cesarzowi. Odmowa groziła wygnaniem.
13 czerwca 1810 roku do złożenia tej przysięgi został wezwany 24-letni ksiądz del Bufalo. To wtedy doszło do jego jednoznacznej odpowiedzi cytowanej na wstępie niniejszego tekstu. Oczywiście spotkała się ona z represjami – najpierw wygnaniem do Piacenzy (lipiec 1810), gdzie dalej niezmordowanie głosił kazania i nabożeństwo do Najdroższej Krwi. We wrześniu ciężko zachorował, lecz niespodzianie odzyskał zdrowie. W grudniu 1810 roku władze rewolucyjne zesłały go do Bolonii, gdzie głosił rekolekcje studentom tamtejszej uczelni i rodzinom arystokratów. 20 października 1811 roku, w czasie jego wygnania, zmarła w Rzymie matka ks. Kacpra – Annunziata Quartieroni. W grudniu tegoż roku władze rewolucyjne rozdzielają ks. del Bufalo z jego duchowym kierownikiem i współpracownikiem ks. Franciszkiem Albertinim, którego zsyłają na Korsykę i więżą w twierdzy Bastia.
13 września 1812 roku, w przeddzień wkroczenia Napoleona do Moskwy, przebywający nadal na zesłaniu w Bolonii ks. del Bufalo został ponownie wezwany do złożenia przysięgi wierności Bonapartemu (i jego rewolucji) i po odmowie aresztowany oraz zamknięty w więzieniu utworzonym w klasztorze San Giovanni in Monte. W styczniu 1813 roku, to jest w okresie największych zmagań między Napoleonem a Piusem VII o wymuszenie korzystnego dla Bonapartego konkordatu (który więziony przez Korsykanina Pius VII pod naciskiem wstępnie zaaprobował a 24 marca ogłosił że odmawia aprobaty) przeniesiono go do twierdzy Imola w rejonie Bolonii. 16 maja roku 1813 po kolejnej próbie uzyskania od niezłomnego ks. Kacpra rewolucyjnej przysięgi przeniesiono go do fortecy (Rocca) w Lugo (rejon Rawenny).
Napoleon tymczasem musiał, mimo nadziei Polaków opisanych barwnie przez wieszcza Adama w Panu Tadeuszu, wycofać się z Moskwy i Rosji. W październiku 1813 roku poniósł klęskę w tzw. Bitwie Narodów pod Lipskiem. Mimo to rewolucyjne władze podejmowały dalsze próby presji na kapłanów. W grudniu ks. Kacpra przetransportowano na powrót do Bolonii i po kolejnej odmowie przysięgi, zesłano na Korsykę. 20 grudnia trafił do Florencji, gdzie miał oczekiwać na transport do portu w Liworno. Tymczasem Napoleon w obliczu klęski postanowił zmienić politykę W styczniu 1814 roku odesłał uwięzionego papieża Piusa VII do Sawony a 10 marca, kiedy do Francji wkraczały wojska antynapoleońskiej koalicji (6 kwietnia Napoleon został zmuszony do abdykacji i w tym samym miesiącu udał się na Elbę), uwolniono go. 31 stycznia 1814 roku do Florencji przybył marszałek napoleoński Joachim Murat (wyznaczony przez Bonapartego na króla Neapolu), ogłaszając amnestię dla prześladowanych księży. W lutym ks. del Bufalo mógł zatem powrócić po czterech latach zesłania i więzienia do Rzymu, gdzie podjął dzieła misyjne, w tym działanie w stowarzyszeniu św. Galli oraz oratorium Santa Maria in Vincis.
7 sierpnia 1814 roku papież Pius VII ogłosił bullę Sollicitudo omnium restaurującą Towarzystwo Jezusowe. Ks. Kacper pierwotnie postanowił do niego wstąpić, jednakże, za radą ks. Albertiniego oraz samego Piusa VII (który przyjął go na audiencji we wrześniu) poświęcił się dalszym misjom w Rzymie. Owo dzieło przybrało ostateczny kształt w kongregacji księży świeckich (tj. niezakonnych), która miała zajmować się działalnością misyjną i szerzeniem nabożeństwa do Najdroższej Krwi. 30 listopada 1814 roku roku papież przekazał na te cele klasztor San Felice in Giano, w okolicy Perugii. 8 grudnia ks. del Bufalo prowadził misję w rzymskim kościele S. Nicola in Carcere.
