Biskup Fellay FSSPX : uznajemy ważność nowej Mszy !
W 1988 roku Bernard Fellay został konsekrowany na biskupa bez pozwolenia dla Bractwa Św. Piusa X. Dziś ma nadzieję na pojednanie. Wywiad w Stuttgarcie z Reginą Einig.
RE: Wasza Ekscelencjo, jak postrzegał Pan swoją sakrę biskupią trzydzieści lat temu? Czy dla ciebie było to definitywne oddzielenie Towarzystwa od Rzymu, czy też pośredni etap konfliktu, dzięki któremu miałeś na myśli pojednanie?
Biskup Fellay: Gdyby wtedy chodziło o odłączenie się od Rzymu, nie byłoby mnie tutaj dzisiaj. Arcybiskup nie wyświęciłby mnie w tym celu, a ja też bym odmówił. Nie chodziło więc o oddzielenie się od Kościoła, ale o odróżnienie naszego stanowiska od ducha nowoczesności, od owoców Soboru. Tymczasem inni też przyznali, że coś poszło nie tak. Wiele pomysłów i aspektów, z którymi walczyliśmy iz którymi walczymy, zostało w międzyczasie popartych przez innych. Nigdy nie powiedzieliśmy, że Sobór wprost wygłosił heretyckie oświadczenia. Ale usunęło barierę ochronną przed błędami iw ten sposób spowodowało pojawienie się błędów. Wierni potrzebują ochrony. Nieustanna walka Kościoła Walczącego polega na obronie wiary.
RE: Ale nie każdy, kto krytykuje „Radę mediów” – w tym także emerytowany papież Benedykt XVI – jest skłonny zaryzykować konflikt, który prowadzi do ekskomuniki. Dlaczego nie wzmocniliście w Kościele szeregów wiernych Tradycji i walczących o prawdę w jedności z Rzymem?
Biskup Fellay:Z pewnością wynika to po części z historii Francuzów. Od czasu Rewolucji Francuskiej sporo francuskich katolików walczyło z błędami liberalizmu. Dlatego to, co działo się w trakcie i po Soborze, było postrzegane z dużo większą wrażliwością i uwagą niż w Niemczech. To nie była kwestia rażących błędów, ale trendów, otwierania drzwi i okien. Późniejsze reformy pokazały to wyraźniej niż sam Sobór. Co więcej, problem utrwalił się wraz z nową Mszą. W Rzymie powiedzieli arcybiskupowi Lefebvre: „Albo/albo. Po prostu odprawiajcie nową Mszę, a wtedy wszystko będzie w porządku”. Nasze argumenty przeciwko nowej Mszy nie miały znaczenia. A jednak Mszał Pawła VI został skomponowany przy współpracy teologów protestanckich. Jeśli ktoś jest zmuszany do odprawiania tej Mszy, to naprawdę jest problem.
RE: Czy twoje odrzucenie nowej Mszy umocniło ciebie i arcybiskupa Lefebvre także w twoim przekonaniu, że oddzielenie od Rzymu było wolą Bożą?
Biskup Fellay: Podkreślam: nigdy nie oddzieliliśmy się od Kościoła.
RE: Ale fakt ekskomuniki mówi sam za siebie. Z jakiego innego powodu papież Benedykt XVI miałby go znieść?
Biskup Fellay: W Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 r. konsekracja biskupia bez mandatu papieskiego nie jest uważana za schizmę, ale jedynie za nadużycie władzy, które jest możliwe nawet bez ekskomuniki. Cała historia Kościoła ma inny pogląd na problem święceń biskupich, które odbywają się bez upoważnienia papieża. To bardzo ważne.
RE: Dlaczego to takie ważne? W 1988 r. obowiązywał już nowy Kodeks Prawa Kanonicznego – i nawet KPK z 1917 r. [Codex Iuris Canonici] zobowiązuje biskupa do wierności Stolicy Apostolskiej.
