V.R.S.
281

Na Wniebowzięcie o Magnificat

opr. za Catena aurea – dhspriory.org/thomas/CALuke.htm

Magnificat anima mea Dominum.
Ambroży: Tak jak zło przyszło na świat przez niewiastę, tak i dobro zostaje zapowiedziane przez niewiasty, tak iż wydaje się mieć znaczenie że tak Elżbieta prorokuje przed Janem, jak i Maryja – przed narodzeniem Pana. Jednak, ponieważ Maryja była wspanialszą osobą, więc wygłosiła pełniejsze proroctwo.
Bazyli Wielki: Albowiem Panna ze wzniosłymi myślami i głęboką przenikliwością rozważa nieskończoną tajemnicę, coraz bardziej wielbiąc Boga.
Orygenes: Jak Maryja może twierdzić, że wielbi Boga, skoro Bogu nie jesteśmy w stanie nic dodać ani nic odjąć? Jednak, jeśli rozważę że Pan, nasz Zbawiciel, jest obrazem Boga niewidzialnego (por. Kol 1, 15) i że moja dusza została stworzona na Jego obraz (por. Rdz 1, 27), aby być obrazem obrazu to wtedy ujrzę jasno, że na wzór tych, których malują obrazy i używać swojej sztuki każdy z nas formując swą duszę na obraz Chrystusa kreśli Jego obraz mniejszy lub większy, uproszczony lub szlachetny, na podobieństwo pierwowzoru. Gdy zatem uczynię moją duszę wielką w myślach, słowie i czynie, wtedy zostanie uczyniony większy obraz Boga i sam Pan, którego nasza dusza jest obrazem, będzie uwielbiony w mojej duszy.

Et exultavit spiritus meus in Deo, salutari meo.
Bazyli: Pierwszym owocem Ducha jest pokój i radość. Ponieważ święta Panna zaczerpnęła wszelkich łask Ducha, słusznie dodaje: i rozradował się duch mój…
Ambroży: Niech każdy ma takiego ducha jak Maryja by mógł radować się w Panu. Jeśli, według ciała, jest jedna matka Chrystusowa, to, według wiary, Chrystus jest owocem dla wszystkich. Albowiem każda dusza przyjmuje Słowo Boże jeśli jest nieskalana i nie zmazana grzechem oraz zachowuje je w pełnej czystości.
Orygenes: Dusza najpierw uwielbia Pana by mogła się radować w Bogu, albowiem jeśli najpierw nie uwierzymy, nie dostąpimy radości.

Quia respexit humilitatem ancillae suae: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.
Augustyn: O, prawdziwe uniżenie, któreś narodziło Boga ludziom, dało życie śmiertelnym, uczyniło nowe niebo i czystą ziemię, otworzyło bramy Raju oraz uwolniło dusze ludzi. Uniżenie Maryi stało się niebiańską drabiną, po której Bóg zstąpił na ziemię… Albowiem wielu wydaje się dla oczu uniżonymi, lecz Pan nie uznaje ich uniżoności. Albowiem gdyby byli naprawdę uniżonymi, ich duch radowałby się nie w świecie, lecz w Bogu.
Orygenes: Zważcie uniżenie, które Pismo szczególnie sławi jako jedną z cnót, zwane przez filozofów “modestią”. I możemy pozwolić sobie na parafrazę że to stan umysłu, w którym człowiek, zamiast się nadymać, umniejsza się.
Beda: Albowiem właściwe było by, jak przez pychę naszego pierwszego rodzica śmierć przyszła na świat, tak uniżenie Maryi otwarło wrota do życia.

Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum nomen eius.
Augustyn: Cóż za wielkie rzeczy uczynił Tobie? Sądzę że to iżeś choć stworzenie narodziłaś Stwórcę, choć sługa dałaś życie Panu, że poprzez Ciebie Bóg odkupił świat, przez Ciebie przywrócił go do życia.
Beda: Albowiem w wysokości swej cudownej mocy wykracza On daleko poza wszelkie stworzenie i znacznie poza wszelkie dzieła swych rąk. Wyraźniej widać to w grece, gdzie samo słowo “święty” (hagios) oznacza coś “oddzielonego od ziemi”.

Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.
Beda: Jak gdyby mówiła, nie tylko mi Wszechmocny uczynił wielkie rzeczy, lecz spośród każdego narodu Bóg przyjmuje tego, który się Go boi.
Orygenes: Albowiem miłosierdzie Boże nie ogranicza się do jednego pokolenia, lecz rozciąga na wieczność – z pokolenia na pokolenie.

Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui.
Cyryl Jerozolimski: Słowa te można bardziej właściwie odnieść do wrogich szyków złych duchów. Albowiem gdy szalały one po ziemi, przyjście naszego Pana wprawiło je w popłoch i przywróciło tych, których zniewoliły do posłuszeństwa Mu.
Teofilaktus: Można to również odnieść do żydów, których rozproszył po wszystkich krajach, jak to teraz ma miejsce.

Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles.
Beda: Albowiem zaprawdę przez wszystkie pokolenia świata, z miłosiernego i sprawiedliwego zrządzenia Boskiej mocy, pyszni nie przestają upadać a pokorni – podlegać wywyższeniu.
Cyryl: Mocnymi w wiedzy były złe duchy, diabeł, mędrcy pogan, uczeni w Piśmie i faryzeusze. I tych strącił a wywyższył tych, którzy okazali pokorę w obliczu mocnej ręki Bożej, dał im siłę deptania węży i skorpionów oraz wszelkiej mocy nieprzyjaciela. Także Żydzi byli kiedyś napuszeni siłą, lecz brak wiary ich podciął zaś nędzni, niskiego stanu spośród pogan dzięki wierze wspięli się na najwyższy szczyt.

Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes.
Bazyli: Duchowo cały rodzaj ludzki cierpiał głód – oprócz Żydów, którzy posiadali skarbiec tradycji Prawa i nauczania świętych proroków. Jednak ponieważ nie oparli się z pokorą na Wcielonym Słowie, zostali odesłani z niczym, nie zabierając nic – ani wiary, ani wiedzy i zostali pozbawieni nadziei na dobre rzeczy, wyrzuceni tak z ziemskiego Jeruzalem, jak i z życia przyszłego. A ci z pogan, którzy cierpieli głód i pragnienie, z tego powodu że przylgnęli do Pana, zostali napełnieni dobrami duchowymi.

Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiae suae.
Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in saecula.

Beda: To jest posłusznym i pokornym, albowiem ten kto gardzi pokorą nie może zostać zbawiony… Przez potomków rozumie nie tyle poczętych wedle ciała, lecz tych, którzy podążyli za wiarą Abrahama, któremu zapowiedziano przyjście Zbawiciela.
Bazyli: Przez Izrael rozumie nie Izrael według ciała, którego samo miano czyniło szlachetnym, lecz Izrael duchowy, który zdobył imię dzięki wierze, wytężając swe oczy by ujrzeć Boga poprzez wiarę.


Średniowieczne marginalium do Magnificatu