Pod koniec marca 1815 roku Pius VII, po ucieczce Napoleona z Elby (20 marca) na wieść o nadciąganiu na Rzym armii napoleońskiego króla Neapolu Joachima Murata, raz jeszcze opuścił Wieczne Miasto, udając się do Genui. 27 marca wkroczyły do Rzymu wojska Murata a trzy dni później w Rimini ogłosił on powstanie Królestwa Włoskiego, został jednak następnie pokonany przez koalicję antynapoleońską. Na wieść o klęsce Napoleona pod Waterloo (18 czerwca 1815), papież wrócił 7 lipca do Wiecznego Miasta. 26 lipca na audiencji ks. Kacper uzyskał papieską aprobatę dla swojego dzieła a na początku sierpnia 1815 roku objął przekazany mu na cele arcykonfraterni misjonarzy Najdroższej Krwi wspomniany wyżej klasztor San Felice in Giano, otwarty uroczyście w święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W następnym okresie ks. del Bufalo nie tylko podjął odbudowę budynków klasztornych ale i prowadził intenstywną działalność misyjną w Emilii, Toskanii, Umbrii, Kampanii i Samnium czyli obecnych środkowych Włoszech. Już na jesieni 1815 roku ks. Kacper został posłany przez Piusa VII na misję do Benewentu. 27 grudnia 1817 ks. del Bufalo został wybrany pierwszym Promotorem i Misjonarzem Arcykonfraterni Najdroższej Krwi. Jego kazania w różnych miastach, wygłaszane nieraz kilkakrotnie w ciągu dnia, powodowały masowe nawrócenia – w San Severino (20 maja 1818) tłum chcących przyjąć Sakrament Pokuty był tak wielki, że nie wystarczyło 50 spowiedników pracujących od rana do późnej nocy by wszystkich wyspowiadać. Misje i rekolekcje obejmowały różne grupy społeczne- od duchowieństwa i żołnierzy po ubogich i więźniów. W okresie 1821-1823 otwarto za aprobatą papieża aż sześć nowych domów misyjnych. Święty biskup Wincenty Strambi opisywał działalność kaznodziejską św. Kacpra jako “duchowe trzęsienie ziemi”. 26 lipca 1819 roku, podczas misji w Comacchio (rejon Ferrary) po wysłuchaniu ks. Kacpra w cudowny sposób nawrócił się luterański żołnierz niemiecki. 27 stycznia 1821 roku w Castel Gandolfo odnotowano zdarzenie z osłem, który przyklęknął podczas ostatniego kazania ks. Kacpra. Ks. del Bufalo, chcąc kontynuować działalność misyjną, nie przyjął oferowanej mu godności biskupa Terraciny.
Nawracali się i włoscy bandyci w Lacjum, którzy rozplenili się w okresie chaosu po wojnach napoleońskich a którym naprzeciw wychodził ks. Kacper z Krzyżem w dłoni. W styczniu 1821 roku ks. del Bufalo wstawił się u Piusa VII za brygantami z Sonnino, którego rozkaz zniszczenia wydał papież. W październiku 1821 papież powierzył ks. del Bufalo apostolstwo w regionach najbardziej dotkniętych plagą bandytyzmu. Nie mniej ważnym owocem działalności ks. Kacpra były masowe nawrócenia włoskich masonów – karbonariuszy i settarich, co wywoływało wściekłość ich dawnych kompanów próbujących wywołać rewolucję w Państwie Papieskim.
Nawrócenia te spowodowały że grożono ks. Kacprowi śmiercią, próbowano otruć (13 lipca 1818 w Meldoli), ośmieszyć i wyeliminować “w białych rękawiczkach”. Naraził się też skorumpowanym urzędnikom. Oczernili oni ks. Kacpra przed kolejnym papieżem – Leonem XII (1820-29), który nawet podczas publicznej audiencji (lipiec 1825) nieprzychylnie wyraził się o ks. del Bufalo. Na szczęście ks. Kacper znalazł obrońcę swego dzieła w osobie kard. Cristaldiego, który przedstawił papieżowi dokumenty programowe stowarzyszenia ks. del Bufalo. 15 sierpnia Leon XII przyjął ks. Kacpra na audiencji, oznajmiając mu swoje poparcie i zauważając że ma wielu wrogów.
Nieprzyjaciele ks. Kacpra zmienili wtedy taktykę i próbowali doprowadzić do… awansu ks. del Bufalo na nuncjusza papieskiego w Brazylii (luty 1826), od czego papież po rozmowie z ks. Kacprem odstąpił. Przeznaczył mu za to zadania w Św. Kongregacji Propaganda Fide. W dokumencie z 4 lipca papież Leon wymienił księży towarzystwa Najdroższej Krwi. Po śmierci Leona XII (luty 1829) próbowano oczerniać ks. Kacpra przed nowym papieżem Piusem VIII. Owe intrygi przyniosły czasowy skutek – na wiosnę ks. Kacper otrzymał zakaz publicznej działalności misyjnej lecz ostatecznie jego pobożność i pokora zatriumfowały. Przekazane papieżowi dokumenty dotyczące stowarzyszenia sprawiły że zmienił zdanie i przywrócił jego uprawnienia misyjne.