Biskupa Fellaya: Byliśmy w stanie konieczności, ponieważ Rzym wyznaczył dla nas biskupa. Dyskusja między kardynałem Ratzingerem a arcybiskupem Lefebvre w dniu 5 maja 1988 r. dotyczyła daty konsekracji. Arcybiskup Lefebvre i kardynał Ratzinger nie mogli dojść do porozumienia. Arcybiskup Lefebvre wydał zalecenie. Jestem pewien, że gdyby kardynał Ratzinger w tamtym czasie zatwierdził 15 sierpnia jako datę konsekracji bez zmiany kandydata, arcybiskup by się zgodził. Jednak data pozostała otwarta. Kiedy arcybiskup Lefebvre zapytał kardynała: „Dlaczego nie pod koniec roku?” otrzymał odpowiedź: „Nie wiem; nie mogę powiedzieć. Dlatego arcybiskup myślał, że się z nim bawią. To był z pewnością jeden punkt nieufności. I do dziś nieufność jest kluczowym słowem w naszej historii. Pracujemy nad tym, aby to przezwyciężyć
Uwaga redaktorów Die Tagespost: Papież emeryt powiedział redaktorom, że nie pamięta już szczegółów, ale jest całkiem pewien, że kwestia personelu odgrywała jedynie drugorzędną rolę. Jan Paweł II zdecydowanie obiecał sakrę biskupią. Ustalanie daty nie było jego zadaniem (kardynała Ratzingera). Na zakończenie rozmowy arcybiskup Lefebvre podpisał protokół, który – gdyby podtrzymał swoją zgodę – oznaczałby zjednoczenie. Kolega z Kongregacji Nauki Wiary, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, następnego dnia odwiedził Lefebvre'a w Albano, aby odebrać gazetę. Ku konsternacji wszystkich, Lefebvre oświadczył, że nie mógł spać przez całą noc i zdał sobie sprawę, że w rzeczywistości chcieli tylko użyć unifikacji, aby zniszczyć jego dzieło.)
RE: Kardynał Ratzinger był znawcą i weteranem propagatorem Tradycji Katolickiej i przyjacielem Tradycyjnej Mszy; dlaczego nie mógł uspokoić arcybiskupa?
Biskup Fellay: Nie rozumiał, jak głębokie były motywy arcybiskupa ani jak zdezorientowani byli wierni i księża. Wielu miało po prostu dość posoborowych skandali i niedogodności oraz sposobu odprawiania nowej Mszy św. Gdyby kardynał Ratzinger nas rozumiał, nie zachowywałby się w ten sposób. I myślę, że tego żałował. Dlatego też jako papież próbował naprawić szkody motu proprio i zniósł ekskomunikę. Jesteśmy naprawdę wdzięczni za jego próby pojednania.
RE: Ale jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary, kardynał Ratzinger musiał również wziąć pod uwagę trudności i irytację reszty wiernych: Na przykład, irytujące jest to, że księża Bractwa sprzeciwiają się Kościołowi w tak istotnych kwestiach wskazuje na pytanie o ważność Mszy. Wielu z waszych wyznawców jest zdania, że niedzielny obowiązek nie jest wypełniany przez uczęszczanie na nową Mszę, która ich zdaniem jest „heretycka”.
Biskup Fellay: Muszę stanowczo temu zaprzeczyć: mówimy o nieważności wielu Mszy. Ale utrzymywanie, że wszystkie Msze są nieważne, nie jest linią przyjętą przez Towarzystwo. Nigdy tego nie powiedzieliśmy. W naszych rozmowach z Rzymem zawsze podkreślaliśmy, że uznajemy ważność nowej Mszy, gdy jest ona odprawiana zgodnie z księgami [liturgicznymi] i z intencją czynienia tego, do czego Kościół jest zobowiązany. Tutaj konieczne jest rozróżnienie między ważnym a dobrym.
RE: A gdzie Twoim zdaniem leży to rozróżnienie?
