“Nie pomijajmy św. Wawrzyńca, który, widząc jak Sykstus, jego biskup został powiedziony ma męczeństwo, rozpłakał się, nie z powodu jego cierpień lecz z tej przyczyny że sam miał pozostać. (…) Sykstus powiedział wówczas: “Nie zostawiam cię, ani nie zapominam. Większe zmagania na Ciebie czekają. My jako starcy musimy przejść łatwiejszą walkę, bardziej chwalebny triumf nad tyranem Cię oczekuje, młodzieńcze. Wkrótce pójdziesz. Nie płacz, za trzy dni podążysz za mną. Taka przerwa jest przynależna kapłanowi i jego lewicie. Nie masz zwyciężać pod okiem swego nauczyciela, jakbyś potrzebował pomocy. Dlaczego chcesz mieć udział w mojej śmierci? Pozostawiam ci jej całe dziedzictwo. Po cóż potrzebujesz mej obecności? Niech słabi uczniowie kroczą przed swym nauczycielem a mężni za nim, aby mogli zwyciężyć bez niego. Albowiem nie potrzebują już jego przewodnictwa. Tak Eliasz zostawił Elizeusza. Tobie pozostawiał całkowite dziedzictwo mego męstwa.” (…) Po trzech dniach [Wawrzyniec] został umieszczony na ruszcie przez tyrana, którego wyśmiewał i został spalony. Powiedział: “mięso już upieczone, obróćcie i jedzcie.” Tak, poprzez męstwo swego umysłu, pokonał siłę ognia. (…) Kiedy zażądano od niego skarbów Kościoła, obiecał że je pokaże. Następnego dnia przyprowadził ubogich. Zapytany gdzie są skarby, które obiecał, wskazał na ubogich, mówiąc: “oto skarby naszego Kościoła.” I zaprawdę byli oni skarbami, w których żyje Chrystus, w których jest wiara w Niego (…) Te oto skarby wskazał Wawrzyniec i zwyciężył, albowiem prześladowcy nie mogli ich zabrać (…)”
Fra Angelico – Św. Wawrzyniec rozdaje złoto ubogim (XV w.)
W Polsce święty Wawrzyniec (zm. 258) upamiętniony jest m.in. zwyczajem górali beskidzkich corocznych tzw. hudów czyli okazałych watr, nawiązujących do męczeńskiej śmierci świętego oraz postawioną przez ród Schaffgotschów kaplicą na Śnieżce w Karkonoszach pod wezwaniem tego świętego jako patrona m.in. poszukiwaczy kruszców. Na świecie znany jest wybudowany przez króla Hiszpanii Filipa II Habsburga jako swoiste połączenie klasztoru z pałacem królewskim – Eskurial.
T. Vecellio – Męczeństwo św. Wawrzyńca – Eskurial (XVI w.)
