(opracował Michał Mikołajczyk) Aborcja – jest to zabieg przerwania ciąży. Kościół od początku twierdził, że jest złem moralnym każde spowodowane przerwanie ciąży. Nauczanie na ten temat nie uległo zmianie i pozostaje niezmienne. Bezpośrednie przerwanie ciąży, to znaczy zamie rzone jako cel lub środek, jest głęboko sprzeczne z prawem moralnym (KKK 2271). Ponieważ embrion powinien być uważany za osobę od chwili poczęcia, powinno się bronić jego integralności, troszczyć się o niego i leczyć go w miarę możliwości jak każdą inną istotę ludzką (KKK 2274).
Airmacja – jest to jedno z kluczowych określeń zwolenników utopii New Age, wy- pływa z przekonania o wszechpotędze myśli, wedle którego wiele praktyk i zdarzeń rozgrywa się w sferze pozawerbalnej i świecie mentalnym.
Agarta – pewna ideologiczna oraz mityczna „podziemna kraina” lokalizowana na ogół w okolicach Himalajów i Tybetu, rzekomo zamieszkiwana przez mędrców, wyznawców religii przedbuddyjskich. Wedle tego mitu owi mędrcy posiadają moc panowania nad materią, która jest wielokrotnie większa niż kogokolwiek na Ziemi. W Agarcie, zwanej też Szamballą wielu zwiedzionych upatruje źródeł dziwnych i niewyjaśnionych zjawisk i znaków, np. wszystkie zjawiska UFO. Wiara i oddawa- nie czci w kultach i systemach religijnych Dalekiego Wschodu stoi w sprzeczności z I przykazaniem Bożym.
Agnostycyzm - z gr. nieznany, niepoznawalny; pogląd, według którego nigdy nikomu nie uda się dowieść istnienia lub nieistnienia Boga, bądź negujący całkowicie lub częściowo możliwość poznania bytu. „Agnostycyzm może niekiedy łączyć się z jakimś poszukiwaniem Boga, lecz może również być obojętnością, ucieczką przed ostatecznymi pytaniami egzystencjalnymi oraz lenistwem sumienia moralnego” (KKK 2128).
Akuna – firma produkująca preparaty ziołowe oparte o doświadczenia medycyny chińskiej, holizmu, homeopatii i ziołolecznictwa. Do zaangażowania swoich po- tencjalnych konsultantów wabi pomnażaniem ich dochodów i wyposażając ich w środki komunikacji. Działalność tej irmy podpada pod propagowanie medycyny paramedycznej.
Akupresura – metoda Wschodniej medycyny niekonwencjonalnej; polega ona na dotykaniu, głaskaniu, uciskaniu lub opukiwaniu określonych miejsc na ciele czło- wieka. Współczesne badania medyczne wskazują, że jej skuteczność nie wykracza ponad efekt placebo.
Akupunktura – metoda Wschodniej medycyny niekonwencjonalnej; polega na na- kłuwaniu ciała srebrnymi lub złotymi igłami w odpowiednich punktach, podobno odpowiadających za największą aktywność narządów wewnętrznych. Punkty te zlokalizowane są wzdłuż tzw. meridianów (linii energii okultystycznych), zgodnie z pseudo-koncepcją wyrównywania potencjału energetycznego organizmu. Teoria ta nie odnajduje uzasadnienia w nauce.
Alchemia – przednaukowa praktyka mieszająca elementy zawarte obecnie w che- mii, izyce, sztuce, semiotyce, psychologii, metalurgii, medycynie, astrologii, mi- stycyzmie i religii. Wspólnym celem alchemików było odkrycie metody przemia- ny ołowiu w złoto (kamień ilozoiczny), środka na wszelkie choroby (panaceum) oraz eliksiru nieśmiertelności. Alchemia. Jung uważał, że alchemia wywodziła się z gnostycyzmu i z niej wyprowadził symbole przemiany osobowości w „pełnię” psychologiczną i duchową.