Biskup Fellay: Nowa Msza ma wady i czyhają na nią niebezpieczeństwa. Oczywiście nie każda nowa Msza jest od razu skandalem, ale wielokrotne odprawianie nowej Mszy prowadzi do osłabienia wiary lub nawet do jej utraty. Każdego dnia widzimy, jak coraz mniej księży wciąż wierzy w Rzeczywistą Obecność. Dzięki starej Mszy liturgia karmi wiarę; tam idziesz do skały i umacniasz się w tej wierze; pewne czynności liturgiczne prowadzą nas dalej w wierze, na przykład do wiary w Rzeczywistą Obecność, w Ofiarę — tylko przez klęczenie, na przykład przez milczenie, zachowanie kapłana. Z nową Mszą musisz wnieść własną wiarę; prawie nic nie otrzymujesz bezpośrednio z obrzędu. Rytuał jest płaski.
RE: Ale jeszcze przed reformą liturgiczną byli księża o słabej wierze, moderniści i heretycy. Liberalni ojcowie soborowi, których wszyscy krytykujecie, wyrośli na starej Mszy i zostali wyświęceni w starym rycie. Czy uważasz, że nawrócenia, do których nawet dzisiaj zachęca nowa Msza – pomyśl o Nightfever [pochodnej Światowych Dni Młodzieży, która organizuje wieczory modlitewne, aby przywrócić ludzi do wiary] – są oszukiwaniem samego siebie?
Biskup Fellay: Nie, nie mówię tego. Mówię tylko: jeśli witasz głowę państwa i masz wybór między srebrną a blaszaną trąbką, czy używasz blaszanej trąbki? To byłaby obraza; nie rób tego. I nawet najlepsze nowe Msze są jak blaszane trąbki w porównaniu ze starą liturgią. Musimy wykorzystać to, co najlepsze dla drogiego Pana.
RE: W kazaniu powiedziałeś niedawno: „Jak oni kiedykolwiek odważyli się odprawić tak nędzną, tak pustą, mdłą Mszę? Nie można czcić Boga w ten sposób”. Jednak nowa Msza nawet dzisiaj jest dla wierzących katolików najcenniejszą rzeczą w ich życiu, a nawet dzisiaj Kościół wydaje męczenników i świętych. Dlaczego nie rozróżniacie w swoim nauczaniu?
Biskup Fellay: Zgadzam się, że w dyskusji teologicznej należy dokonywać rozróżnień. Ale w kazaniu nie da się wszystkiego tak teologicznie przedstawić. Trochę retoryki jest częścią tego, aby trochę wstrząsnąć duszami, obudzić ludzi i otworzyć im oczy.
RE: Papież Franciszek chce wyciągnąć rękę pojednania do Bractwa. Czy nadal oczekujecie zjednoczenia, czy ten sprzyjający moment już minął?
Biskup Fellay:Jestem optymistą. Ale nie mogę przesunąć Bożej godziny do przodu. Jeśli Duch Święty jest w stanie wpłynąć na obecnego papieża, to zrobi to także z następnym. I w rzeczywistości tak się stało. I z papieżem Franciszkiem też. Kiedy wybrano papieża Franciszka, pomyślałem: teraz nadchodzi ekskomunika. Ale było odwrotnie: kardynał Müller chciał uzyskać naszą ekskomunikę, a papież Franciszek odmówił. Powiedział mi osobiście: „Nie potępię cię!” Nadejdzie pojednanie. Nasza Matka Kościół w obecnych czasach jest niesamowicie podzielony. Konserwatyści chcą nas i powiedzieli to nawet w Kongregacji Nauki Wiary. Biskupi niemieccy wcale nas nie chcą. Rzym musi liczyć się ze wszystkimi tymi elementami – rozumiemy to. Gdybyśmy byli tak po prostu akceptowani, w Kościele wybuchłaby wojna. Istnieje obawa, że możemy zwyciężyć. Papież Franciszek powiedział dziennikarzom: „Upewnię się, że nie będzie to dla was triumf”.