Ks. del Bufalo cechował się wielką nabożnością do Najświętszej Ofiary. W sierpniu 1830 roku w Pievetorinie, miał podczas Mszy Św. wizję złotego łańcucha, który spływa z nieba na Kielich i owija się wokół jego duszy, unosząc ją do Nieba.
W lutym roku 1831 nowym papieżem został kameduła o. Cappellari, który przybrał imię Grzegorza XVI. W tym samym miesiącu wybuchły podsycane przez masonerię zamieszki rewolucyjne w Romanii, które trwały rok. Spowodowało to ograniczenie działalności misyjnej ks. del Bufalo do Rzymu. Ponownie oskarżano go przed nowym papieżem, który jednak w październiku 1831 roku odwiedził dom zakonny Arcykonfraterni w Albano. Jesienią 1834 roku ks. del Bufalo dokonał rewizji zasad działania stowarzyszenia.
W roku 1836 poważnie zachorował – jednym z objawów był napadowy kaszel, do którego dołączała gorączka. Mimo to pospieszył do Rzymu, zagrożonego prawdziwą epidemią cholery aby pełnić posługę duchową i w roku 1837 prowadził rekolekcje i misje w różnych rzymskich kościołach – ostatnią w sierpniu 1837 w kościele Chiesa Nuova (S. Maria in Valicella). W tym samym miesiącu przypadł wybuch epidemii w samym Rzymie, co wywołało ogólną panikę. Ks. del Bufalo, który po misji wyjechał do domu zakonnego w Albano, wrócił do Wiecznego Miasta by pomagać dotkniętym chorobą osobom. We wrześniu epidemia przygasła, ale łącznie zmarło ok. 7,5 % mieszkańców Rzymu. W październiku ks. Kacper ponownie wyjechał do Albano, lecz jego stan zdrowia stale się pogarszał. Na początku grudnia za radą kard. Franzoniego przybył do Rzymu. Tam zmarł, w dzień wspomnienia Świętych Młodzianków 28 grudnia 1837 roku. Przy łożu śmierci asystował mu jego przyjaciel – św. Wincenty Pallotti.
Dwanaście lat później, w roku 1849 Następca św. Piotra ponownie przebywał na wygnaniu – w Gaecie a Rzym opanował kolejny etap rewolucji. Na wygnaniu towarzyszył Piusowi IX przełożony misjonarzy Najdroższej Krwi ks. Jan Merlini, który poddał pod rozwagę papieża ślub rozszerzenia święta Najdroższej Krwi Pana Jezusa na cały Kościół jeśli odzyska Rzym. Papież odpowiedział że jako Wikariusz Chrystusa nie powinien składać tego typu ślubów natomiast rozszerzy święto na cały świat chrześcijański. 30 czerwca 1849 roku francuskie wojska gen. Oudinota odbiły Rzym z rąk rewolucjonistów, co umożliwiło powrót papieża Piusa IX i ustanowienie święta Najdroższej Krwi Chrystusa (1 lipca, pierwotnie pierwsza niedziela lipca) zgodnie z zapowiedzią dokonaną podczas wygnania.
Beatyfikację ks. del Bufalo ogłosił 29 sierpnia 1904 roku Pius X a kanonizację, jak już wspomniano, Pius XII, 50 lat później.
(przy ustalaniu chronologii żywota św. Kacpra del Bufalo korzystano z The Catholic Encyclopedia oraz opracowania The Letters of St. Gaspar del Bufalo 1786 – 1837)
Dwanaście lat później, w roku 1849 Następca św. Piotra ponownie przebywał na wygnaniu – w Gaecie a Rzym opanował kolejny etap rewolucji. Na wygnaniu towarzyszył Piusowi IX przełożony misjonarzy Najdroższej Krwi ks. Jan Merlini, który poddał pod rozwagę papieża ślub rozszerzenia święta Najdroższej Krwi Pana Jezusa na cały Kościół jeśli odzyska Rzym. Papież odpowiedział że jako Wikariusz …Więcej
Dwanaście lat później, w roku 1849 Następca św. Piotra ponownie przebywał na wygnaniu – w Gaecie a Rzym opanował kolejny etap rewolucji. Na wygnaniu towarzyszył Piusowi IX przełożony misjonarzy Najdroższej Krwi ks. Jan Merlini, który poddał pod rozwagę papieża ślub rozszerzenia święta Najdroższej Krwi Pana Jezusa na cały Kościół jeśli odzyska Rzym. Papież odpowiedział że jako Wikariusz Chrystusa nie powinien składać tego typu ślubów natomiast rozszerzy święto na cały świat chrześcijański. 30 czerwca 1849 roku francuskie wojska gen. Oudinota odbiły Rzym z rąk rewolucjonistów, co umożliwiło powrót papieża Piusa IX i ustanowienie święta Najdroższej Krwi Chrystusa (1 lipca, pierwotnie pierwsza niedziela lipca) zgodnie z zapowiedzią dokonaną podczas wygnania.