Alkoholizm - inaczej uzależnienie od alkoholu lub choroba alkoholowa; polega na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Spożywanie zazwyczaj dużych ilości substancji alkoholowych przez alkoholika może być spowodowane przymu- sem o charakterze: psychicznym i somatycznym, a niekiedy nawet duchowym, prowadzącym do zniewolenia.
Andrygonia – nie jest posiadaniem izycznych cech obu płci, ale świadomością obec- ności w każdej osobie pierwiastka męskiego i żeńskiego. Uważa się ją za stan zrów- noważonej wewnętrznej harmonii pomiędzy animus i anima . Według New Age jest ona stanem wynikającym z nowej świadomości podwójnej formy bycia i istnienia, która jest charakterystyczna dla każdego mężczyzny i każdej kobiety. Im bardziej się rozprzestrzenia, tym bardziej rzekomo będzie pomagać w transformacji relacji interpersonalnych.
Andrzejkowe wróżby – świętowanie „andrzejkowe” pochodzi ze Szkocji. Tam czci się je hucznie, jedząc i pijąc dnia 30 listopada. W Polsce w czasie obchodów tego święta (w nocy z 29 na 30 listpada) odbywają się wróżby na przyszłość najczęściej jest to lanie wosku na zimną wodę, często przez klucz. Inna znana powszechnie wróżba, związana z „andrzejkami”, dotyczy niezamężnych panien na wydaniu. Uczestniczki zabawy ustawiają swoje buty gęsiego jeden za drugim, przy czym ostatni trzewik przestawiany jest potem na początek kolejki, która zmierza do progu drzwi wejściowych. Uważa się, że ta panna, której bucik pierwszy przekroczy próg izby pierwsza też wyjdzie za mąż. Praktyka ta należy do pogańskich zwyczajów naszego kraju, często bywa propagowana w szkołach. Tłumaczenie tych zwycza- jów formą zabawową nie chroni od, choćby ukrytego (do czasu!), wpływu złego ducha.
Anima i animus – pierwsze pojęcie odnosi się do psychologii Junga, który w ten spo- sób nazwał postacie kobiece, która rzekomo miałby pojawiać się w snach mężczyzn i symbolizować ich duszę lub podświadomość. Natomiast Animus w psychologii Junga odnosi się do postaci męskich, które pojawiają się w snach kobiet i sym- bolzują ich dzuszę i podświadomość. Jest to teza raczej z pogranicza okultyzmu i spirytyzmu, aniżeli z psychologii.
Amulet – od łac. amuletum - przedmiot lub czynność „broniąca” przed czarami lub nieszczęściem; drobny przedmiot, naturalny lub sztuczny, służący do magicznej obrony przed złymi ludźmi lub nieszczęściami. Noszone na ciele lub na odzieży pier- ścienie, łańcuchy, czasem igurki, również wkładane do grobu zmarłym. Kościół na temat wypowiedział się jednoznaczne: „Jest również naganne noszenie amuletów” (por. KKK 2117), gdyż taka praktyka jest wykroczeniem przeciw I przykazaniu.
Amway – korporacja zajmująca się produkowaniem i handlem prodkutami różnych irm (IBM, Coca-Cola, Microsoft, Gilette itp.). Handel ten odbywa się na zasadzie piramidy inansowej. Współpraca z irmą Amway wymaga dużego zaangażowania emocjonalnego, a jednocześnie można dostrzec w niej elementy psychomanipula- cji. Nie trudno także zauważyć, iż metody jakie stosuje ta korporacja niczym nie różnią się od metod działania destruktywnych sekt. W 1997 powstał w Polsce ilm dokumentalny pt. Witajcie w życiu (reż. Henryk Dederko) przedstawiający kulisy działalności tego koncernu.
Anarchizm - od gr. anarchia – brak przywódcy, bezrząd; ideologia i ruch politycz- ny postulujące zniesienie wszelkich form władzy i podległości człowieka wobec drugiego człowieka. Niegdyś propagowany był przez kontrkulturę hippisowską, a dziś wyraźnie dostrzegalny jest w działalności Jerzego Owsiaka (WOŚP i Przystnek Woodsctock).