RE: W Towarzystwie są jednak również napięcia i lęki. We Francji sporo księży i osób świeckich odłączyło się od FSSPX, ponieważ sam fakt negocjacji z Watykanem wzbudził nieufność. Jak członkowie FSSPX przyjęliby pojednanie z Rzymem?
Biskup Fellay : To będzie zależało od tego, czego zażąda od nas Rzym. Jeśli pozwolą nam robić to, co robimy i dadzą nam wystarczające gwarancje — nikt nie odejdzie. Nieufność opiera się na strachu przed koniecznością zaakceptowania czegoś nowego. Jeśli zażądają, byśmy podążali nowymi ścieżkami, nikt nie przyjdzie.
RE: Co sprawia, że jesteś tak pewny, że każdy może pójść razem? Już samo ogłoszenie o dyskusjach [między CDF a FSSPX] wywołało masowe niepokoje i rezygnacje. Jaki wniosek mógłby uspokoić twoich zwolenników? Nieufność nie zniknie tak po prostu po zjednoczeniu.
Biskup Fellay: To prawda. Ale dobroć jest, dobra wola. Od lat współpracujemy z Rzymem nad odbudową zaufania. I zrobiliśmy wielki postęp, pomimo wszystkich reakcji. Jeśli dojdziemy do rozsądnego zjednoczenia z normalnymi warunkami, bardzo niewielu będzie trzymać się z daleka. Nie obawiam się wielkiego nowego podziału w Tradycji, jeśli zostaną znalezione odpowiednie układy z Rzymem. Mamy prawo kwestionować niektóre punkty Soboru. Nasi partnerzy dialogu w Rzymie powiedzieli nam: Główne punkty – wolność wyznania, ekumenizm, nowa Msza – to kwestie otwarte. To niesamowity postęp. Linia zawsze brzmiała: Musisz być posłuszny. Ale teraz nasi koledzy z Kurii mówią nam: Powinniście otworzyć seminarium w Rzymie, uniwersytet w obronie Tradycji. Już nie wszystko jest czarno-białe.
RE: Jak wyglądałoby rozsądne rozwiązanie?
Biskup Fellay: Prałatura personalna.
RE: Jeśli forma kanoniczna została już znaleziona, a dyskusje w Rzymie poszły dobrze, co wyjaśnia brak podjęcia decydującego kroku?
Biskup Fellay: W zeszłym roku arcybiskup Pozzo powiedział nam, że Kongregacja Nauki Wiary zgodziła się na tekst, który mieliśmy podpisać. Wraz z nim mieliśmy zgodzić się na prałaturę personalną. Półtora miesiąca później kardynał Müller postanowił zrewidować tekst i domagać się jaśniejszej akceptacji Soboru i legalności Mszy św. Najpierw otworzyli nam ścieżki dyskusji, potem je zamknęli. Czego tak naprawdę od nas żądają? Diabeł tu działa. To duchowa walka.
RE: Czy ufa Pan osobiście Ojcu Świętemu Papieżowi Franciszkowi?
Biskup Fellay: Mamy bardzo dobre relacje. Kiedy dajemy mu znać, że jesteśmy w Rzymie, jego drzwi są zawsze otwarte. Stale pomaga nam na mniej ważnym poziomie. Na przykład powiedział nam: „Mam problem, kiedy robię dla ciebie coś dobrego. Pomagam protestantom i anglikanom – dlaczego nie mogę pomóc katolikom?” Wielu chce zapobiec zjednoczeniu. Jesteśmy czynnikiem niepokojącym w Kościele. Papież stoi pośrodku.
(Uśmiecha się i pokazuje mu odręcznie napisaną notatkę od Ojca Świętego, napisaną po francusku, która zaczyna się od pozdrowienia Cher frère, cher fils — Drogi bracie, drogi synu.)
Źródło : Bishop Fellay Interview - “We are a Disturbing Factor in the Church”
