Doktor Kościoła Leona XIV: "Chrześcijaństwo weszło do historii jako idea, a nie instytucja"
Najbardziej znanym dziełem kardynała Newmana jest Esej o rozwoju doktryny chrześcijańskiej (1845), napisany podczas jego konwersji z anglikanizmu na katolicyzm. Poprawione wydanie opublikował w 1878 roku.
W tej książce wprowadził koncepcję, że doktryna chrześcijańska dojrzewa organicznie, jak żywa idea, a nie pozostaje statyczna.
Jednak zastosował tę koncepcję do Kościoła.
Kardynał Newman przytakuje "sugestii Pana Guizota, że chrześcijaństwo, choć przedstawione w proroctwie jako królestwo, pojawiło się na świecie jako idea, a nie instytucja, i musiało owinąć się w ubranie i wyposażyć w zbroję własnego autorstwa, a także stworzyć narzędzia i metody swojego dobrobytu i wojny".
François Guizot (1787-1874), francuski liberalny protestant (hugenot), jest osobą, do której się odnosi. Jako młody człowiek Guizot wstąpił do masonów (paryska loża Le Phénix, rytu szkockiego) i cieszył się udaną karierą jako minister spraw zagranicznych, a następnie premier, aż do obalenia reżimu przez rewolucję w 1848 roku.
Newman z aprobatą cytuje słynnego wówczas i uhonorowanego Guizota, aby argumentować za żywym autorytetem, który nadałby konkretną formę i osąd rozwojowi.
Już w 1846 r. katolicki pisarz Orestes Brownson zakwestionował sformułowanie kardynała Newmana "idea-rather-than-institution", ponieważ Chrystus założył instytucję: jeden Kościół.
Brownson podkreślał, że Kościół nie rozpoczął się jako bezkształtna idea poszukująca ucieleśnienia. Raczej "powstał w pełni rozwinięty i uzbrojony we wszystkich punktach, jak Minerwa z mózgu Jowisza". Dodał, że ze względu na boskie pochodzenie Kościoła nie można opowiadać o jego rozwoju w taki sam sposób, jak o rozwoju społeczeństw ludzkich.
W rzeczywistości sformułowanie kardynała Newmana jest podobne do słynnego dictum heretyka Alfreda Loisysa: "Jésus annonçait le Royaume, et c’est l’Église qui est venue." (1902) ("Jezus ogłosił Królestwo, a to Kościół przyszedł").
Pocieszenie: Tytuł "Doktora Kościoła" stał się tak nadużywany w ciągu ostatnich dwóch stuleci, że nie ma już większego znaczenia.
Tłumaczenie AI