Anime - termin anime oznacza japoński ilm rysunkowy, który powstaje bardzo często na podstawie mangi, i obecnie jest bardzo popularny na świecie. Znajduje odbior- ców na trzech rynkach: telewizyjnym, np. wieloodcinkowe seriale ( Czarodziejka z księżyca, Dragon Ball, Wojownicy zodiaku, Pokemon ); ilmów wideo z nośnika- mi cyfrowymi; kinowym wysokobudżetowym ( Księżniczka Mononoke, Pokemon ). Niestety, wszystkie ilmy i komiksy zawierają sporą dozę emocji negatywnych. Treścią większości jest rywalizacja, podstęp i walka. Wiele z nich preferuje głupotę i agresję, a także okultyzm i spirytyzm.
Animizm – przypisywanie roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom posiadania duszy, czczenie duchów (demonów), które mają wpływ na ludzkość, z tej teorii wypływa kolejna teoria animistyczna proponująca żyć w zgodzie z tymi demonami, co oczywiście jest destrukcyjne i prędzej czy później kończy się w sposób niepożą- dany. Animizm obecny jest szczególnie w wierzeniach religii plemiennych Ameryki Środkowej, Południowej, a także na kontynencie afrykańskim.
Antropozoia – ezoteryczna doktryna mająca na celu wprowadzenie ludzi w tajniki „obiektywnej wiedzy“ w sferze duchowo-boskiej. Zakłada ona, że każda izyczna istota ma odpowiadającą jej duchową istotę, a na ziemskie życie wpływają „gwiezd- ne energie” i „duchowe esencje”. Kronika Akasha jest uważana za „kosmiczną pa- mięć” dostępną dla wtajemniczonych. Ta doktryna New Age pierwotnie była popu- laryzowana i związana z Chorwatem, Rudolfem Steinerem.
Antykoncepcja - jest natomiast wewnętrznie złe „wszelkie działanie, które – czy to w przewidywaniu aktu małżeńskiego, podczas jego spełniania, czy w rozwoju jego naturalnych skutków – miałoby za cel uniemożliwienie poczęcia lub prowadziłoby do tego”. Naturalnej „mowie”, która wyraża obopólny, całkowity dar małżonków, antykoncepcja narzuca „mowę” obiektywnie sprzeczną, czyli taką, która nie wyraża całkowitego oddania się drugiemu; stąd pochodzi nie tylko czynne odrzucenie ot- warcia się na życie, ale również sfałszowanie wewnętrznej prawdy miłości małżeń- skiej, powołanej do całkowitego osobowego daru... Różnica antropologiczna, a za- razem moralna, jaka istnieje pomiędzy środkami antykoncepcyjnymi a odwołaniem się do rytmów okresowych... w ostatecznej analizie dotyczy dwóch, nie dających się z sobą pogodzić, koncepcji osoby i płciowości ludzkiej (KKK 2370).
Apiterapia – terapia „ cudownego uzdrawiania” produktami pszczelimi i jadem pszczelim. Rzekomo miodem można wyleczyć schorzenia układu krążenia, odde- chowego, pokarmowego i moczowego, choroby skóry i błon śluzowych, hemoroidy i wiele innych schorzeń, jednak medycyna naukowa nie potwierdza, jakoby miód czy jad pszczeli posiadał „cudowną” konsystencję leczniczą.
Aportacja – pojęcie występujące w okultyzmie, ściśle: magii. Służy ono na określe- nie zjawiska pojawiania się przedmiotów z tajemniczego (demonicznego) źródła. Związane jest także z przenoszeniem przedmiotów z jednego miejsca na drugie. Praktyka taka należy do prkatyk czarowniczych i jest związane z ingerecją w siły złe, pochodzące od złego ducha, który nigdy nie udziela swojej „mocy” za darmo.
