Teologiczną podstawą idei przebóstwienia jest nauka Starego Testamentu o obrazie Boga w człowieku 4 . Na tej podstawie oraz opierając się na nauce św. Pawła o nowym życiu w Chrystusie („Teraz już nie ja żyję, lecz żyje we mnie Chrystus” – Ga 2, 20) Ojcowie Kościoła utworzyli termin „theopoiesis”
WROCŁAWSKI PRZEGLĄD TEOLOGICZNY
23 (2015) nr 1A ndrzej jAstrzębski OMi
HOMO DEIFICATUS
1. Ogólna charakterystyka koncepcji przebóstwienia
Poprzez przebóstwienie (gr. theosis, theopoiesis; łac. deificatio) teolodzy,
szczególnie na Wschodzie, starają się wyrazić nowy stan człowieka, który polega na wewnętrznej obecności Ducha Świętego, prowadzącego człowieka na drogę świętości. Duch Święty upodabniając człowieka do Boga (homoiosis theo), co nie znaczy, że człowiek staje się Bogiem, czy nawet równym Mu, czyni go uczestnikiem Jego życia.
Obraz Boży (eikon) stanowi niezbywalną część natury człowieka, natomiast dzięki Duchowi Świętemu kształtuje się w człowieku podobieństwo, za-
chodzi upodobnienie do Boga, a człowiek raduje się uczestnictwem w błogo-
sławionym życiu Boga. To w obrazie Boga znajdują się ukryte duchowe władze
człowieka, intelekt i wola, które są podatnym gruntem dla theosis. Przebó-
stwienie to największe pragnienie Boga wobec człowieka1 . Przebóstwienie nie jest darem przydawanym do natury człowieka, którą można by ujmować także bez niego, lecz istotnym elementem samej natury ludzkiej, kiedy odbija ona swój pierwotny model, stając się podobieństwem Boga w Trójcy2 ...
...Teologiczną podstawą idei przebóstwienia jest nauka Starego Testamentu
o obrazie Boga w człowieku 4 . Na tej podstawie oraz opierając się na nauce św. Pawła o nowym życiu w Chrystusie („Teraz już nie ja żyję, lecz żyje we mnie Chrystus” – Ga 2, 20) Ojcowie Kościoła utworzyli termin „theopoiesis”5...
W myśli zachodniej wiele miejsca pojęciu przebóstwienia (deificatio) po-
święcił św. Augustyn. Deifikację wywodzi on z tajemnicy Wcielenia. Ważnym
punktem odniesienia jest dla niego w tym kontekście tekst psalmu 82, 6: „Ja
rzekłem: Jesteście bogami i wszyscy – synami Najwyższego”. Z tego fragmentu Augustyn wyprowadza pojęcie przebóstwienia, deificatio hominis35
„Przebóstwienie dzieje się za sprawą Boskiego czynu w człowieku i trwa w nim dzięki etycznemu postępowaniu człowieka na skutek uświęcającego działania Ducha.
Stan taki prowadzi człowieka do celu ostatecznego – do Boga”36.
Według św. Augustyna przebóstwienie (deificatio) odnosi się do dziedziny
mistyki, ponieważ wskazuje na całkowite zjednoczenie się człowieka z Bogiem, kiedy człowiek niejako „wchodzi w Boga”. Człowiek nie poprzestaje na tym, aby stawać się tylko człowiekiem, ale chce być homo deificatus, choć nie może stać się Bogiem (Deus)37.
Termin „przebóstwienie” wyraża przemianę w istotę przebóstwioną, tj.
wypełnioną Bogiem do takiego stopnia, że On może istnieć w istnieniu człowieka i działać w jego działaniach. Na Zachodzie tradycyjnie mówi się też w tym kontekście o łasce uświęcającej38. W opinii J. Grossa theopoiesis Kościoła greckiego jest właśnie odpowiednikiem tego, co dziś wyrażamy w pojęciu łaski uświęcającej. Sam Augustyn łączy deificatio z iustificatio39...
file:///C:/Users/User/Downloads/Homo_deificatus.pdf