“I widzieliśmy chwałę jego, pełnego łaski i prawdy, chwałę jako jednorodzonego od Ojca” (J 1,14)
“Oglądaliśmy na własne oczy jego wielkość. Albowiem odebrał on od Boga Ojca cześć i chwałę i gdy doszedł do niego taki głos z przedziwnego obłoku: Ten jest Syn mój umiłowany, w którym upodobałem sobie, jego słuchajcie — my słyszeliśmy ten głos, który dochodził z nieba, gdy byliśmy z nim na górze świętej” (2 P 1, 16-18)
W powyższy sposób opisują Przemienienie Pańskie dwaj jego naoczni świadkowie – św. Jan i św. Piotr Apostołowie. Św. Marek Ewangelista, uczeń św. Piotra przekazuje następujący obraz tego wydarzenia: “A po sześciu dniach wziął Jezus Piotra i Jakuba, i Jana i wprowadził ich samych na górę wysoką, na uboczu. I przemienił się przed nimi. A szaty jego stały się jaśniejące i białe bardzo jako śnieg, jakich nawet farbiarz na ziemi wybielić nie zdoła. I ukazał się im Eliasz z Mojżeszem, i rozmawiali z Jezusem. A odpowiadając Piotr rzekł Jezusowi: Nauczycielu, dobrze nam tu być, uczyńmy tedy trzy przybytki, tobie jeden i Mojżeszowi jeden, i Eliaszowi jeden. Nie wiedział bowiem, co mówił, bo bojaźnią byli zdjęci. I stał się obłok osłaniający ich, a z obłoku rozległ się głos mówiący: Ten jest Syn mój umiłowany, jego słuchajcie. A natychmiast rozejrzawszy się nikogo więcej przy sobie nie widzieli, jeno samego Jezusa. A gdy zstępowali z góry nakazał im Jezus, aby nikomu nie powiadali tego, co widzieli, aż do czasu, gdy Syn Człowieczy zmartwychwstanie. I zachowali milczenie o tym zdarzeniu, a między sobą rozprawiali, cóż by to znaczyło: gdy zmartwychwstanie”.
Częściowo symboliczne przedstawienie Przemienienia w bazylice S. Apollinare in Classe w Rawennie (wówczas pod rządami Cesarstwa Greko-Rzymskiego), VI w. Podpis pod przedstawionym w centrum jako Chwalebny Krzyżem z Głową Chrystusa i symbolami Alfy oraz Omegi głosi: Salvator Mundi – Zbawiciel Świata. Trzej Apostołowie zostali symbolicznie przedstawieni jako owce.
Przemienienie – grecka metamorfoza, łacińska transfiguracja, polegało na na ukazaniu światłości – Jego twarz jaśniała jak słońce a szaty były niczym śnieg lub światło (por. Mt 17,2, Łk 9,29). Ukazaniu Chrystusa w chwale asystują patriarcha Mojżesz, który otrzymał dawne Prawo prawdziwego Boga oraz Eliasz prorok – obrońca Boga prawdziwego w mrocznych czasach bałwochwalstwa. Dają oni świadectwo że Chrystus jest Mesjaszem a Głos z obłoku daje świadectwo że Chrystus jest Synem Bożym. Przemienienie jest jednocześnie figurą chwalebnego Zmartwychwstania, jest również figurą Getsemani, gdyż tuż przed nim, jak zanotował św. Łukasz Ewangelista (Łk 9,32) wybrani przez Jezusa Apostołowie śpią zamiast czuwać. Jak zauważa Akwinata (ST III, q. 45, a. 4) podczas Przemienienia objawia się cała Trójca Święta: Ojciec w głosie, Syn w człowieku, Duch Święty w jasnym obłoku.
Święty Piotr Apostoł w cytowanym wyżej liście używa wyrażenia: “góra święta”. Już w starożytności identyfikowano górę Przemienienia z górą Tabor w Galilei (np. aleksandryjczyk Orygens urodzony w roku 185 i zmarły w połowie III stulecia w swoim komentarzu do Psalmu 88, w IV w. – św. Hieronim w swoich listach, św. Cyril Jerozolimski – Katecheza 12). Ten drugi w liście do Marcelli (Ep. XLVI) pisze: “pojedziemy na Tabor by zobaczyć przybytki, które Zbawiciel dzieli, nie, jak ongiś chciał Piotr, z Mojżeszem i Eliaszem, lecz z Ojcem i Duchem Świętym”. Tabor jest kopulastym wzniesieniem o wysokości niecałych 600 m n.p.m. lecz dużej wysokości względnej i izolacji od sąsiadujących równin. W Starym Testamencie pojawia się jako synonim góry wysokiej u Proroka Jeremiasza (Jr 46,18), który pisze: wznosi się jako Tabor pośród gór i Ozeasza (Oz 5,1), który również używa jej jako figury znacznych wysokości.
Wspomnienie liturgiczne Przemienienia Pańskiego obchodzono w Kościele na Wschodzie już w starożytności. Łączono z nim w obrządku greckim nawet osobną wigilię i Oktawę. O wprowadzeniu święta na Zachodzie, w obrządku łacińskim pisano tu już kiedyś w osobnym wpisie.
Przemienienie Pańskie – mozaika na górze Synaj, VI w.