Apostazaja – jest to całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej (KKK 2089).
Aromaterapia (terapia zapachowa) – dziś jest to wszędobylskie „uzdrawianie” przy pomocy środków zapachowych w połączeniu z odpowiednimi planetami, z ich kon- stelacją (układem). Obecna w produktach chemicznych, środkach czystości, a spe- cjalnie propagowana przez olejki eteryczne i różne kadzidełka zapachowe. Niestety znajduje ona także zastosowanie w dietetyce. Cała koncepcja aromaterapii, o rzeko- mych właściwościach leczniczych jest nie do pogodzenia z medycyną akademicką.
Astrologia – praktyka wróżbiarsko-magiczna polegająca na odczytywaniu „przezna- czenia”, przyszłości z konstelacji (układu) planet. Jest to paranauka jednozacznie potępiona przez Kościół (KKK 2116).
Ateizm - przekonanie mówiące, że Bóg nie istnieje. Ateizm tłumaczy zjawiska świata bez odwoływania się do przyczyn nadnaturalnych. Postać współczesnego ateizmu oczekuje wyzwolenia człowieka na drodze wyzwolenia gospodarczego i społeczne- go. Ateizm, odrzucając lub negując istnienie Boga, jest grzechem przeciw cnocie religijności (KKK 2124) „Ateizm, odrzucając lub negując istnienie Boga, jest grze- chem przeciw cnocie religijności” (KKK 2125).
Aura – jest rzekomym zjawiskiem polegającym na obserwacji niematerialnych ko- lorów oraz kształtów otaczających ludzi i przedmioty. Umiejętność postrzegania i „czytania” aury jest zdolnością ezoteryczną. Według osób deklarujących, jako- by posiadały taką umiejętność, rozmiary i kolory mają świadczyć o odczuwanych emocjach, stanie duchowym, a nawet zdrowiu badanej osoby. Za metodę rejestracji aury uważana jest fotograia kirlianowska. Istnienie takiego zjawiska nie znajduje potwierdzenia naukowego. Nie należy tego zjawiska utożsamiać z aureolą u świę- tych Pańskich.
Aurikuloterapia – masaż ucha; rzekomy związek określonych stref małżowiny usz- nej z odpowiednimi okolicami ciała i narządami wewnętrznymi. Praktyka ta, uwa- żana za naturalną, w żaden sposób nie mieści w ramach medycyny akademickiej.
Avatar – avatar - wirtualny wizerunek; reprezentacja uczestników światów wirtual- nych. Dotyczy zarówno rzeczywistych ludzi uczestniczących za ich pomocą w tych światach jak i postaci generowanych przez samo oprogramowanie. Awatary są uży- wane głównie na forach dyskusyjnych, a także w grach komputerowych (zwłaszcza RPG i FPP) oraz rzeczywistości wirtualnej. Nazwa ta pochodzi od sanskryckiego słowa avatâra , oznaczającego w hinduizmie wcielenie bóstwa, które zstępuje z nie- ba na ziemię w postaci śmiertelnej – ludzkiej, zwierzęcej lub mieszanej. Awatar przyjmuje rozmaite formy – od niewielkiej graiki rastrowej (bitmapowej), często bardzo uproszczonej lub symbolicznej, pojawiającej się np. przy komunikatach wy- syłanych na fora dyskusyjne i służącej łatwemu rozpoznawaniu ich zarejestrowa- nych uczestników, po bardzo złożone trójwymiarowe modele, reprezentujące postać w grze komputerowej lub rzeczywistości wirtualnej (jak np. Second Life, Entropia Universe lub There ).
Ayur-weda - system medycyny indyjskiej rozwinięty w starożytności. Ajurweda zaj- muje się zdrowiem izycznym, psychicznym i duchowym. Jest jednym z niewielu systemów medycyny niekonwencjonalnej wykorzystujących chirurgię. System ten nie odnajduje uzasadnienia w nauce.